By 
Kozmetik ürünlerde sıklıkla bulunan ve ‘sonsuz kimyasallar’ olarak adlandırılan perfloroalkil ve polifloroalkil maddelerinin (PFAS) kullanımı, Yeni Zelanda‘da 2026 yılından itibaren yasaklanacak.
PFAS maddeleri, kozmetik ürünlerin cilde daha iyi uyum sağlaması, daha uzun ömürlü, yayılabilir ve suya karşı dayanıklı olması için kullanılıyor. Yaklaşık 14 bin kimyasalı kapsayan PFAS maddeleri suya, lekelere ve ısıya karşı dirençli ürünler yapmak için kullanılıyor ve bu maddeler neredeyse yok edilemez olduğu için ‘sonsuz kimyasallar’ olarak adlandırılıyor.
Guardian’da yer alan habere göre, uluslararası alanda yayınlanan kanıtlar, PFAS maddelerini kanserler, doğum kusurları ve insanlar ile hayvanların bağışıklık sistemleri üzerindeki olumsuz etkilerle ilişkilendiriyor. Bu kimyasallar içme suyu kaynaklarında, deniz suyunda, yağmurda, yeraltı sularında, deniz buzunda ve insan kanında tespit edildi. Ayrıca traş köpüğü ve ruj gibi kozmetik ürünlerde, teflon tavalar ve pizza kutularında da bulunuyorlar.
‘Sonsuz kimyasallar yüksek seviyelerde toksik olabilir’
Yeni Zelanda Çevre Koruma Kurumu (EPA), bu kimyasalların küçük bir sayıda kozmetik üründe bulunmasına rağmen, potansiyel risklere karşı tedbirli bir yaklaşım izlendiğini belirtti. Kozmetik ürünler için uygulanacak olan bu yasak, çevreyi sonsuz kimyasallardan koruma adına atılan adımlardan biri ve PFAS’ın çevre üzerindeki etkilerinin test edilmesini ve PFAS içeren yangın söndürme köpüklerinin kullanımını aşamalı olarak sonlandırmayı da içeriyor.
EPA‘dan Dr. Shaun Presow, “Bu kimyasalların kolayca parçalanmadığını, vücutlarımızda birikebileceğini ve yüksek seviyelerde toksik olabileceğini biliyoruz” dedi. Presow, değişikliklerin yürürlüğe girmesinden önce endüstriyel geçiş sürecini yönetmek için de faaliyetler yürütüleceğini ifade ediyor.
Fotoğraf: Matthew Tkocz / Unsplash
ABD ve Avrupa’da da sonsuz kimyasallar yasaklanıyor
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) içinde birkaç eyalet, ülke genelindeki düzenlemeleri beklemeden, PFAS kimyasallarının kullanımını yasaklama veya sınırlama yönünde yasa teklifleri sundu. Örneğin, Kaliforniya eyaleti, Eylül 2022’de ayında, kozmetik ürünlerde PFAS kullanımını tamamen yasaklayan ilk büyük bölge oldu. Bu yasak, 1 Ocak 2025’ten itibaren uygulanmaya başlayacak ve bir geçiş süreci içerecek. Ayrıca, Maine ve Minnesota eyaletleri de, 2030 yılından başlayarak, bilinçli olarak PFAS eklenmiş ürünlerin kullanımını yasaklayan bir yasa çıkardı. Avrupa Birliği ise, bu kimyasallara yönelik daha kapsamlı bir yasak üzerinde çalışmalarını sürdürüyor.
EPA tarafından yapılan bir ankete göre Yeni Zelanda kozmetik üreticilerinin ürettiği ürünler arasında PFAS içeren ürünler bulunmadığı tespit edilse de, bu ürünlerin yaklaşık yüzde 90’ının ithal edildiği belirtiliyor. Auckland Teknoloji Üniversitesi Bilim Okulu’ndan Prof. Allan Blackman, “Bu, ithalatla ilgilenenler için önemli uyum gereksinimlerine yol açabilir ve 2027’den sonra raflardan bazı ürünlerin kaybolmasına neden olabilir” dedi. Blackman, “Bu ilk adımı attıktan sonra, yapışmaz mutfak gereçleri ve su geçirmez kumaşlar gibi diğer PFAS kaynaklarına ne olacağını görmek ilginç olacak” diye ekledi.
‣ Kayakçılar pistlerde ‘sonsuz kimyasallar’ bırakıyor
‣ Yatırımcılar bile bıktı: Şirketlere ‘sonsuz kimyasallar’dan vazgeçme çağrısı
‣ Yağmur suyunda ‘sonsuz kimyasallar’ tespit edildi: Bunlardan kaçmak için güvenli bir yer yok
Sonsuz kimyasallar nelerdir, neden zararlıdır?
Sonsuz kimyasallar olarak bilinen perfloroalkil ve polifloroalkil maddeleri (PFAS), endüstriyel süreçlerde ve tüketici ürünlerinde geniş çapta kullanılan bir kimyasal sınıfı olarak tanımlanıyor. Bu maddeler, özellikle su ve yağ iticiliği, yüksek sıcaklık toleransı ve kimyasal stabilite özellikleri nedeniyle tercih ediliyor. PFAS maddeleri, fast-food ambalajlarından yangın söndürücü köpüklere, kozmetik ürünlerden yapışmaz tava kaplamalarına kadar pek çok alanda kullanılıyor.
PFAS maddelerinin “sonsuz kimyasallar” olarak adlandırılmasının nedeni, doğada çok yavaş parçalanmaları ve bu nedenle çevrede uzun süre kalabilmeleri olarak açıklanıyor. Bu kimyasalların çevreye yayılması, içme suyu kaynaklarını, tarım alanlarını ve genel olarak ekosistemi olumsuz etkileyebileceği belirtiliyor.
‣ [Sedat Gündoğdu] Sonsuza kadar zehirlenmek
Bilimsel araştırmalar, PFAS maddelerinin insanlarda ve hayvanlarda çeşitli sağlık sorunlarına neden olabileceğini gösteriyor. Bu sağlık sorunları arasında kanser riskinin artması, doğum kusurları, bağışıklık sistemi üzerindeki olumsuz etkiler, kolesterol seviyelerinde artış ve hormon düzeylerinde değişiklikler sayılabilir. Bu kimyasalların vücutta birikme özelliği göstermesi ve metabolize edilememesi, sağlık üzerindeki potansiyel uzun vadeli etkilerini daha da kaygı verici hale getiriyor.
Sonsuz kimyasalların zararlı etkilerine karşı uluslararası düzeyde alınan önlemler arasında, bu kimyasalların kullanımının sınırlandırılması veya yasaklanması uygulamaları yer alıyor.
Comments