Gezegenin dört bir yanında bulunan mikroplastikler, sonsuz kimyasallar, Pasifik Okyanusu’nda görülen çöp adaları ve atmosferde birikmeye devam eden sera gazı emisyonlarından sonra, Kuzey Kutbu’ndaki kar örtüsünde de insan etkilerinin izlerine rastlandı. Uzmanlar, Svalbard takımadalarında bulunan beş Arktik buzulunun kar örtüsünde, güneş kremleri ve diğer kişisel bakım ürünlerinde yaygın olarak bulunan 13 bileşenin izlerine rastladı.
Venedik Ca’ Foscari Üniversitesi‘nden kutup bilimcisi Marianna D’Amico ve meslektaşları, “Bu kimyasalların bazılarının Svalbard‘da kar üzerindeki varlığı ilk kez bildiriliyor” diyoyr. Bulgular endişe verici olsa da bu çalışma, bu tür kirleticilerin nerede bulunduğunu ve nereden geldiğini tam olarak anlamak için atılan ilk adım olarak değerlendiriliyor. Science of the Total Environment dergisinde yayımlanan araştırmanın sonuçları, uzun vadede önlemler almak için önemli ipuçları sunabilir.
Kuzey Kutbu bölgesi mercek altında
Arktik bölgesindeki kirliliğin boyutunu ve etkilerini takip eden ve çevre bilimciler tarafından yönetilen “Arktik İzleme ve Değerlendirme Programı“, Arktik bölgesindeki kirliliğe neden olabilecek çeşitli kimyasalları belirlemek ve bu kimyasalların etkilerini anlamak için çalışmalar yürütüyor.
Bu kimyasallar “Arktik’te Artan Endişe Verici Kimyasallar” (Chemicals of Emerging Arctic Concern / CEACs) olarak adlandırılıyor ve CEACs, çevre üzerinde olası zararlı etkileri nedeniyle endişe yaratan ve bu bölgede yeni tespit edilen kimyasalları ifade ediyor. Araştırmacılar, bu kimyasalların kaynaklarını, nasıl yayıldıklarını ve Arktik ekosistemlerine olan etkilerini daha iyi anlamak için çalışıyor. Bu çalışmalar, hem Arktik bölgesinin korunmasına yardımcı olmak hem de gelecekteki politika kararları için bilimsel veri sağlamak amacı taşıyor.
Bazı CEAC’lar daha önce Antarktika ve Arktik’te araştırma istasyonlarına yakın sular, deniz suyu, atık su akıntıları ve kar üzerinde bulunmuştu. Ancak uzak bölgelerdeki ana kirlilik kaynakları ve ana taşıma süreçleri hakkında çok az şey biliniyor” diyen Marianna D’Amico, birçok CEAC’ın herhangi bir uluslararası düzenlemeye tabi olmadığını belirtiyor.
‣ Mikroplastikler bulutlarda: Bulut suyunda litre başına 6,7 ila 13,9 tane mikroplastik tespit edildi
‣ İnsan sağlığına ve çevreye olumsuz etkisi olmayan kozmetik ürünler nasıl seçilir?
Arktik kar üzerinde kozmetik kalıntıları
Dağılımları hakkında daha fazla kanıt toplamak için araştırmacılar, sabun ve şampuanlarda bulunan parfümler ve güneş kremlerinde kullanılan UV filtreleri gibi kişisel bakım ürünlerinin 13 yaygın bileşenine baktılar.
2021 baharında, Ny-Ålesund köyünün güneyindeki aktif bir araştırma alanından ve 40 kilometreye kadar uzaklıktaki beş buzuldan 25 kar örneği topladılar. Bazı örnekler, mevsimler boyunca konsantrasyonların nasıl değiştiğini görmek için aynı yerden farklı derinliklerden toplandı.
Buzulların üst kısımlarında, özellikle kış mevsiminde kar üzerinde daha yüksek UV filtresi konsantrasyonları bulundu. Araştırmacılar, Ny-Ålesund’a yakın araştırma istasyonunun ek bir yerel kirlilik kaynağı olabileceğini düşünüyor. Ancak bu kalıplara dayanarak, UV emici kimyasalların büyük olasılıkla rüzgarlarla uzak Arktik buzullarına taşındığından şüpheleniyorlar.
D’Amico ve meslektaşları için endişe, kar eridiğinde, düşük seviyede bile olsa kirleticilerin akarsu ve deniz ortamlarında ani artışlara neden olabileceği yönünde. Ancak daha fazla örnekleme olmadan bu bilinmiyor. Kimyasallar, soğuk, buzlu ortamlarda daha sıcak bölgelerdekinden farklı davranıyor, bu nedenle etkileri anlamak için özel kutup çalışmalarına ihtiyaç olduğu belirtiliyor.
