Hafta SonuKöşe YazılarıManşetYazarlar

Lancet raporu: Pandemi dünyayı Paris İklim Anlaşması gündeminden uzaklaştırdı

0

14 Eylül’de, Lancet’in Covid-19 pandemisini başlangıcından bu güne izleyen bilim insanlarından kurulu komisyonu iki yılı aşan pandemi dönemini inceleyen ve yeni pandemilere hazırlıklı olmak açısından gelecek ile ilgili önerilerini kapsayan 57 sayfalık bir rapor yayınladı.

Raporda iki yıllık süreç için yapılan tespitler arasında Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) pandemi ilanı ve maske kullanımı gibi kararları almakta geç davrandığı, dünya üzerinde aşı dağıtım adaletinin sağlanamadığı, COVAX sisteminin işlemediği, virüsün yayılımını yavaşlatmak için hükümetler arası işbirliğinin yetersiz kaldığı, yüksek gelirli ülkelerin orta ve az gelirli ülkelere destek olmadığı, birçok ülkede halk sağlığı hizmetlerinin zayıf kaldığı ve halk sağlığı önlemlerinin erken kaldırıldığı gibi hatalar da yer alıyor. Bunların yanı sıra tüm dünyada ekonomik eşitsizliklerin derinleştiği, gelir dağılımının daha da bozulduğu tespiti yapılan raporda 2015 Aralık ayında imzalanan Paris İklim Antlaşması ile ilgili de uygulanması açısından ciddi endişeler var. Lancet Komisyonuna göre “sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ve Paris İklim Anlaşması’nın amaçlarına ulaşmak için gereken yatırımların pandemi döneminde yetersiz finanse edilmesiyle bu hedeflere ulaşmak daha ileri tarihlere kaldı.”

2022 bir önceki yıldan sıcak olacak, 2023 daha da sıcak…

Raporun pandeminin küresel iklim değişikliği ile ilgili bölümünde şu tespitlere yer veriliyor: Dünya şu anda sanayi öncesi dönem sıcaklığından 1.2 ° C daha sıcak ve 2014’ten bu yana geçen 8 yıl, kayıtların 1870’te başlamasından bu yana en sıcak sekiz yıl olmuştur.”

Büyük olasılıkla 2022 yılı da bir önceki yıldan daha sıcak olacak. Raporda 2023 için de ürkütücü bir tahmin var: “Belki de 2023 gibi erken bir tarihte meydana gelen bir sonraki El Niño olayının, dünya çapındaki sıcaklıklarda büyük bir yukarı doğru kaymaya neden olması muhtemeldir ve dünya çok yakında Paris İklim Anlaşması tarafından  korkutucu sınır olarak kabul edilen 1.5°C eşiğini aşabilir.” Rapor küresel iklim değişikliğinin krize dönmesinin küresel istikrarsızlığı daha da derinleştireceğine dikkat çekerek derhal iklim ve ekosistem krizlerinin de ele alınması önerisi getiriyor. Çözüm için ise komisyonun tek ciddi önerisi AB ülkelerinin Yeşil Antlaşması’na dayanıyor.

Lancet komisyonuna göre “yeni pandemilere hazırlık ve müdahaleye odaklanma daha geniş küresel iklim değişikliği ile mücadele ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden uzaklaşmak anlamına gelmiyor.”  Komisyon AB’nin Yeşil Antlaşma ile yarattığı 750 milyar Euroluk kaynağın en az %37’lik diliminin iklim değişikliği ile mücadele için kullanılmasını da öneriyor. Lancet komisyonunun dikkat çektiği diğer bir konu ise orta ve düşük gelirli ülkelerin durumu… İki yıldan fazla süren pandemi nedeniyle bu ülkeler çok daha büyük ekonomik kayıplara uğradı, zaten yüksek olan işsizlik bu ülkelerde daha da yükseldi. Bu gruptaki ülkelerin ‘ekonomik açıdan toparlanmalarının’ gelişmiş ülkelere oranla daha uzun süreceği tespiti yapan komisyon, bu ülkelerin ekonomik nedenlerle Paris İklim Antlaşması taahhütlerini yerine getiremeyeceğini belirtiyor. Yıllık olarak anlaşmaya uyum için bu ülkelerin maddi açığının 300 ile 500 milyar dolar olduğunu hesaplayan komisyonun çözüm önerisi ise açık ve uygulanabilir değil.  Zaten borç yükü altında olan ve bu yükü pandemi döneminde daha da artan bu ülkelere komisyon borçlanma tahvilleri çıkartmalarını öneriyor ve uluslararası bankaları adres gösteriyor.

Rusya-Ukrayna savaşının etkileri

Pandeminin etkilerinin yanı sıra 57 sayfalık raporunda Lancet Komisyonu’nun sadece birkaç cümle ile değindiği Paris İklim Antlaşmasını zora sokacak başka bir gelişme ise Ukrayna ile Rusya arasındaki savaş… Savaş nedeniyle doğal gaza bağlı enerji politikaları nedeniyle zor duruma düşen Avrupa ülkeleri, Paris İklim Antlaşmasına ve Glasgow’da yapılan 26. COP toplantısının sonuçlarına rağmen yoğun bir şekilde kömüre dönmeyi, kapattıkları veya kapatmaya hazırlandıkları kömürlü termik santralleri yeniden çalıştırmayı tartışıyor. Bu arada pandemi nedeniyle ortaya çıkan ekonomik sorunların arkasına saklanan gelişmiş merkez kapitalist ülkeler orta gelirli ve fakir ülkelere yenilenebilir enerji kapasitelerini geliştirmeleri için Paris İklim Antlaşması ile vermeyi taahhüt ettikleri yıllık 100 milyar dolarlık maddi yardımı da yapmıyor.

Zaten imzalandığı 2015 Aralık ayından bu yana uygulamasında çeşitli sorunlarla karşılaşılan antlaşmanın hedeflerinden pandemi nedeniyle iyice uzaklaşıldığı, pandemi nedeniyle oluşturulan Lancet Bilim Komisyonu’nun raporu ile bir kez daha gözler önüne seriliyor. Komisyonun raporundan, bu hedeflere yeniden dönmenin ve başta fosil yakıtların kullanımının terk edilmesi olmak üzere, bugüne kadar uygulanamayan önlemleri telafi etmenin çok zor olduğu anlaşılıyor. Küresel iklim değişikliğinin bir sonucu olarak ortaya çıkacak yeni pandemilere ve gün geçtikçe daha da ağırlaşan küresel iklim değişikliğinin günlük yaşamımızı artan oranda etkileyen sonuçlarına hazırlıklı olmak önümüzdeki tek izlenecek yol gibi duruyor.

 

More in Hafta Sonu

You may also like

Comments

Comments are closed.