By 
İsviçreli sivil toplum kuruluşu Berne Declaration ve Greenpeace’in birlikte düzenlediği 2014 “Halkın Gözünde” Ödülleri’nin (Public Eye Award 2014) bu seneki kazananları 23 Ocak’ta açıklandı; petrol devi Gazprom ile konfeksiyon devi Gap. Her sene Davos’ta Dünya Ekonomik Forumu sürerken verilen ödülün Halk Ödülü kategorisi için 280.000 kişi oy kullanırken, Jüri Özel Ödülü kategorisi için kazananı uluslararası düzeyde tanınan iş etiği, çevre ve insan hakları uzmanlarından oluşan 8 kişilik jüri belirledi.
Konfeksiyon devi Gap, jüri özel ödülünü aldı. Bu ödüle layık görülmesinin nedeni fabrikalarında acil çıkışı, yeterli merdiven alanı, güvenli elektrik sistemleri gibi en basit çalışma güvenliği şartlarını bile yerine getirmiyor olması. Rus enerji şirketi Gazprom ise Kuzey Kutbu’ndaki ısrarlı petrol çıkarma faaliyetleri nedeniyle ödülü kaptı. Aralık 2013’te Kuzey Kutbu’na ilk petrol çıkarma platformunu kuran Gazprom, şimdiden bir kaç çevre ve güvenlik kuralını ihlal etmiş durumda. Sorumlu olduğu çevre felaketi nedeniyle halk oylamasında 95 bin kişi Gazprom için oy verdi.
Gap tedarik zincirindeki güvenli çalışma koşullarına yatırım yapmıyor
©thetimes.co.uk
Rana Plaza faciasında 1133 kişi öldü, 2500’ün üstünde kişi yaralandı
2012 yılının Kasım ayında Bangladeş’te 112 işçinin hayatını kaybetmesinin ardından hazır giyim sektöründe çalışan işçilerin sağlık ve güvenliğinin sağlanması amacıyla Temiz Giysi Kampanyası’nın inisiyatifi ve Bangladeşli ve uluslararası kurum ve sendikaların katılımı ile “Bangladeş Yangın ve Bina Güvenliği Anlaşması” kaleme alınmıştı. Temiz Giysi Kampanyası’nın açıklamasına göre o dönem iki firma (Calvin Klein-Tommy Hilfiger ve Tchibo) dışında firmalar tarafından rağbet görmeyen anlaşma, ancak 2013’te Bangladeş’te ikinci felaketin ardından uluslararası konfeksiyon firmaları tarafından dikkate alınabildi. Anlaşma ile “üretim yapan tüm markalardan bu anlaşmaya imza atarak, kendileri için mal üreten işçilerin güvenliği konusunda tüm diğer bileşenler (hükümet, fabrika sahipleri ve sendikalar) ile beraber sorumluluk almaları” talep ediliyordu. (Bangladeş’te Nisan 2013’te konfeksiyon firmalarının imalathanelerinin olduğu Rana Plaza çökmüştü ve gerekli tedbirlerin alınmasıyla önlenebilecek bu olayda 1133 Bangladeşli konfeksiyon işçisi ölmüş, 2500’in üstünde işçi de yaralanmıştı.)
Tüm bu facilara rağmen Gap hala Bangladeş Yangın ve Bina Güvenliği Anlaşması’nı imzalamayı reddediyor.
©temizgiysi.org
2.faciadan sonra pek çok konfeksiyon markası “Bangladeş Yangın ve Bina Güvenliği Anlaşması” imzaladı. Gap dışında…
Bangladeş’teki konfeksiyon sektörünün hacmi 20 milyar dolar. %85’i kadın 4 milyon insan çalışıyor. Ürünlerini Bangladeş’ten tedarik eden Gap, dünyanın en büyük giyim firmalarından biri. 3000 mağazası ile 2012 yılında 1 milyar doların üstünde net kar elde etti. Firmanın CEO’su Glenn Murphy’nin yıllık geliri 4,1 milyon dolar. Kurbanlara ödenecek tazminat 54 milyon avrodan fazla. 30 bin metrekarelik Rana Plaza gibi bir yapıyı güvenli ve standartlara uygun inşa etmenin maliyeti en fazla 9 milyon dolar civarında. Public Eye Award’ın değerlendirmesine göre, Gap, Bangladeş Yangın ve Bina Güvenliği Anlaşması’nı imzalamak yerine gelişmekte olan ülkeler yaşayan kadınlara yönelik olarak geliştirdiği program “We are Commited” ile göz boyamaya devam ediyor.
