Norveç hükümeti, Ren geyiği yetiştirme haklarını engellediği gerekçesiyle Avrupa’nın en büyük rüzgar santralinin topraklarına yerleştirilmesine karşı çıkan yerel Sami halkıyla anlaşmaya vardı.
Sami aktivistler, aylardır ülkedeki devlet dairelerinin girişlerini engelliyor ve protesto eylemleri yapıyordu.
‣ Greta Thunberg, Norveç’te ‘hükümet kapatma’ eyleminde gözaltına alındı
Anlaşmazlığın merkezinde, Norveç’in orta kesimindeki Fosen bölgesinde, başkent Oslo‘nun yaklaşık 450 kilometre (280 mil) kuzeyinde bulunan, Avrupa’nın en büyük kara rüzgar santralinin 151 türbini yer alıyor.
Jonas Gahr Støre hükümeti, Sami halkıyla uzlaşarak üç yıldır süren anlaşmazlığı bitirdi. Buna göre, kısmen devlete ait olan santralin151 türbini faaliyette kalacak. Ancak Samilere, üretilen enerjinin bir kısmı da dahil olmak üzere tazminatın yanı sıra, kışlık otlatma için yeni bir alan ve Sami kültürünün güçlendirilmesi için 5 milyon kron (473.000 $) hibe verilecek.
Enerji Bakanı Terje Aasland, anlaşmanın “ren geyiği yetiştirme haklarını koruyan geleceğe yönelik bir çözüm” içerdiğini söyledi.
39 sandalyeli Sami Parlamentosu Sözcüsü Silje Karine Mutoka da “İnsan hakları ihlallerinin sona erdirildiğine ve anlaşmanın insan hakları ihlallerinin onarılması için temel oluşturduğuna inanmak için nedenler var” dedi.
Başbakan Støre ise devletin bu olaydan ders çıkarması ve ihlallerin bir daha yaşanmamasını sağlaması gerektiğini söyledi: “Bu daha iyi bir diyalogla ilgili.”
‘Yeşil enerji halklar pahasına olmamalı’
Ekim 2021’de Yüksek Mahkeme, türbin inşaatının, araziyi yüzyıllardır ren geyiği için kullanan Samilerin haklarını ihlal ettiğine karar vermişti.
‣ Laponya’da iklim mücadelesi: Kar örtüsü bozuldu, Ren geyikleri yiyecek için güneye kaçıyor
Karardan bu yana, Sami aktivistleri ve destekçileri rüzgar santralinin devam eden faaliyetine karşı defalarca çok sayıda bakanlığın, parlamentonun ve Başbakanlık ofisinin önünde defalarca gösteri yaptı ve yeşil enerjiye geçişin yerli halkın hakları pahasına olmaması gerektiğini söyledi.
Aktivistlerin talebi türbinlerin kaldırılması ve arazinin Ren geyiği çobanlarına bırakılmasıydı.
Ren geyiği besiciliği, Norveç, İsveç ve Finlandiya‘nın yerlileri olarak bilinen Samilerin kültürünün merkezinde kimliklerinin devamı için hayati öneme sahip.
Besicilik alanlarının azalması ve çevre tahribatı, Samilerin yaşamlarını idame ettirmelerinin önündeki en büyük engel olarak görülüyor.
