Küresel ısınmanın 1,5°C ile sınırlandırılabilmesi için dünyanın küresel karbon bütçesi hızla daralıyor. Yeni bir çalışma ise, yalnızca milyonerlerin yol açtığı emisyonların bu bütçenin yüzde 72’sini 2050’den önce tüketeceğini gösteriyor.
Cleaner Production Letters dergisinde yayımlanan bir araştırmayı yürüten bilim insanları, “En zenginlerin enerji tüketimindeki hızlanmanın, sistemin karbondan arındırılması kapasitesini aşması muhtemel. Bu nedenle, toplumun en üst kesimi tarafından yapılan emisyonlardaki sürekli artış, düşük karbonlu bir geçişi daha az mümkün hale getiriyor” uyarısında bulunuyor.
‘Yaşanabilir bir gelecek’ için acil emisyon kesintileri gerektirdiği konusunda uyarıda bulunan en son Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raporuyla aynı günlerde yayımlanan araştırmanın yazarlarından Aditi Mukherji, “küresel yoksulların” küresel ısınmanın sonuçlarından orantısız bir şekilde etkilendiği konusunda uyarıyor:
“İklim değişikliğine en az katkıda bulunanlar orantısız bir şekilde etkilendiği için iklim adaleti kritik önem taşıyor.”
‣ IPCC Raporu: Mevcut planlar insanlığı tehlikeli bir geleceğe götürüyor, ısınmanın 2 dereceyle sınırlanması zor
‣ Guterres: İklim alanında kaybedecek bir dakikamız bile kalmadı
Karbon bütçesi nedir?
Global Carbon Project, dünyanın karbon bütçesinde 380 milyar ton CO2 kaldığını belirtiyor.
Bu, 1,5 derecelik kritik eşiğin aşılmaması için atmosfere salabileceğimiz karbondioksit miktarı anlamına geliyor ve bu ısınmadan kaçınmak için insanlığın hala yüzde 50 şansı bulunuyor.
‣ Milyarderler, ortalama bir insandan bir milyon kat daha fazla sera gazından sorumlu
Küresel sera gazı emisyonları yalnızca 2022 yılında 58 milyar tona ulaştı. Ancak karbon bütçesinin dokuz yıl içinde tüketileceği ve bu noktadan sonra emisyonların artmaya devam edeceği tahmin ediliyor.
Milyonerler iklim bütçesini nasıl tüketecek?
Şu anda milyonerler dünya nüfusunun yüzde 0,7’sini oluşturuyor. Zengin insanlardaki emisyon artışının iklim üzerinde endişe verici sonuçları olacaktır.
‣ Sera gazı emisyonlarının büyük çoğunluğundan zenginler sorumlu
2050’ye ulaşıldığında, milyonerlerin kişi başı karbon emisyonları yılda yaklaşık 45 tona, kümülatif olarak ise yaklaşık 14,3 gigatona ulaşacak. Bu emisyon toplamı 30 yıl içerisinde 286 gigaton civarında olacak.
Bu, kalan iklim bütçemizin yüzde 72’sine tekabül ediyor ve diğer emisyon kaynaklarıyla birlikte tüm karbon bütçesinin 2031 yılına kadar kullanılacağı anlamına geliyor.
Zenginlerin karbon emisyonları nasıl sınırlandırılabilir?
Rapor, “çok zengin” kişilerle mücadele etmenin karmaşık bir girişim olacağı sonucuna varıyor. Ancak küresel ısınma yoğunlaştıkça, bu ahlaki ve pratik bir zorunluluk haline geliyor.
İnsanlar bireysel ölçekte iklim değişikliğine çok fazla katkıda bulunmasa da, küresel karbon yayıcıların ilk yüzde 10’u, tüm sera gazı emisyonlarının neredeyse yarısını üretiyor.
‣ Türkiye’de en zengin yüzde 10’luk kesim en yoksul yüzde 50’ye göre yüzde yedi daha fazla karbon salıyor
Bill Gates ve Elon Musk gibi varlıklı kişiler üzerindeki özel jetlerinden vazgeçerek emisyonlarını azaltmalarına yönelik baskı giderek artıyor.
Ancak rapor, “emisyonlar için kademeli vergiler” uygulanması gibi sistemli bir yaklaşım uygulanması gerektiğini belirtiyor.
