Japonya’nın Üretim Devi Mitsubishi bir süredir bakır ve aluminyum parçalarına ait spesifikasyon uyunsuzluklarıyla dünya kamuoyunun gündeminde. Zira bu yıl Ekim ayı itibariyle Mitsubishi Şirketi’nin iştiraki olan Mitsubishi Malzeme Şirketi (Mitsubishi Materials Company)tarafından üretilen ve uçak ve otomobil endüstrisinde kullanılan ürünlerin spesifikasyonlarında uygunsuzluklar bulunduğu anlaşılmıştı[1]
Reuters’in haberine göre, Mitsubishi Malzemeleri Şirketi, ürün spesifikasyonlarında problem olan ürünlerin müşterilere gönderildiğini Başkan Akira Takeuchi ile Başkan Yardımcısı Naoki Ono ve Mitsubishi Shindoh Başkanı Kazumasa Hori ile Mitsubishi Kablo Endüstrileri Şirketi Başkanı Hiroaki Murata’nın katılımıyla düzenlenen bir basın toplantısıyla 24 Kasım tarihinde açıkladı[2]
Mitsubishi skandalı nükleer endüstrisine de sıçradı!
Nihayet nükleer endüstrinin aktörlerinden Kansai Elektrik Şirketi de işletmekle yükümlü olduğu iki nükleer santralde Mitsubishi Malzemeler Şirketi tarafından üretilmiş olan ve uygunsuzluğa konu olan bu hatalı kauçuk conta parçalarını kullanmakta olduğunu doğruladı. Sözkonusu parçalar, Kansai Elektrik Şirketi’nin Sözcüsünün beyanına göre Oi ve Takahama nükleer santrallerinde reaktörlerin güvenli işleyişini ilgilendiren reaktörlerin soğutma sistemi gibi hayati önemdeki onlarca yerde bulunuyor.
Takahama ve Oi Nükleer santralleri etkilendi
Japon medyasında çıkan haberlere göre Kansai Elektrik Şirketi’nin Sözcüsü tarafından da teyit edildiği şekilde diğer tedarikçilerden de kauçuk conta alındığı için Mitsubishi’den tedarik edilmiş olanların ayrıştırılması büyük güçlük arz ediyor. Bununla birlikte kauçuk contalar nükleer reaktörlerin soğutma sistemlerinde kullanılan ve yüksek ısı ile basınca dayanıklı olması gereken parçalar. reuters’in haberinde Mitsubishi Malzemeleri ve Mitsubishi Kablo şirketlerinin yöneticilerinin konuyla ilgili açıklama yapmaktan kaçındığı ve şirketin daha önce de 300 tedarikçiye yanlış özellikte ürünler göndediği de belirtiliyor.
Japon nükleer endüstrisinde Mitsubishi skandalı ne tek ne de son!
Mitsubishi Şirketi’nde meydana gelen bu skandal Japonya nükleer sektörünü büyük ölçüde sarsmış bulunuyor. Fakat Japonya’nın nükleer endüstrisindeki skandallar Mitsubishi dışında da kendini gösteriyor. Zira çok değil 1 ay önce Fukuşima nükleer felaketinin etkileri hükümet tarafından tam unutturulmaya çalışılırken Fukui Eyaleti’nde Kansai Elektrik tarafından işletilen Oi Nükleer Santrali’nin 3 ve 4 no’lu reaktörlerinin tekrar devreye alınması işlemi mahkeme kararıyla 2018 yılına ertelenmişti.
Kobe Çelik skandalı reaktörün yeniden devreye alınmasını önlemişti!
Nitekim bu yıl Ekim ayında ortaya çıkan Kobe Çelik Skandalı böylece nükleer endüstride bir kez daha hayati önemdeki parçalarda kullanılan malzemelerin ürün spesifikasyonlarındaki hatalara dikkatleri çekti. Bu uygunsuz parçaların Japonya genelinde tedrici tedbir nedeniyle kapatılan nükleer santrallerin yeniden açılması istenen 5 santralin toplam 9 reaktöründe kullanılmakta olduğu açıklandı.* 20 Ocak 2018’e kadar kontrollerinin yapılarak yeniden devreye alınması beklenen Ehime eyaletinde Shikoku Elektrik tarafından işletilen Ikata Nükleer Santrali’nin yeniden devreye alınması volkanik arazi yapısına uygunluk şartlarının bulunmadığı gerekçesiyle riskli bulunmuş ve ilk defa üst mahkemenin verdiği karar yerel mahkeme tarafından bozulmuştu. Shikoku Elektrik ise kararın kabul edilemez olduğunu ifade ederek 30 Eylül 2018 itibariyle temyize gitme haklarını kullanabileceklerini belirtmişti. [3]
Toshiba yurtdışı nükleer yatırımlarından çekildiğini açıklamıştı !
