Nükleer endüstri sektöründe bir süredir uygunsuzluk haberleriyle başta kendi ülkesinde olmak üzere skandallara imza atan Fransız Areva şirketi reaktör kurulum hizmetler alanını Areva grubundanki Electricité de France (EDF)’e devretti. Böylece Mitsubishi Heavy Industries (MHI) ile Areva’nın ortak üretim yapacağı Atmea 1 Projesi’nin de yeni ortağı EDF oldu.
Atmea Projeleri dünya genelinde özellikle gelişmekte olan ülkelere 1100 Megawat’lık basınçlı su reaktörlerinin geliştirilmesi, bunların lisanslanması, pazarlaması ve satışını yapmak için 2007 yılında Mitsubishi ve Areva ortaklığıyla kurulmuştu. Areva’nın işlerini EDF’e bırakması Türkiye’yi de oldukça ilgilendiriyor. Zira hükümet tarafından Akkuyu’dan sonra Türkiye’nin ikinci nükler santralinin kurulması için Japonya ile yapılan uluslararası anlaşma gereği Sinop’ta kurulması öngörülen Atmea 1 reaktörünün de ortakları Mitsubishi ve Areva olarak biliniyorken bu değişiklikle artık Mitsubishi ve EDF olmuş bulunuyor. Atmea 1 reaktörünün dünyada hiç bir ülkede kurulmamış, dolayısıyla denenmemiş oluşu halihazırda bir sorunken, sürecin yeni yapılanmayla yürütülecek olması da bilinmezlerin arttığını gösteriyor. Öte yandan yer lisansı alınmamış sahada nükleer santral kurulması için operasyonel anlamda proje tanıtım dosyası Çevre ve Şehircilik ve Bakanlığı’na sunuldu bile.
Öte yandan Areva açısından sözkonusu değişiklik hisselerinin EDF’e devri ile de bitmiyor: Yeni kurulan ortaklıkta hisselerin %19,5’u Mitsubishi tarafından ve %5’i de Assystem tarafından alındı ve nihayet dün açıklandığına göre Areva NP’nin ismi artık “Framatome” oldu. Framatome ise Areva’nın içinden çıktığı eski ana şirketin adından geliyor. Framatome şirketi 1975’te Fransa’daki reaktörlerin kurulumu için tek üreticisi olarak 25 yılın sonunda EDF için Fransa’daki 58 reakötörü kurmuştu. Böylece 2018’in ilk haftası içinde Areva’nın hisseleri EDF’e satılırken şirket de eski adına dönmüş oldu. Ortaklıkta %5 hisse alan Assystem ise 2017 yılının Mayıs ayında kurulacak bu yeni iştirake 125 milyon Avro ile talip olan bir Fransız nükleer mühendislik şirketi.
Bu sistemin, Framatom içinde Atmea projelerine dönük MHI ve EDF arasındaki yarı yarıya ortaklıkla yürümesi dünya genelinde Atmea reaktörlerinin kurulumunun, lisanslanmasının, pazarlanmasının bu şekilde planlanması öngörülüyor. Bu şekilde bir yeniden yapılanma için Fransa Devleti Areva’ya 4,5 milyar Avro destek verdi. Reaktör operasyonları, yakıt ikmali, reaktör kurulumu Yeni Areva’nın iş alanı içine alınırken Finlandiya’da Olkiluoto EPR projesi ve ölümcül tehlikelere yol açabilecek hataların yapıldığı Le Creusot Fabrikası’nın işleri eski Areva’da kalacak.
(Wnn, Yeşil Gazete)
