Maraş merkezli depremlerin ikinci dalgasında,7.6’lık  depremin merkezi olan Malatya’nın Doğanşehir ilçesindeki Sürgü Barajı’nın kretinde (baraj gövdesinin en üst noktalarının geometrik yeri) çatlaklar meydana geldi. Baraja kuş uçuşu üç-dört kilometre uzaklıktaki Doğanşehir’e bağlı Kalecik Köyü’nde yaşayan Teslim Topal, çatlaklar için Devlet Su İşleri’nden görevlilerin gelip inceleme yaptığını, ancak herhangi bir müdahale yapılmadığını söyledi.

Komşu Hudut Köyü’nün muhtarı Ali Hudut da DSİ görevlilerinin gelip çalışma yaptığını doğruladı. Ancak kendilerine herhangi bir bilgi verilmediğini aktardı. Köylüler, durumu Malatya Valiliği’ne de bildirmişler.

Sürgü Barajı’nın tahliye suyu Adıyaman’daki Atatürk Barajı’na kadar ulaşıyor. Göksu deresinin bir kolu olan Sürgü Çayı üzerine kurulu, orta ölçekli bir baraj olan Sürgü Barajı’nda 7.6 büyüklüğündeki ikinci depremin ardından su bentlerinin üzerinde gözle görülebilen çatlaklar oluşmuş.

Topal, barajın dış kesimindeki setin yüksekliğinin 96 metre olduğunu ve yükseklik nedeniyle dış tarafta herhangi bir hasar olup olmadığını göremediklerini belirterek, “İç tarafta herhangi bir toprak kayması olup olmadığı da incelenemiyor” dedi.

Kalecik Köyü’nün Doğanşehir’e ulaşımının barajın set duvarı (kret) üzerinden yapılıyor. Sadece Kalecik’in değil, civardaki Hudut, Dedeler, Bahçeciler köyleri de yine baraj seti üzerinden birbirleriyle ve ilçeyle ulaşımı sağlıyorlar.

Topal, bölgede yeni bir deprem daha olması ya da güçlü bir artçı meydana gelmesi durumunda barajın tamamen patlayacağından korktuklarını anlatıyor:

“Yakınımızdaki Kadirçavuşlar köyü, bizden daha düşük kotta yer alıyor. Oraya genellikle yazın gider köylüler ama yıkım nedeniyle köye taşınanlar olduğunu düşünüyoruz. Ancak henüz orasıyla bir bağlantı kuramadık.

Barajın Nurhak’a kadar olan kısmına kadar olan bölgede de Göldeli, Elmalı, Kapıdere köyleri var. Bunlar su seviyesinden ancak 30-40 metre yükseklikte. Barajda meydana gelebilecek bir kırılma ya da patlama durumunda bölgede büyük bir felaket daha yaşanabilir”.

Deprem uzmanı Prof. Naci Görür’ün verdiği bilgiye göre, ilk iki depremin ardından 12 Şubat’ta Malatya’nın Hekimhan ilçesinde 5.1 büyüklüğünde bir deprem daha oldu. Görür, sosyal medya hesabından “Demin deprem bölgesinde Başkavak-Hekimhan/Malatya’da 5.2 deprem oldu. Deprem Malatya fayı üzerinde oldu. Sanırım bağımsız bir deprem ve Sürgü Fayı üzerindeki 7.6’lık depremin Malatya fayını yüklemesi sonucu oluştu” dedi.

Naci Görür, Hakkari, Erzincan ile Bingöl‘e bağlı Karlıova ilçesi arasındaki Yedisuyu fayında, ayrıca Adana Havzası ve İskenderun faylarında stresin arttığını ve bu yerlerde yakın zamanda deprem öngördüklerini söyledi.

Deprem bölgesinde sorun tespit edilen sekiz barajın son durumu şöyle:

• Malatya’daki Sultansuyu Barajı: Baraj kretinde çatlak belirlendi. Gövdedeki deformasyonlar nedeniyle tedbir amaçlı olarak barajdaki su boşaltılmaya başlandı. Karakaya Barajı rezervuarına kadar bölgeye insan geçişi yasaklandı.
• Osmaniye‘deki Kalecik Barajı: Krette çatlak oluştu.
• Maraş‘taki Kartalkaya Barajı: Krette çatlak oluştu.
• Osmaniye’deki Bahçe Arıklıkaş Göleti: Krette çatlak oluştu.  Gövdede oluşan deformasyonların risk teşkil edebileceği değerlendirilerek gölet boşaltılmaya başlandı, su minumum seviyeye indirildi.
• Hatay’daki Reyhanlı Barajı: Krette çatlaklar ve gövdede deformasyonlar tespit edildi. Su seviyesi minimum kotun altında.
• Gaziantep‘teki Nurdağı Hamidiye Barajı: Krette  çatlak oluştu.
• Yarseli Barajı: Kret üzerindeki asfalt yolda çatlakların oluştu. Yol ulaşıma kapatıldı.

Aşırı soğukta çadırlar korumuyor

Doğanşehir, Malatya’nın güneyinde yer alıyor. Özellikle ikinci depremden en çok etkilenen bölgelerden biri. Kalecik Köyü muhtarının verdiği bilgiye göre, köyde elektrik bulunmuyor.

Kenti vuran 1986 depreminden sonra, bölgede afet evleri yapılmıştı. Köy halkı o tarihten bu yana halen bu evlerde barınıyor. Evler yıkılmamış olsa da köyde elektrik bulunmuyor. Köylüler sahip olduğu tek jeneratörle akşamları biraz aydınlanabiliyor, telefonlarını şarj ediyor. Hudut Köyü muhtarı da turu gıda ve yemek yapmak için piknik tüplerine ihtiyaçları olduğunu ekliyor.

Teslim Topal, bölgede havanın çok soğuk olduğunu, AFAD ve Kızılay’ın gönderdiği çadırlar kış koşullarına uygun olmadığı için onlarda barınamadıklarını söylüyor:

“Evlerimiz yıkılmadı ama hasar var. Sürekli artçılar oluyor. İçeri girmeye de korkuyoruz. Dağıtılan çadırda kalmanın ise imkanı yok. Burası çok soğuk. İçeride soba yakmaya çalışıyoruz ama donma derecesine geldik. Bu yüzden de gündüzleri çadıra giriyoruz ama geceleri soğuğa dayanamadığımız için evlere dönüyoruz. Yalıtımlı çadır veya konteynere ihtiyacımız var.”

Doğanşehir’e bağlı 30’un üzerindeki köyde de durum aynı. Kış aylarında ulaşımın kapandığı ilçenin dağ köylerinde hava sıcaklığı -15 dereceyi buluyor. Hemen bütün köylerin çadır, battaniye, uyku tulumlarına ihtiyaç var. Yardımları organize eden gönüllü koordinasyonlar özellikle çadır ve battaniyeye gıda malzemelerinden daha fazla ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekiyor. Gönüllüler ped, ıslak mendik, battaniye, kışlık bot ve giysilere ağırlık verilmesini istiyor .

Bölgede, Hudut Köyü’nde Esan Eczacıbaşı’na,  Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 4. Grup maden arama için ‘ÇED gerekli değil’ kararı vermiş, köylülerin yürüttüğü hukuki mücadele sonrasında Danıştay bu kararı iptal etmişti.

‣ Malatya’da vahşi madenciliğe karşı Danıştay, köylülerin lehine karar verdi