2023 KAHRAMANMARAŞ DEPREMİManşetTürkiye

Afet modelleme şirketi’nden stresi artan fayların haritası

0
Afet modelleme şirketi Temblor, Kahramanmaraş‘ta meydana gelen iki depremin hangi fay hattındaki stresi artırdığını araştırdı.

IRDeS, Tohoku Universitesi‘nden Shinji Toda‘nın kaleme aldığı ve Temblor ekibinden Ross S. Stein, Ali Değer Özbakır,Volkan Sevilgen , Gabriel Lotto Serkan Sevilgen ile CİCESE’den Hector Gonzalez-Huizar‘ın katkı verdiği raporda, yeni deprem ve artçıların meydana gelebileceği fayların haritasını çıkarılıyor. 

Bilim insanları bu katkı ile amaçlarının, Türkiye’nin gelişen deprem dizilimini desteklemede stres transferinin rolünü anlamak olduğunu söylüyor: “Bu bize, gelecekteki artçı şokların dağılımını tahmin etmede yardımcı olabilecek ve sonraki ana şok olasılığını değerlendirmemizi sağlayacak araçlar ve içgörüler sağlayabilir. Yani, bu bir ön hazırlık olsa da, ümidimiz zamanında olabilmesidir.”
Maraş’taki depremlerin büyüklüğünü 7.8 ve 7.5 olarak veren Temblor uzmanları, depremlerin bazı stres loblarını etkilediğini belirterek,  özellikle doğu-batı yönünde uzanan kırmızı banda dikkat çekiyor.

Toda, buradaki stres seviyesinin arttığını ve artçıların bu bölgede meydana gelme olasılığının güçlü olduğunu belirtiyor. Çalışmaya göre, bu hattaki risk,  Kuzeydoğu Anadolu fay hattındakinden çok daha güçlü.

Temblor, bu hesaplamaların nerede artçı olacağını kesin olarak göstermese de olasılığın nerede arttığını gösterdiğini belirtiyor.

Uzmanlar büyüklüğünü 7.8 olarak verdikleri Pazarcık depreminin dokuz saat sonra meydana gelen ve kendilerinin 7.5 olarak ölçtükleri Elbistan depremine neden olduğunun söylenemeyeceğini, ancak ilk depremin ikincisi “desteklediğini” ifade edebileceklerini söylüyor: “Çünkü  gerilme artışı, bir fay kırılmadan önce biriktiği düşünülen kabaca 30 barlık Coulomb geriliminin %5’inden fazla değildi.”

Yine de uzmanların görüşüne göre,  ürgü ve Çardak fayları, Doğu Anadolu Fayı’na paralel gitmediğinden, bu hesaplamaların  bu fayların tetiklenmesiyle ilgili olduğunu veya olmadığını kanıtlamak çok mümkün değil: “Sürgü ve Çardak fay loblarında -7,8 büyüklüğünden 7,5 büyüklüğündeki depremlere kadar geçen dokuz saatlik süre boyunca büyüklüğü -4,1 ve daha büyük olan artçı sarsıntı meydana gelmedi. Bu hesaplamalarda, 7,5 büyüklüğündeki depremin yerini veya büyüklüğünü öngörmemizi sağlayacak hiçbir şey yoktu.”

Doğu Anadolu Fayı’nda bu büyüklükteki depremler nadir

Doğu Anadolu Fay Zonu’nun tamamını göz önünde bulundurarak bu olayların olasılığını değerlendirmek için Temblor’un T-GEAR modelini kullandıklarını anlatan uzmanlar; Doğu Anadolu Fayı’nın üretebileceği depremlerle ilgili de şunları söylüyor:

“Doğu Anadolu Fayı yılda yaklaşık 10 milimetrelik bir kayma oranına sahiptir. Kuzey Anadolu Fayı ve Kaliforniya’daki San Andreas Fayı’nın yarısından daha az ve Kaliforniya’daki Hayward Fayı ile hemen hemen aynı. 1795’ten bu yana, Doğu Anadolu Fayı’nda yaklaşık sekiz kez,  büyüklükleri 6.7 ila 7.2 arasında olan depremler yaşandı. Bu tahminlerin görece kısa tarihi kayıtlarla, faydaki düşük kayma oranı ve bu büyüklükteki depremlerdeki kayma miktarıyla tutarlı olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle, Doğu Anadolu Fayı toplam uzunluğu daha kısa olmasına, daha yavaş kaymasına ve son yüzyılda Kuzey Anadolu Fayı ile benzer bir deprem seyri göstermemesine rağmen, yine de incelenen iki fay gibi çok büyük depremler yapabilir. Dolayısıyla cevabımız, bu olayların nadir olduğu, ancak olasılık dışı olmadığıdır.”

Diğer uyarılar

6 Şubat’ta Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremlerin, yakın gelecekte başka yerlerdeki depremleri tetikleyebileceğine dair uyarılar da geliyor.

Alman Yerbilimleri Araştırma Merkezi, İç Anadolu bölgesinde yakın gelecekte yeni ve büyük depremlerin meydana gelebileceğine dair uyarmıştı.

Yerbilimci Prof. Dr. Naci Görür de, Erzincan-Bingöl fayı hakkında, “Burası yakında kırılır. Çok beklemeyeceğimizi düşünüyorum” dedi. Hatay ve Adana için de tekrar uyarı yapan Görür, bugün de İstanbul için beklenen büyük deprem için artık vakit kalmadığı uyarısı yaptı.

Naci Görür’den İstanbul depremi uyarısı: Zamanı geliyor

 

 

You may also like

Comments

Comments are closed.