2017 ‘nin başlarında ise Toshiba’nın ABD menşeili Westinghouse şirketini satın almasının akabinde nükleer endüstri alanında yaşadığı 6 Milyar Dolarlık zararını yazımızda değerlendirmiş, şirketin yurt dışındaki nükleer projelerinden çekilme kararı aldığını duyurmuştuk.
Sinop’ta uygunsuzlukların müsebbibi olan şirketler işbaşında!
Nükleer santrallerde kritik önem derecesine sahip yerlerde kullanılan parçaların spesifikasyonlarında uygunsuzlukları bulunan aynı Mitsubishi ise Türkiye’de ikinci nükleer santral projesinin yürütücüsü olarak atanmış durumda. Dahası Sinop’ta 4400 Megawatt gücünde elektrik üretmesi hedeflenen nükleer santralin reaktörleri, yukarıda bahsi geçen uygunsuzlukların müsebbibi Mitsubishi ile bir başka sorunlu reaktör üreticisi olan Fransa’ya ait Areva tarafından oluşturulan bir konsorsiyumla üretiliyor olacak. (Areva’nın 18 reaktörünün devreden çıkarılmasına neden olan reaktör kazanındaki çelik kalitesi problemine ilişkin yazımıza buradan ulaşabilirsiniz). Plan işlerse iki şirket henüz dünyada hiçbir nükleer tesiste kullanılmamış olan Atmea 1’i üreterek Built -Own-operate(BOO) / İnşa et-Sahiplen-İşlet tipi anlaşmayla santralin sahibi olarak işletecekler.
Dolayısıyla halihazırda olağan üretim prosesleri içinde skandallara imza atan bu iki şirketin, ortak şekilde üretecekleri denenmemiş reaktörlerini Türkiye sınırları içinde siyasi iktidar tarafından tanınan sonsuz yetkiyle kuracak olması da pek çok soru işaretini de beraberinde getiriyor.Türkiye’de siyasi iktidarın uluslararası arenada bu küresel şirketlere verdiği sözler ne olursa olsun korumakla mükellef olduğu yurttaşlarının selameti için bu yanlıştan bir an önce vazgeçmesi gerekiyor.
Son notlar:
* Fukui Eyaletinde Kansai Elektrik tarafından işletilen Takahama nükleer santralinin 3 ve 4 nolu reaktörlerinde; Kagoshimada Kyushu Elektrik tarafından işletilen Sendai santralinin 1 ve 2 nolu reaktörlerinde; Fukui eyaletinde Kansai Elektirk tarafından işletilen Oi Nükleer Santrali’nin 3 ve 4 no’lu reaktörlerinde; Saga eyaletindeki Kyushu Elektrik tarafından işletilen Genkai santralinin 3 ve 4 no’lu reaktörlerinde ; nihayet Ehime eyaletinde Shikoku Elektrik tarafından işletilen Ikata Nükleer santralinin 3 no’lu reaktöründe kullanılmış olduğu anlaşılmıştı. https://steelguru.com/steel/kobe-steel-scandal-nine-nuclear-reactors-in-japan-used-products/495426
[1] https://www.ft.com/content/a023d962-d03c-11e7-b781-794ce08b24dc
[2] https://www.reuters.com/article/us-mitsubishi-ma-scandal-nuclear/japans-kansai-electric-used-possibly-falsified-mitsubishi-materials-products-at-reactors-idUSKBN1EE0J9
[3] https://nuclear-news.net/2017/12/14/japan-court-bars-restart-of-nuclear-reactor-shut-after-fukushima/
(Yeşil Gazete)
Pınar Demircan
