Hafta SonuManşet

[Kendi Evini İnşa Etme] İnsan kendi evini niçin kendi yapar ki? – Miraz Ruspi

0

Yeşil Gazete olarak 2014 senesinde Mersin’den başlayıp Türkiye’nin doğusuna doğru gerçekleştirdiğimiz ve 10 şehri kapsayan (Mersin, Adana, Nevşehir, Gaziantep, Antakya, Van, Batman, Mardin, Diyarbakır ve Dersim) Yerel Muhabir Ağı projesi kapsamında Batman’da bizi ağırlayan ve gönüllü yerel muhabir ağımıza katılan Miraz Ruspi‘den hafta içi (8.11.2017 Çarşamba) bir mesaj aldık

“Şu ev inşaası bittiğine göre kendi evini yapma konusunda bir yazı dizisi hazırlayayım diyorum, ne dersiniz?
Ama uzuuun bir yazı dizisi de olabilir haberiniz olsun” diyordu

“Sahalara hoşgeldin diyoruz elbette” diye yanıt verdik kendisine ve [Kendi Evini İnşa Etme] yazı dizisi de bu şekilde başlamış oldu

İlham olması dileklerimizle…

***

1 – İnsan kendi evini niçin kendi yapar ki?

Kırk – elli yıl önce böylesi bir soruya büyük çoğunluğu köylü olan ülke halkı kıçıyla güler; ‘Bu nasıl soru” derlerdi.  Çünkü efendim o zamanlar evlerin konu, komşu, akraba ile imece usulü yapılmasını geçtim. Beyler dahi yaşayacağı evin inşaatında çalışır, çalışanlara akıl verir, ustalara akıl danışırlardı.  Kırk – elli yıl gibi insanlık tarihinde zerre miskal yer tutmayacak bu zaman aralığında hepimizin nevri döndü.  Ülkenin köylü nüfusu yüzde yetmiş iken nüfusun yüzde yetmiş yedisi kentli oluverdi. Köyde kalanların önemli bir çoğunluğu orman vasfını yitirmiş arazi ya da zirai gübreye bulaşmış hibrit tohumlar gibi henüz tam olarak tanımlayamadığımız canlılara dönüştüler. Şehre göçenler ise bu yeni yaşam alanlarına yerleşir yerleşmez geçmişe ait birçok şeyi televizyonun, telefonun, internetin ateşinde eritip yitirdiler. Böylece yarım asır önceki ‘biz’ ile alakası olmayan;  İnsan Kendi Evini Niçin Yapar ki? Sorusunun sorulabildiği bir gezegende yaşar olduk.

Ya hoca sen onu bunu boş ver de insan kendi evini neden kendisi yapar ki?

“Barınmak, Yaşamak, Huzur İçinde Yaşlanmak İçin…”  Ayşegül ve Robin ile Canhıraş evimizi inşa ederken bunlar ne yapıyor, diye merakını gidermeye gelen köylü komşular ile kentli arkadaşlarımızı genellikle böylesi yalın cevaplar pek kesmedi.  Çoğunlukla “yav he he” diyeceklerken mimiklerini bizim için üzülüyormuş moduna getirip  (yahu üzülüyorsan bir el atsana)

“Senin için, diyorum. İnsan kendi evini hiç kendisi yapabilir mi? Zor çok zor. Hem de toprakla ev yapmak… Çok emek ister, nıç olmaz Hoca,”

Size, İyiliğimiz için konuşan! bu insanlara yanlış anlarlar, kalpleri kırılır, tartışırız da yuvamıza kötü enerji yüklerler diye söyleyemediğim o çok önemli sırrı söyleyeyim mi?

Köydeki evler, kentteki apartmanlar, gökdelenler gökyüzünden inmiyor. İnşaat çalışanı değilseniz eğer en fazla yoldan geçerken ya da ev satın almak için gittiğiniz şantiyelerde gördüğünüz o inşaat işçileri sabahtan akşama kadar, tuğla taşıyorlar, demir diziyorlar, kalıp çakıyorlar, iskele dikiyorlar, beton döküyorlar, fayans döşüyorlar…  Çalışıyorlar da çalışıyorlar.

 

İnsan evini birçok nedenden dolayı kendisi yapabilir ama elbette ki başkasının emeğini sömürmemek ayrıca emeğine de yabancılaşmamak ev yapmak için yeterli bir sebep.

Evlenir evlenmez ev kredisi çeken bu sebepten geçim sıkıntısı çeken ilişkileri zedelenen hatta boşanan bir dolu insanı düşünürsek orta sınıf için ev satın almak daha bir yıpratıcı ve de yorucu olmalı.  Diğer taraftan biriyle sırt sırta verip düşünüp, tartışıp danışarak evini inşa ettiğinde o kişi ile arasında özel bir bağ oluşuyor hele bu insan sevgiliniz ise ilişkiniz bambaşka bir yerlere eviriliyor.  (En azından bizde öyle oldu.)

Nasıl Bir Ev?

