Türkiye’de oldukça nadir görülen atmaca familyasından kızıl çaylak, kuş gözlemcisi Haldun Savaş tarafından Şile‘de kayda alındı.
Şile’deki Katı Atık Bertaraf Tesisleri yakınlarında kızıl çaylağı görüntüleyen Savaş, zaman zaman bu bölgeye gelip kuşları gözlemlediklerini anlattı.
‘Fotoğrafları incelerken fark ettim’
Asıl mesleği mühendislik olan Savaş, 15 seneyi aşkın süredir kuşları gözlemleyerek fotoğraf çektiğini belirterek, kendisi gibi kuş gözlemcisi ve fotoğrafçılarla sosyal medyada organize olduktan sonra Şile’ye geldiklerini ifade etti.
Savaş AA muhabirine yaptığı açıklamada “O gün de burada kuzey tarafta kara çaylakları görüp fotoğraf çektim. Fotoğraf çekerken kızıl çaylağa dikkat etmedim. Akşam eve gittiğimde fotoğrafları incelerken kızıl çaylağı fark ettim ve çok heyecanlandım. Kızıl çaylak, Türkiye’de göç zamanında bile nadiren görülen bir tür. Ancak burada bir haftadır kaldığını fark ettik. Türkiye’de kızıl çaylak daha önce böyle yerleşik olarak görülmemişti” dedi.
‘Sevindirici bir olay’
Gelecek günlerde de kızıl çaylağın hareketlerini takip edeceğini, nerede, ne kadar kaldığını izleyeceğini belirten Savaş, şunları söyledi:
“Kızıl çaylak bugüne kadar Türkiye’de en fazla 10 kere çekilmiştir. Diğer kuşçu arkadaşlar da büyük ilgi gösterdi. Yüzlerce kuş fotoğrafı çeken arkadaşımız var ancak ellerinde kızıl çaylak fotoğrafı yoktu. İspanya, Almanya, Fransa’ya giderseniz orada kızıl çaylak bulabilirsiniz. Ancak Türkiye’de çok nadir görülür. İstediğiniz zaman görüp fotoğrafını çekebileceğiniz bir tür değil. Çünkü belli bir yeri yok. Bazı türler vardır mesela Şanlıurfa’da yaşar, oraya gidip çekersiniz. Fakat kızıl çaylak öyle değil. Onu burada bulmamız ve burada yaşadığını görmemiz sevindirici bir olay.”
Nesli tehlikede
Önceki yıllarda Tekirdağ, Ankara ve son olarak 2-3 yıl önce Bursa Karacabey’de görülen kızıl çaylak, dünya ölçeğinde nadir ve nesli tehlike altında bulunan bir kuş türü olarak biliniyor.
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Ormancılık Meslek Yüksekokulu Öğretim Görevlisi Ergün Bacak, kızıl çaylağın Türkiye’de düzenli olarak bulunmadığını anlatarak, “Kızıl çaylak statü olarak Türkiye’nin kuşları kitabına baktığımız zaman nadir rastlantısal dediğimiz, birkaç senede bir görülebilen türlerdendir. İstanbul’da son yıllarda birkaç kaydı var ama toplamda ayrı ayrı olmak üzere en fazla 10 kere kaydı yapılan bir kuş türüdür. Kızıl çaylak, Türkiye’de düzenli olarak bulunmaz veya düzenli bir geçiş halinde olmayan nadir sayılabilecek türlerden biri diyebiliriz” dedi.
‘Kuşların yaşam alanları yok oluyor’
Ergün Bacak, kuşların yaşam alanlarının yok edildiğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Kara çaylak, 1970’li yıllarda İstanbul’da üreyen bir türdü ve İstanbul’da tavuk besleyenlerin kümeslerinden civciv ve piliçlerini kaçırırdı fakat artık sadece göç zamanlarında veya ne yazık ki çöplüklerde görülebiliyor. Kızıl çaylak evet ülkemiz için nadir bir tür ama kara çaylak gibi türler de maalesef İstanbul için nadir tür olma statüsü taşıyabilir. Kızıl çaylak için önemli diyoruz ama kara çaylak gibi İstanbul’un yerlisi olan, üreyen, yaz-kış görülen türler de İstanbul’da görülemeyecek çünkü insan maalesef bütün habitatları yok ediyor, kendi yaşam alanını oluşturuyor. Böylece kuşların yaşam alanları yok oluyor.”
