Günün ManşetiTürkiye

KHK’lının mazbatayla imtihanı

0

YSK belediye başkanlarından sonra KHK ile kamudan ihraç edilen belediye meclis üyesi ve il genel meclisi üyesi adaylara da mazbatalarının verilmemesine karar verdi.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), KHK’yla ihraç edilen belediye meclis üyesi ve il genel meclisi üyesi adaylara da mazbatalarının verilmeyeceğini bildirdi. YSK, bu kişilerin bir daha kamu görevinde çalışamayacağına dair bir karar bulunduğunu belirtti. Ancak başkanlar yönünden, ikinci sıradaki partinin adayına mazbata verilmesine hükmederken, KHK ile ihraç edilen benzer durumdaki belediye meclis üyeleri için “aynı partinin aday listesinde kendisinden sonra gelen kişilere mazbata verileceğini” karara bağladı.

Adaylık serbest kazanmak yasak mı? 

Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) itirazı üzerine, OHAL döneminde çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnamelerle (KHK) kamudan ihraç edildiği belirlenen bedeliye başkanlarının mazbataları da geçtiğimiz gün iptal edilmiş, ikinci sıradaki adayın belediye başkanı ilan edilmesine karar verilmişti. Bu, YSK’nın tarihinde de bir ilk. Henüz bir gerekçe de gösterilmedi. Önümüzdeki günlerde yazılacak gerekçeli karar, bundan sonraki seçimlerde emsal niteliğinde olacak.

Karar kapsamında 5’i HDP’li olmak üzere ilk belirlemelere göre 7 belediye başkanının mazbataları iptal edildi. YSK’nın bu kararı hangi gerekçelere dayandırdığı henüz bilinmiyor. KHK ile kamudan ihraç edilmiş olmanın, “seçilme yeterliliğine engel durum” oluşturmadığını savunan HDP ise  mazbata iptali kararı verilen yerlerde seçimin yenilenmesi istemiyle YSK’ya “olağanüstü itiraz” başvurusunda bulunacak.

YSK’nın 15 Ocak 2019 tarihli kararında da Mahalli İdareler Yasası’nın 10. maddesine göre “Anayasa ve kanunlarda yazılı şartlara uygun olarak, seçilme yeterliğine sahip olan her vatandaş, bir siyasi parti listesinden veya bağımsız olarak, il genel meclisi üyeliğine, belediye başkanlığına veya belediye meclisi üyeliğine adaylığını koyabilir” hükmü uyarınca, yasaya göre seçilme yeterliliği taşıyan herkesin aday olabileceğine vurgu yapılmıştı. Ancak, kararda da kamudan ihraç edilenlere ilişkin özel bir ifade bulunmuyor.


bbc türkçe’nin ulaştığı Van Çaldıran’da belediye başkanı seçilen HDP’li Leyla Atak’a mazbata verilemeyeceğine ilişkin YSK kararında; sadece KHK ile ihraç edildiği ve çok oy alan ikinci sıradaki adaya mazbatanın verileceği belirtiliyor. Herhangi bir gerekçe ise gösterilmemiş.

‘Belediyeye personel almıyorsunuz’

31 Mart seçimlerini kazanan belediye başkanları ve meclis üyelerinin adaylıklarının YSK tarafından onaylanmış olması, ancak kazandıktan sonra KHK’lı oldukları gerekçesiyle mazbatalarının verilmeyişi ve adaylıklarının düşürülmesi, kamuoyunda  da tartışmalara yol açtı. İtirazı yapan AKP bu isimlerin adaylığına, adaylık sürecinde “itiraz olmadığı” gerekçesiyle onay verdiğini savunurken, HDP Mahalli İdareler Yasası’nda adaylık kısıtları maddesinde ‘KHK ile ihraç’ gerekçesi olmadığına dikkat çekti.  HDP’li TBMM Başkanvekili Mithat Sancar şunları söyledi: “Adaylara seçilme yeterlilikleri açısından itiraz belli bir süreye tabidir. Bu süre geçtikten sonra adaylıklar kesinleşir. Seçimden sonra adaylara ilişkin seçilme yeterliliği taşımadıkları için itiraz edilebilmesi için yeni bir sebebin ortaya çıkması lazım. Mesela Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmadığının sonradan ortaya çıkması, 18 yaşını doldurmadığı, ya da adli sicilde seçilmeye engel bir kaydı olmamasına karşın, sonradan bu durumun ortaya çıkması gibi nedenlerle itiraz edilebilir, aksi taktirde edilemez” görüşünü dile getirdi.

Sancar, bu kararıyla YSK’nın, belediye başkanlarını da “kamuda istihdam edilen kişiler” olarak tanımladığına işaret ederek, bunun anayasaya ve ilgili yasalara aykırı bir durum oluşturduğunu vurguladı: “Siz belediyeye personel almıyorsunuz, halkın iradesiyle belediyeye başkan seçiliyor. Eğer seçilmiş belediye başkanını idarede istihdam edilen kişi olarak görürseniz, demokrasinin ve seçimin anlamı kalmaz.”

Bu kararda HDP’ye yönelik özel bir planın olduğunu düşündürtecek örnekler olduğunu söyleyen Sancar, kurulun seçime olan güveni ve seçim güvenliğini ağır şekilde yaraladığını belirtti; “Bunun uzun süre kalıcı etkileri olur ve bu etkiler yıkıcı olur” dedi.

İhraç kararı olmayan HDP’lilere de mazbata yok

İhraç edilenlerin mazbatası iptal edilirken, aralarında Diyarbakır ve Mardin’de HDP’den belediye başkanı seçilen Mızraklı ve Ahmet Türk’ün de bulunduğu HDP’li başkanlara ise mazbataları verilmedi. Mithat Sancar, bu rakamı 26 olarak açıkladı. YSK kaynaklarından bu isimlerle ilgili de net bir bilgi verilmedi.

Milletvekili olabiliyorlar…

Yüksek Seçim Kurulu, KHK ile kamudan ihraç edilen milletvekilleri yönünden yapılan itirazı ise reddetmişti. 24 Haziran 2018 genel seçimlerinde CHP’den İstanbul milletvekili seçilen İbrahim Kaboğlu, CHP listelerinden aday gösterilen ve seçilen Saadet Partisi İstanbul Milletvekili Cihangir İslam ve 18. sıradan aday gösterilip seçilemeyen Yüksel Taşkın’ın adaylığına bir yurttaş itiraz etti. .

YSK, Kaboğlu hakkındaki başvuruyu 28 Mayıs 2018 tarihinde karara bağladı. Kararda, 686 sayılı KHK kapsamında kamu görevinden çıkarılan kişilerin, ” (…) bir daha kamu hizmetinde istihdam edilemezler, doğrudan veya dolaylı olarak görevlendirilemezler” hükmünün milletvekilleri yönünden geçerli olamayacağına hükmetti. YSK buna gerekçe olarak Anayasa’nın 76. maddesinde, kamu hizmetlerinden kısıtlılık halinin mahkeme kararına dayanması gerektiğine ilişkin 2. fıkrasını anımsatarak, Kaboğlu yönünden kısıtlılık kararı bulunmadığı için itirazı reddetti.

You may also like

Comments

Comments are closed.