By 
Demokrasi ve Atılım (DEVA) Partisi İstanbul Milletvekili ve Doğa Hakları ve Çevre Politikaları Başkanı Evrim Rızvanoğlu, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının 2024 yılı bütçesine ilişkin söz aldı.
Rızvanoğlu, bakanlığın belki de en önemli sorumluluğunun, “nesiller arası adalet anlayışıyla” daha yaşanılabilir bir Türkiye’yi gelecek nesillere bırakmak olduğunu ifade etti.
Bütçe teklifinde iklim krizi ve etkileriyle ile mücadeleye yönelik yeterli kaynak olmadığına dikkati çeken vekil Rızvanoğlu, “İklim değişikliği ile mücadelenin yolu, yeterli bütçe ve stratejik planlamadan geçiyor, bu şüphesiz. Ancak Kalkınma Planındaki çevreye dair konuların, bütçede maalesef somutlaşmadığını görüyoruz” diye konuştu.
‘Bütçe, adeta buzullar gibi eriyerek, resmi enflasyonun dahi altında kaldı’
Kalkınma Planındaki çevreye dair konuların, bütçede somutlaşmamasına örnekler veren Evrim Rızvanoğlu, bakanlığın 2024 yılı bütçesinde, 2023’e kıyasla 10 katlık bir artış olduğunu ancak bu artışın, 6 Şubat depremlerinin yaralarının sarılması için kullanılmak üzere yapıldığını kaydetti.
Rızvanoğlu, bakanlık bütçesinde iklim krizi ve çevresel afetlerin etkilerine ayrılan bütçede yapılan artışın yetersizliğine vurgu yaparak şunları söyledi:
“Sel, yangın, kuraklık gibi çevre felaketlerinin önüne geçmek için ayrılan bütçede ise, iklim değişikliği ile mücadele ve uyum için yapılan artış sadece yüzde 16. Yıllık enflasyon resmî açıklamalarda bile ortalama yüzde 61. İklim Değişikliği Başkanlığı bütçesinin, adeta buzullar gibi eriyerek, resmi enflasyonun dahi çok altında kaldığını üzülerek görüyoruz.”
Bir başka çarpıcı saptamanın da İklim Değişikliği Başkanlığı, 2022 yılı Sayıştay Raporuna yansıdığını belirten Rızvanoğlu, bütçenin yalnızca yüzde 51,6’sının kullanıldığının altını çizdi.
‘Net sıfıra nasıl erişeceksiniz?’
Rızvanoğlu, geçmiş ve olası 2024 yılı bütçelerine yönelik eleştirilerinin ardından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’ye “Tahsis edilen bütçeyi neden kullanmadınız? İklim değişikliği ile mücadelede, planlanan çalışmaları yapmadınız mı? Bütçeyi doğru ve etkin kullanmadan, Türkiye’nin iklim hedeflerine nasıl ulaşacaksınız, uluslararası taahhütlerini nasıl gerçekleştireceksiniz?” diye sordu.
Türkiye’nin 2038’de pik emisyon seviyesine ulaşıp ardından hızlı emisyon kesintileriyle 2053’te net sıfır emisyona ulaşacağını öngören ve bu açıdan bilim insanları ve politika yapıcılar tarafından büyük tepki çeken Ulusal Katkı Beyanına değinen Rızvanoğlu, Bakan Özhaseki’ye “2038’de emisyonları pik yaptırıp, 2053’te net sıfır emisyona nasıl erişeceksiniz? Hem de bütçe dengesini bile sağlayamadan?” sorusunu yöneltti.
“Sayın Bakan, Yeşil mutabakat süreçleri ile ilgili olarak da ‘Sanayicilerimizi sürekli bilgilendiriyoruz’ dediniz, ancak ihracatımızın yüzde 40’tan fazlası Avrupa’ya iken, sadece bilgilendireme yeterli mi?” diye sözlerine devam eden vekil Evrim Rızvanoğlu, KOBİ’lerin bilgilendirilme durumunu sorarak bunlardan birçoğunun henüz yeterli bilgi sahibi olmadığını ekledi.
‣ ‘Sunulan Ulusal Katkı Beyanı ile Türkiye’nin 2053’te net sıfıra ulaşması imkansız hale geldi’
‣ İklim örgütlerinden Türkiye’ye çağrı: 2030’a kadar emisyonlar yüzde 35 azaltılmalı
‣ TEMA Vakfı: Türkiye’den beklenen azaltım hedefi gelmedi
‣ İklim örgütleri: Açıklanan emisyon seviyesi öngörülerimizin iki katı
‘Sıfır Atık hedefleri doğru tespit edilemiyor mu?’
