Yılda 1 mi? 6 mı?

Cumhuriyet gazetesinden Meltem Yılmaz’ın çeşitli yayınevlerinden aldığı görüşlerde, Günışığı Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Mine Soysal, “Okuma oranlarını tüm dünyada asıl belirleyen kültür kitaplarıdır. Yani insanın kendi iradesiyle, kendi beğenisiyle yaptığı okumalar sayılmalıdır. Bu anlamda ülkemizin okuma notu ne yazık ki hâlâ kırık” diyor. Sel Yayınları Genel Yayın Yönetmeni İrfan Sancı ise, “Türkiye’de yetkililer her zaman, istatistiki rakamlarla bir sorunu ortaya çıkarmak için değil, örtmek için başvururlar.” “Kişi başına 6.4 kitap düşüyor açıklaması da bunun bir örneği. Bu işsizlik oranlarında da, kişi başına düşen gelir oranlarında da böyle. Oysa ders kitaplarını dışarda tutarsak -çünkü burada rakamı yükselten asıl olarak okurun satın aldığı değil, dağıtılan kitaplar-,Türkiye’de kişi başına düşen kitap sayısı bir bile değil” diyor.

İstatistikler, daha önceki yıllarda her yıl düzenli olarak artan kitap çeşidinde de geçen yıla göre %2’lik düşüş gösteriyor.  2012 yılında toplam 42.626 çeşit (başlık) kitap yayımlandı.

Toplum bilimleri;                               14.342 başlık,

Din;                                                        2.726,

Dil ve dil bilim;                                         504,

Felsefe ve psikoloji;                              1.137,

Doğa bilimleri ve matematik;                  461,

Teknoloji ve uygulamalı bilimler          1.954,

Güzel sanatlar;                                       1.270,

Edebiyat;                                               15.034,

Coğrafya ve tarih;                                    2.664,

Konusu belirtilmemiş;                             2.082 başlıktan oluşuyor.

Can Yayınları Genel Müdürü Can Öz; “Bu, doğrudan üretim rakamları, bunun okumaya nasıl yansıdığına bakmak için çok daha kapsamlı bir araştırma gerekiyor. Bu rakamlardan yola çıkıp Türkiye’deki okuma oranlarını değerlendirmeye alıştık ama bu çok yanlış. Çünkü burada kişi başına 6.4 kitap ‘düşüyor’ deniyor, ‘okunuyor’ denmiyor.”

Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Metin Celal ise 2012’de kitap adetlerinde yüzde 3 oranında bir düşüş olduğunu belirterek “Nisandan beri bir durgunluk gözüküyordu. Ümit ediyoruz ki kötüye bir işaret olmasın” ifadelerini kullanıyor.

İrfan Sancı, son dönemde yaşanan sansür olaylarını ise şöyle yorumluyor: “Tüm kültür yayıncıları gibi biz de okuyacağı kitabı bilinçle seçen, yayınları takip eden bir azınlığa hitap ediyoruz. Bazı çok satan kitaplarımız bu gerçeği değiştirmez. Kitapların hâlâ müstehcenlik-sansür bağlamında gündeme getirilmesi tabii ki okuru da yayıncısını da olumsuz yönde etkiliyor. ‘Fareler ve İnsanlar’ örneğinde de olduğu gibi, bu durumun öğretmenler üzerinde baskı oluşturacağını düşünüyoruz.”

Rakamlar Türkiye’de kitap okuma alışkanlıklarına ilişkin artış olduğuna yönelik ima içerse de, bunun pek gerçekçi olmadığını, aksine düşüş trendi gözlendiğini ortaya koyuyor. Bunun yanında ülkedeki kitapların yarısının devlet tarafından basılıp, ücretsiz olarak dağıtılması ise kayda değer başka bir tartışma konusu olabilir.

“Yılda 1 mi? 6 mı?” diye sormanın kendisi ise ayrı muamma.

Kaynak: Cumhuriyet, AA