Toplu ölümler görülen pinalardan iyi haber: Akdeniz ve Ege’de yavru pinalar tespit edildi

Saatte 6 litre deniz suyunu temizleme özellikleri sayesinde deniz ekosisteminin doğal filtresi olarak nitelendirilen pinalar, 2016'dan bu yana Akdeniz ve Ege'de toplu ölümlerle yok olmaya yüz tutmuştu.

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı, 2016-2019 yıllarında görülen toplu pina ölümlerinin ardından yapılan son araştırmalarda Akdeniz ve Ege‘de canlı yavru pinalar tespit edildiğini açıkladı.

Pina, Akdeniz’e endemik, iki kabuklu büyük bir midye türü. Ortalama yaşam süreleri 50 yıl olan ve boyları 120 santimetreye kadar çıkabilen pinalar, saatte 6 litre deniz suyunu temizleme özellikleri sayesinde deniz ekosisteminin doğal filtresi olarak nitelendiriliyor.

İklim değişikliğine bağlı deniz suyu sıcaklıklarındaki artış nedeniyle 2016’da İspanya kıyılarında başlayan toplu pina ölümleri 2019 itibarıyla Çanakkale Boğazı’na kadar ulaşmış ve Akdeniz’in Çanakkale Boğazı ile Cebelitarık Boğazı arasında kalan tüm bölgelerinde pina popülasyonlarının kaybedildiği tespit edilmişti.

Sarı, son yapılan araştırmalarda elde edilen sonuçlarla bu durumun değiştiğini, toplu pina ölümlerinin ardından sadece Marmara Denizi’nde yaşamını sürdüren pinaların Akdeniz ve Ege’de yeniden görüldüğünü söyledi.

Ayvalık’ın kalem kabukluları ‘pinalar’ ölüyor
Ekosistemin devamı için önemli olan pinalar, Ege’de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya
Bir ekolojik dayanışma örneği: Pina ve Marmara Denizi
Pina için dostluk halkası: Temiz çevre, temiz Marmara
Akdeniz’de toplu pina popülasyonu kalmadı

Fransa, Yunanistan, Hırvatistan, İtalya ve Tunus‘tan bilim insanlarının da ülkelerindeki denizlerde görmeye başladıkları canlı yavru pinaları rapor ettiğini aktaran Sarı, “2016-2019 yılları arasındaki toplu pina ölümleri Marmara Denizi’nde görülmedi ancak Marmara Denizi’nin başı da müsilajla dertteydi. Suyu temizleyen pina, Marmara için bir umuttu ve o umut şimdi Akdeniz’e hatta tüm dünyaya yayılıyor diyebiliriz. Bu çok güzel bir gelişme” diye konuştu.

‘Marmara’daki akıntılarla Ege ve Akdeniz’e ulaştıkları tahmin ediliyor’

Dünya nüfusunun yüzde 60’ından fazlasının su kıyılarında yaşadığı ve atıkların doğrudan ya da dolaylı olarak denizlere boşaltıldığı düşünüldüğünde deniz suyunu temizleyen pinaların kirliliğin önlenmesi açısından önemli bir rol oynadığına dikkati çeken Sarı, şu bilgileri verdi:

“Bu deniz canlılarının Akdeniz ve Ege’de yeniden görülmesiyle ilgili iki olasılık var. Birincisi, bu denizlerdeki çok korunaklı alanlarda tuzluluktan, sıcaklıktan ve iklim değişikliğinden nispeten az etkilenmiş kapalı habitatlarında eskiden beri saklı kalmış olan, çok sınırlı, nadir canlı bireylerden kaynaklanıyor olabilir. Daha büyük olasılık ise halen dünyadaki tek güçlü pina popülasyonunun bulunduğu Marmara Denizi’nden gitmiş olmaları. Bütün araştırmacıların hemfikir olduğu, ikinci olasılık. Bununla ilgili modeller geliştirildi. Akıntı sistemleriyle bu canlı pinaların görüldüğü alanlar birbiriyle örtüştürüldü ve 2023 yılının aralık ayı başlarında bununla ilgili akademik bir yayın da yapıldı. Bu araştırmanın sonuçlarına baktığımızda canlı pina yavrularının görüldüğü alanlarla Marmara Denizi’nden giden akıntıların birbiriyle çok örtüştüğü ortaya çıkıyor. Bu yüzden de şimdilik bu ikinci olasılık daha kuvvetli görünüyor.”

