Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri António Guterres bugün açıkladığı yeni bir plan kapsamında, önümüzdeki beş yıl içinde dünyadaki her insanın erken uyarı sistemleri kapsamında olacağını bildirdi.
İnsanları dünya çapında giderek yaygınlaşan aşırı hava olaylarına karşı uyarmak için düşünülen bu iddialı plana Dünya Meteoroloji Örgütü (DMÖ) öncülük edecek.
DMÖ’nün afet istatistiklerine ilişkin raporuna göre , son 50 yılda hava, iklim veya suyla ilgili bir felaket günde ortalama 115 kişinin hayatına mal oldu. En son IPCC raporu da insanlığın yarısının zaten tehlike bölgesinde olduğunu ortaya koyuyor.
Guterres, 23 Mart Dünya Meteoroloji Günü‘nde yayınladığı video mesajıyla “Herkes için tahmin gücünü artırmalı ve harekete geçme kapasitelerini geliştirmeliyiz” dedi.
‘Uyuma ve dayanıklılığa yatırım yapılmalı’
Şu anda, iklim değişikliğinden en çok etkilenen az gelişmiş ülkeler başta olmak üzere dünya nüfusunun üçte biri hala erken uyarı sistemleri kapsamında değil. Afrika’nın 60’ı kapsama alanından yoksun.
Guterres, “Bu durum, özellikle iklim etkilerinin daha da kötüleşeceği bölgelerde kesin olarak kabul edilemez, İnsan kaynaklı iklim bozulmaları artık her bölgeye zarar veriyor. Küresel ısınmadaki her artış, aşırı hava olaylarının sıklığını ve yoğunluğunu daha da artıracak” diye konuştu.
BM Genel Sekreteri, uyuma ve dayanıklılığa eşit şekilde yatırım yapılması gerektiğini kaydetti.
Erken uyarı sistemleri ne işe yarayacak?
Erken uyarı sistemleri, insanları sel, kuraklık, sıcak dalgaları veya fırtına gibi yakın tehlikelere karşı uyaran entegre uygulamalar. Telefonlara yüklenen bu uygulama, yanıp sönen ışıklar ya da başka formlarla kişilere gelen riske karşı yaklaşmakta olan etkileri en aza indirmek için nasıl hareket edecekleri konusunda da bilgi veriyor.
Ancak iletişim altyapısı yeterli olmayan ya da tehdit altında olan veya telefon sahipliğinin düşük olduğu bölgelerde bu mesajlar veya e-mailler anlamlı olmayacağından radyo yayınları ya da bir köy yetkilisini görevlendirmek gibi çözümler düşünülüyor.
BM ayrıca, ilk etapta afetlerin belirlenmesine yönelik sistemlerin güçlendirilmesi ihtiyacını da belirledi. Böylece teknolojik gelişmelerle, karada ve denizde gerçek zamanlı atmosferik koşulları izlenebilecek ve bilgisayar modellerini kullanarak gelecekteki hava olayları etkili bir şekilde tahmin edilebilecek.
WMO, geçmişten de dersler çıkarılması gerektiğini belirtti: “2019’daki küresel adaptasyon raporuna göre, yaklaşan bir fırtına veya sıcak hava dalgası için sadece 24 saat uyarı verilmesi, meydana gelebilecek hasarı yüzde 30 oranında azaltabilir. Ve erken uyarı sistemleri on kat yatırım getirisi sağlar.”
1970 ile 2019 yılları arasında, uyarı sistemlerinin yaygınlaştırılması, daha gelişmiş hava tahminleri, ve proaktif ve koordineli afet yönetimi nedeniyle kaybedilen hayat sayısı neredeyse üç kat azaldı.
WMO Genel Sekreteri Prof Petteri Taalas ise şunları söyledi: “Yatırımların en yüksek getirilerinden birine, hava, su ve iklim erken uyarı hizmetleri ve ilgili gözlem altyapılarının iyileştirilmesiyle ulaşılıyor. Özellikle En Az Gelişmiş Ülkeler ve Gelişmekte Olan Küçük Ada Devletlerinde hizmetlerin ve ilgili altyapıların kalitesini iyileştirmek için önümüzdeki beş yıl içinde 1,5 milyar ABD Doları (1,4 milyar €) yatırım yapılması gerekiyor.”