Faaliyet raporundaki tutturulamayan hedeflere değinen Doğa Hakları ve Çevre Politikaları Başkanı, Sıfır Atık Programı uygulanan bina sayısının, 2022 yılındaki hedefinin sadece yüzde 37’sinin gerçekleştirildiğine dikkati çekerek “Burada hedefler doğru tespit edilemiyor mu?” diye sordu.
Sıfır Atık projesinin Çevre Ajansı bünyesinde yürütüldüğünü hatırlatan Rızvanoğlu, Çevre Ajansının 2022 yılına ilişkin faaliyet raporunun Kasım 2023’te halen yayımlanmamış olduğunu vurguladı ve “Mevzuata göre web sayfasında yayınlanması gerekirken, neden yayınlanmadı?” sorusunu yöneltti.
Rızvanoğlu, “Sıfır Atık projesi amiral gemimiz diyorsunuz. Geçtiğimiz aylarda ise vakfedenlerin arasında iki eski bakanın olduğu Sıfır Atık Vakfı kuruldu. Bu Vakfın Bakanlıkla bir ilişkisi var mıdır?” sorusuyla konuşmasına devam etti.
‘Bakanlığın yetkinliklerinde bir sorun mu var?’
Bakanlığın geçen yılki sunumunda “Türkiye Yüzyılı’nda, ‘Bisiklet Ağları ile Örülmüş Bir Türkiye’yi’ hep birlikte yaşayacağız” dendiğini hatırlatan Rızvanoğlu, faaliyet raporuna bakıldığında, bisiklet yolu yapımına ilişkin, 2022 yılı gerçekleşme oranının sadece yüzde 9 olduğunu belirtti ve Bakan Özhaseki’ye “Bu düşük performansa karşın, sizin görev süreniz içerisinde, bu vaadin gerçekleştiğini görebilecek miyiz?” diye sordu.
Faaliyet raporunda yer alan bir diğer dikkat çekici hususun ise; Ulusal Yeşil Bina Sertifikasına sahip 2022 yılı için hedeflenen bina sayısının hiç gerçekleştirilmediğini bildiren Rızvanoğlu, gürültü bariyeri alanına ilişkin başarı performansının ise yüzde 350 olduğunu vurguladı. Rızvanoğlu, “Bir tarafta hiç tutturulamayan, diğer tarafta ise aşırı gerçekleşen hedefler. Bakanlığın proje planlama ve etkin projeksiyon yetkinliklerinde bir sorun mu var?” diye sordu.
Son olarak Bakan Özhaseki’nin sunumunda açıkladığı 7/24 izlenen ve denetlenen sanayi tesislerinin rakamlarına ilişkin konuşan Rızvanoğlu “Yatağan veya Afşin Elbistan gibi zehir saçan tesisler de bu sayıya dahil mi? Eğer öyleyse halk sağlığı verileri niye bu durumu yansıtmıyor?” sorusunu yöneltti.
‣ Yeşil Gazete’nin ortaya çıkardığı Yatağan’daki izinsiz kömür madenciliği Meclis gündeminde
‣ DEVA’lı Rızvanoğlu’ndan Akbelen’e Meclis’ten destek: 2.5 yıllık kömür için değer mi?
‘Bakanlık yeniden yapılandırılarak işlevsel olabilir’
Sorularının ardından duruma ilişkin değerlendirme ve önerilerini paylaşan İstanbul Milletvekili Evrim Rızvanoğlu, “Hükümetin öncelikle çevre konusuna bakış açısını değiştirmesi gerekli” vurgusu yaptı.
Bakanlığın sunumunda ve web sitesi dahil her yerde çevreye ilişkin konulara çok az yer verildiğini kaydeden Rızvanoğlu “Çevre odaklı konuları ele alan ve denetimi önceleyen, Çevre ve İklim Değişikliği Bakanlığının, münferit bir bakanlık olarak yeniden yapılandırılması en iyi çözüm olacaktır” önerisinde bulundu.
Rızvanoğlu, “[Yapılandırma sonucu] Belki siyaset üstü diye tanımladığınız çevre konuları, münferit bakanlık ile birlikte siyasi iradeyi de ortaya koyabilen, işlevsel bir bakanlık olur” diye ekledi.
Comments