Pinaların yeniden görülmesine karşın kısa sürede yayılış göstermelerinin beklenemeyeceğini vurgulayan Sarı, büyük kitlesel ölümün telafisinin birkaç yıl içinde gerçekleşemeyeceğine de dikkat çekti: “Akdeniz’deki pina popülasyonunun birkaç yılda yeniden kazanılacağını düşünmeyelim lakin mevcut stokların korunmasını sağlayarak Akdeniz ve Ege’de canlanmaya başlayan popülasyonları desteklersek, o bölgelerdeki araştırmacılar bunu desteklerse, devlet politikalarıyla buraları koruma alanı ilan eder ve her türlü tedbir alınırsa, pinaların zarar görmesi engellenebilir.”

Yerel yönetimlerden koruma stratejisi talebi

Marmara’da kirlenen deniz suyunun Alaska’ya, Norveç‘te bir tankerin kirlettiği deniz suyunun Marmara’ya kadar ulaştığını yani tüm deniz ekosisteminin birbiriyle bağlantılı olduğunu anlatan Sarı, pina popülasyonundaki artışın uzun vadede tüm deniz ekosistemine çok olumlu etkileri olacağının altını çizdi.

Mustafa Sarı, Akdeniz’deki en eski ve en dayanıklı denizel organizmalardan birinin pina olduğunu, bu canlıların yaklaşık 20 milyon yıldır kuraklık, iklim değişikliği ve kirlilik gibi problemlere rağmen varlıklarını sürdürdüğünü dile getirdi:

“Pina’ya dair bilgilendirmeyi artırmamız lazım. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının koruma çalışmaları için harekete geçtiğini biliyoruz ve bundan memnunuz. Biz de pinaları koruma stratejileri geliştiriyoruz. Bu koruma stratejilerini Marmara Denizi’nin çevresindeki yerel yönetimlerin, merkezi yönetimin benimsemesini istiyoruz. Yoksa bilimsel olarak edindiğimiz bilgileri biz sadece kendi aramızda tartışırsak, bu bilim camiası olarak bizi geliştirir ama pinaların korunmasına katkı sağlamaz. Marmara Denizi’ni kirlilikten korumamız lazım. 22 maddelik Marmara Denizi Eylem Planı’nı amasız, fakatsız, uygulamamız gerekiyor.”

İLGİLİ HABERLER

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Türkiye’nin doğal tek fıstık çamı ormanına şimdi de mermer ocağı girişimi

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Kozak Yaylası’nda açılması planlanan yeni bir mermer ocağı ile ilgili ÇED süreci başlatıldığını duyurdu.

Avrupa’daki su varlıklarının üçte biri kimyasallarla kirletilmiş durumda

Avrupa Çevre Ajansı, kıtanın nehirleri, gölleri ve kıyı sularının kimyasallardan ciddi şekilde etkilendiği uyarısı yaptı. Çözüm önerilerinden biri, suyun fiyatının artırılması.

İklim ve ekoloji örgütlerinden ortak mesaj: Açık Radyo açık kalsın

Çok sayıda iklim ve ekoloji örgütü, lisans iptalinin iklim krizi, ekoloji, doğa ve biyolojik çeşitlilik gibi kritik konulara dikkat çeken seslerin susturulması anlamına geldiğini belirtti.

Araştırma: Yunusların nefesinde ilk kez mikroplastik bulundu

Araştırmalar, deniz canlılarının hava almak için su yüzüne çıktıklarında mikroplastikleri soluduklarını ve kırsal kesimdeki nüfusun bile bundan etkilendiğini gösteriyor

Türkiye, kömürden elektrik üretiminde Avrupa rekorunu kırdı

Türkiye, 2024'ün ilk dokuz ayının sekizinde, Almanya ve Polonya'yı geride bırakarak, Avrupa'nın kömürden en çok elektrik üreten ülkesi oldu.

EN ÇOK OKUNANLAR