Fotoğraf: Chris Goldberg
Küresel sıcaklıklar endişe verici bir oranda artıyor ve bu da daha sıklıkla aşırı sıcak dalgaları yaşanabileceği anlamına geliyor. Birleşik Krallık’ın farklı bölgelerinden araştırmacılar, gelecekte yaşanacak afetlere daha iyi hazırlanılabilmesi için sıcak dalgaları riskinin en yüksek olduğu ülkeleri bir çalışmada ortaya koyuyor.
Nature Communications‘da yayımlanan araştırma, yalnızca sıcak dalgalarının görülmesi ihtimalini değil, aynı zamanda sosyoekonomi, nüfus artışı, enerji ağlarının istikrarı ve sağlık hizmetlerinin mevcudiyeti gibi faktörleri de göz önünde bulunduruyor.
Çalışma, Afganistan, Papua Yeni Gine ve Orta Amerika gibi bölgelerin sıcak hava dalgalarının zararlı etkilerine karşı en yüksek risk altında olduğu sonucuna varıyor.
Büyük nüfuslarının nispeten çok sayıda insanı riske atması nedeniyle Çin‘in başkenti Pekin ve Orta Avrupa‘nın da oldukça savunmasız durumda olduğu kaydediliyor.
Araştırmayı yürüten ekip, gelecekteki potansiyel yıkıcı sıcak dalgalarına hazırlanmak için daha fazlasının yapıldığını görmek istiyor.
Araştırmacılar yayımladıkları makalelerinde, “Genellikle bölgeler, geçmişte yaşanan felaketler sonrasında başlanan planlamayla, sadece deneyimledikleri ölçüde aşırı olaylara hazırlanır” diye belirtiyor.
Ancak insanlığı neyin beklediğinin tam olarak bilinmiyor olması sorunun önemli bir kısmını oluşturuyor; zira gelecekte yaşanacak sıcak dalgaları muhtemelen bu noktaya kadar gördüklerimizden daha yıkıcı olacak.
Bilim insanları, çalışmalarında “Politika yapıcılar ve hükümetler, mevcut kayıtların ötesindeki olaylara, özellikle de insan kaynaklı iklim değişikliğinin neden olduğu aşırılık olasılığını artıran eğilimlere karşı hazırlık yapmalıdır” tavsiyesine yer veriyor.
Araştırmacılar, değerlendirmelerini yapmak için en son iklim modelleri ile küresel nüfus verilerinin yanı sıra, aşırı değer istatistikleri olarak bilinen ve aşırı iklim olaylarının tekrarlanma olasılığını belirlemek için kullanılan bir yönteme başvuruyor.
Bilim insanları, son 60 yılda çalışmanın kapsadığı 136 bölgenin yüzde 31’inde istatistiksel olarak mantıksız (modeller tarafından tahmin edilemeyecek kadar aşırı) sıcak dalgalarının meydana geldiğini açıklıyor. Bu durum, şu anda neredeyse hayal dahi edilemez gibi görünen olaylara fazlasıyla hazırlanmak için daha da fazla neden ortaya koyuyor.
Bir sıcak dalgası sırasında Teksas, ABD. Fotoğraf: Gabriel C. Pérez
Birleşik Krallık’taki Bristol Üniversitesi‘nden İklim Bilimci Vikki Thompson, “Isı dalgaları daha sık meydana geldiği için daha iyi hazırlanmamız gerekiyor” diye uyarıyor:
Şimdiye dek şansı yaver giden bölgeleri belirliyoruz – bu bölgelerin bazılarının nüfusu hızla artıyor, bazıları gelişmekte olan ülkeler, bazıları ise halihazırda çok sıcak. Bu alanlar için ısı eylem planlarının yeterli olup olmadığını sorgulamamız gerekiyor.
Buenos Aires, Arjantin. Fotoğraf: Arjantin Milli Meteoroloji Servisi
Yüksek sıcaklıklara katlanmak insanların doğrudan ölümüne sebep olabildiği gibi, günlük hayatı ve çalışmayı çok daha zorlaştıran bir etkiye de sahip. Aynı zamanda tarım ve çiftçiliğin gelişimi açısından yıkıcı olabilirken orman yangını riskini artıran zincirleme etkilerde de bulunuyor.
Yine de iyi haberlerden söz etmek mümkün: Hazırlıklı olmak ölüm sayısını kayda değer ölçüde azaltıyor. Bu hazırlıklar, kentsel ortamlarda mekanların soğutulması, vardiyaların değiştirilmesi veya çalışma saatlerinin azaltılmasını kapsayabiliyor.
Bilim insanlarına göre, gelişmekte olan ülkeler kapsamlı ısı planları uygulama olasılığı en düşük olan ülkeler. Küresel ısınmayı kontrol altına alma çabaları devam ederken, yaşanacak olan aşırı hava olaylarının zararlarınını sınırlamak için hâlâ atılabilecek adımların olması umut verici.
Bristol Üniversitesi’nden Atmosfer Bilimci Dann Mitchell, “Hazırlıklı olmak hayat kurtarır” diyor:
Dünyadaki en beklenmedik sıcak dalgalarından bazılarının on binlerce insanda ısıya bağlı ölümlere yol açtığına şahit olduk. Bu çalışmada, bu tür rekor kıran olayların her yerde meydana gelebileceğini gösteriyoruz. Dünyanın dört bir yanındaki hükümetlerin hazırlıklı olması gerekiyor.