Bu yazı acikradyo.com.tr/ den alınmıştır
Guardian gazetesinin çevre editörü Damian Carrington’un özel haberine göre dünyada kendi türünde yapılan ilk büyük araştırma, yeryüzünün dört bir yanında böceklerin sayısında akıl almaz hızda bir düşüş olduğunu ortaya koydu.
Bu ise, sevgili okur, maalesef, Doğa’nın tümden çökmesi, ekosistemlerin hepsinin yıkılması ve insan varlığının ölümcül derecede tehlikeye düşmesi anlamına geliyor.
‘Biological Conservation’ adlı itibarlı bilimsel dergide yayımlanan araştırmada “Gıda üretme yöntemlerimizi değiştirmezsek, böcekler birkaç on yıl içinde tümden yokoluş güzergâhına girecek” deniyor.
“Bunun gezegen ekosistemleri üzerindeki etkileri en hafifinden felaket düzeyinde olacaktır” diye de ekliyor araştırmacılar.
“En hafifinden felaket” mi? Felaketten daha ağırı ne olabilir diye sormayalım lûtfen, çünkü vakanüvisiniz hakir bayağı cahil – bunun ne olabileceğini katiyyen bilmiyor?
Ama bildiği –ve aslında hepimizin bildiği– birşey varsa, yeryüzünün kuşlarının, hem karada hem suda yaşayan hayvanlarının (amfibi/yüzergezer), suda yaşayan hayvanlarının çoğunun temel gıdasının böcekler olduğu. Böcekler gitti mi, onları yiyenler de açlıktan gitti gider.
Peki neden oluyormuş bu ‘en hafifinden felaket’e yol açmakta olan böcek kıyameti?
Birinci sebep: Entansif endüstriyel tarım: Yani bütün o kimyasallar: suni gübreler, sentetik böcek öldürücüler (pestisidler), otkıranlar (herbisidler), neonikotinoid ve fipronil denen ‘ilaç’lar toprağı steril yani kısır hale getiriyor ve börtü böceği öldürüyor. Tabii, bunları imal edip satarak fantastik kârlar edenler, siyasi karar alıcıları da her türlü kamusal denetimden uzak tutanlar, zengin ve güçlü kimya ve ilaç şirketleri.
(Vakanüvisin notu: Zehire ilaç denmesi, yalnızca Türkçe’ye özgü bir fenomen değildir herhalde.)
İkinci sebep: İklim değişikliğinden dolayı meydana gelen küresel ısınma. Endüstriyel tarımın henüz girmediği, dolayısıyla kimyasalların pek kullanılmadığı tropik bölgelerde de, istikrarlı koşullara uyum sağlamış böcekler, değişim gösterme yeteneğine hemen hiç sahip değiller, havaları ve suları ısınınca adapte olamıyor ve kitlesel yokoluşa gidiyorlar.
Araştırmada görev almayan uzmanlardan Profesör Dave Goulson değerlendirmesini yaptığı araştırmanın sonuçlarından büyük kaygı duyuyor:
“Hepimiz için muazzam bir endişe kaynağı olmalı bu. Çünkü böcekler tüm yiyecek ağlarının kalbinde yer alırlar, ayrıca bitki türlerinin büyük çoğunluğunu tozlarlar, toprağı sağlıklı tutarlar, besinlerin geri dönüşümünü sağlarlar, zararlıların çoğalmasını engellerler ve bunun gibi daha pek çok şey yaparlar. İster sevin böcekleri, ister öcü gibi korkun onlardan, biz insanlar böcekler olmadan hayatta kalamayız. ”
Böceklerin yokoluş sürecini bundan 60 yıl önceki araştırmalarda tespit edip inceleyen Prof. Paul Ralph Ehrlich, kapsamlı ve derin analizler getirdiğini belirterek araştırmayı övgüyle karşılamış, ama bu kitlesel yokoluşta aşırı nüfusun ve aşırı tüketimin rolüne değinilmemiş olmasını da eksikler hanesine kaydetmiş.
Özel haberin yazarı Damian Carrington, gazetesinin ilave haberinde de bu kıyamet alameti karşısında ne yapabiliriz, ya da –daha doğrusu– “Bir şey yapabilir miyiz?” sorusunu soruyor ve şöyle cevaplıyor:
“Nihai olarak, yaban hayatının ne kadarının yokolup gittiğini belirleyen şey, insan nüfusunun büyüklüğü ile; insanın gıda, enerji ve diğer mallar için tükettiği arazi miktarıdır. Yaban alanlarının korunması önemlidir, endüstriyel, kimyasal – temelli çiftçiliğin azaltılması da öyle. İklim değişikliği ile mücadele canalıcı önem taşır – özellikle tropik bölgelerdeki birçok böcek türleri için. Dolayısıyla, siyasal eylem talep etmenin, entansif tarımla elde edilmiş et ve mandra ürünlerini yemeyi azaltmanın ve daha az uçmanın hepsi amaca yardımcı olur.”
***
Yanlış anlamaya mahal vermemek için hemen söyleyelim: Burada, uçakla, helikopterle filan uçan insanları kasdediyor yazar. Yoksa, böceğe güzelleme olarak söylenen o şarkıdaki durumu değil:
“Uç uc böcecik
Annen sana terlik pabuç alacak…”
Bu yazı acikradyo.com.tr/ den alınmıştır
.
Ömer Madra
Vakanüvis ÖM