Gazprom Kuzey Kutbu’nda petrol aramaya devam ediyor
©publiceye.ch
Hava sıcaklığı, deniz yüzeyindeki buz yığınları, donmuş kara parçaları, şiddetli fırtınalar, uzun süren güneşsiz periyodlar gibi ekstrem koşullar Kuzey Kutbu’ndaki petrol çıkarma operasyonunu oldukça riskli hale getiriyor. Bu duruma karşı Gazprom’un yaklaşımı eksik acil durum planları ve güncelliğini yitirmiş eski teknolojiler.
Greenpeace Rusya, uydu görüntüleri ile Gazprom’un 6 karasal petrol sahasında 206 petrol sızıntısı tespit etti. Bundan önce Aralık 2011’de Gazprom açık denizde petrol çıkarma operasyonu sırasında 53 kişinin öldüğü bir faciaya da neden olmuştu. Aynı yıl neden olduğu petrol sızıntısı sayısı (872 sızıntı) ile petrol şirketleri arasında birinci olmuştu.
Gazprom, dünyanın en büyük petrol şirketi, 2012 yılındaki net karı 83 milyar dolarken CEO’su Alexey Miller’ın yıllık kazancı 25 milyon dolar. Buna rağmen sürekli bütçe ve güvenlik önlemleri kesintileri ile bu tür kazaların olmasını tetikliyor. Shell gibi güvenlik meselesine milyar dolarlar ve yıllarını harcayan bir firma bile Alaska’da güvenli çevre ve çalışma koşulları oluşturmayı başaramadı. ABD Jeoloji Araştırmaları’na (The US Geological Survey) göre deniz buzullarındaki petrol sızıntısının temizlemesini sağlayacak kapsamlı bir metod yok. Tahminlere göre risk altındaki alanın genişliği denizel alanda 140.000 km2 ve kıyı bandının uzunluğu 3000 km. Yakın çevredeki yaban hayatı rezevleri, kuzey kutbu kuşları ve mors gibi türler oldukça büyük bir tehditle karşı karşıya. Gazprom’un sabıkası dikkate alınınca bu hassas ve el değmemiş alanlara verebileceği zararın en kötüsünden korkmak gerekiyor.
Public Eye Ödülleri 2005’ten beri veriliyor
Ödül töreninin bu seneki özel konuğu Çek Cumhuriyeti’nin önemli ekonomistlerinden Tomáš Sedláček “Ekonomik sistemlerimizin, dikte ettiği şekliyle piyasa ile değil, değerlerimizle ile uyumlu olmasını sağlamalıyız. Public Eye ile kaybolan değerlerimizin farkına varıyoruz” dedi. Utanç ödüllerinin sahiplerinin ilan edildiği basın toplantısı ekonomik büyümenin negatif taraflarına, çok uluslu şirketlerin hem sınırsız iktidarına hem de çevre ve insana dair sorumluluk duygusundan yoksun olmalarına dair heyecanlı bir tartışmaya dönüştü. Transnational Institute of Policy Studies’den Brid Brennan “Kurumsal İktidarın Durumu” raporunu paylaştı ve güçlü çokuluslu firmaların nasıl var olduklarını ve mevcut ekonomik ve finansal krizden yarar sağlamaya ne kadar devam edeceklerine dair çarpıcı bilgiler verdi. Bangladeşli eski bir çocuk işçi olan Kalpona Akter, yelpazenin diğer ucundan bir bakış açısı sağlayarak tekstil endüstrisindeki işçilerin ne kadar zayıf olduklarını ve sorumsuz kurumsal faaliyetlerden dolayı ne kadar zarar gördüklerini anlattı.
(Yeşil Gazete)
Comments