İçinde yaşayacağın evi kendin inşa etmeye karar verdiğin an önüne bu soru dikiliyor: Nasıl bir ev? Alakır Nehri Dayanışmasındakiler Çuva ve Yuva diye isimlendikleri Yeryüzü evleri için soruyu şu şekilde tanımla cevaplamışlar; Etrafındaki tüm canlılarla “barış ve uyum” içinde olma niyetindeki özgür “yaşam alanları” dır. (Dileyen Tam metni şuradan okuyabilir )

Bense üç yıl kadar önce İŞİD belası yüzünden Ortadoğuda çıkan savaşlarla evinden olanlar ve mültecilik meseleleri yüzünden derinden incelediğim nasıl bir ev sorusunu Özerk-Ekolojik Ev olarak tanımlamış. Bu tanımlama için dünyadaki ekolojik ve doğal evleri incelemiş, her koşulda kendine yetebilecek ekolojik- özerk evler için kendimce yedi temel kıstas belirlemiştim. Bunlar:

  • İklimlendirme:

Yapının bir parçası olan yalıtımlı duvarlar, ısı pompaları venturi bacaları, rüzgar kepçesi, tromp duvarlar, sera gibi teknik bölümleri sayesinde evin soğutma ve ısıtmak en fazla 7-8 derece ısı için enerjiye ihtiyaç duyacak şekilde inşa edilmeli.

  • Enerji:

Güneş enerji panelleri, enerji değirmeni(evin yakınından geçen akarsu varsa) ve dikey rüzgar gülleri sayesinde ev kendi enerjisini sağlanmalı aynı zamanda. Ev güneş ışığından maksimum düzeyde faydalanmalı, toprağın ısısı yardımıyla besin koruma üniteleri sayesinde elektrik ihtiyacı minimum seviyeye çekilmeli

  • Besin üretimi VE Su Hasadı:

Öz yeterlilik esas alındığından evin girişinde bulunan sera evin kış için yiyecek ihtiyacını karşılamanın yanı sıra evin iklimlendirmesine de yardımcı olmalı.Toprak kısıtlılığı varsa dikey bahçeler, balkon ve teras bahçecisi hane üyelerini yiyecek acısından desteklenmeli.  Özerk ve ekolojik evler her koşulda öz yeterliliğini sağlaması gerektiğinden evin arka tarafındaki su deposu veya sarnıç vasıtasıyla su hasadı yapılmalı evin temel su ihtiyacını karşılamalı.

  • Geri Dönüşüm:

Ekolojik ve özer ev modelleri olabildiğince kapalı bir sistem olarak tasarlanmalı. Kapalı sistemlerde bir ürünün çıktısı başka bir ürünün girdisi olduğundan örnek vermek gerekirsek: lavaboda kullanılan su klozetin deposunu doldurmalı. Kanalizasyona giden su burada basit bir arıtma sistemiyle bostanın sulanmasını desteklemeli. Evin çöpleri ayrıştırılmalı organik çöplerden kompost yapılmalı ya da kümes hayvanları beslenmeli.

  • Sığınak:

Ekolojik özerk evlerin olmazsa olmazlarından birisi de barış zamanlarında toprağın serinletici etkisiyle kiler görevi gören aynı zamanda acil çıkış kapısı ihtiyacını da sağlayan bir sığınağın ekolojik özerk evlerin bir parçasıdır.

  • Ekonomik olma:

Özerk ve ekolojik evler az bir paraya inşa edilebilinir olmalıdır. Kimi inşası pahalıya mal olan ekolojik evlerin Enerji sarfiyatını azalttığından uzun vadede bu inşası için ödenen masrafları geri ödemesi de dahil olmak üzere hiçbir şey özerk ve ekolojik evlerin en yoksul insanın dahi inşa edebileceği kadar ekonomik olma gerekliliğini değiştirmez.

  • Yeryüzünü Koruma:

Ekolojik özerk ev modelleri yeryüzüne en az zarar verecek şekilde inşa edilir. Bu evlerde yaşayan insanlar karbon üretimini sıfıra indirmeyi hedefler.

Yazmak ve yapmak aynı şey değil. Yıllardır ekolojik ve özerk evler hakkında panellerde konuşmuş,  yazmış, tartışmıştık.  Şimdi iş başa düşmüştü. Söylediğimiz şeylerin ne kadarını yapabileceğimizi doğrusu bizde merak ediyorduk. Normalde ev yapımı konusunda pratik deneyimi olmayan insanların böylesi zor bir işe soyunduğunda yapılabileceği en akıllıca iş bilinen yollardan ilerlemek ve en basit teknikleri kullanmasıdır. Ama işte çoğunluğun kentlere akın edip yüklü krediler çekerek sitelerde akıllıca yatırımlar yaptığı dünyanın kurallarına göre biz gibi dağ başına ev yapmaya kalkışanlar pek de akıllı sayılmaz.  Biz de pek bilmediğimiz bir ev modelinde karar kıldık.

 

Miraz Ruspi

More in Hafta Sonu

You may also like

Comments

Comments are closed.