1948-1996 yılları arasında uygulanan ‘Irk Koruma Kanunu’ kapsamında zorla kısırlaştırılan kurbanlardan özür dileyen Japon devleti, tazminat da ödeyecek
Japonya Başbakanı Şinzo Abe, ‘ırk ıslahı’ gerekçesiyle yaşanan ‘büyük ıstırap’ nedeniyle resmen özür diledi. Abe, “Kanunun yürürlükte olduğu süre boyunca, kronik hastalığı ya da herhangi bir engeli olduğu fikrine dayanarak pek çok insan çocuk sahibi olmalarını engelleyen operasyonlara zorlandı, bu büyük bir ıstıraba neden oldu” ifadelerini kullandı. Abe, “Tüm içtenliğimle özür dilemek isterim” dedi.
Hükümetin Çarşamba günü onayladığı bir yasayla, yaşayan kurbanların her birine 3.2 milyon yen (yaklaşık 168 bin TL) tazminat ödenmesine karar verildi. Kurbanları çoğunun ameliyatlara zorlandığında çocuk yaşlarda ya da ergenliğe yeni giren kişiler olduğu bildirildi. Kurbanların tazminat alabilmesi için, konuyla ilgili oluşturulan bir komisyona beş yıl içinde başvuru yapmaları ve komisyon tarafından onay almaları gerekiyor.
Devlete karşı 20 dava açıldı
Japonya’da devlete karşı bu konuda açılmış 20 davadan biri kalıtsal akıl zayıflığı’ olduğu gerekçesiyle 1972 yılında 15 yaşındayken kısırlaştırılan bir kadın tarafından açılmıştı. Kadın devletten 11 milyon yen (yaklaşık 578 bin TL) tazminat talep ediyor. Kadının kız kardeşi basına yaptığı açıklamada, “İşkence dolu günler geçirdik. Şimdi toplumu iyileştirmek adına sesimizi yükseltiyoruz” dedi.
48 yıl, en az 25 bin kişi
Japonya, Öjenik Koruma Kanunu’nu İkinci Dünya Savaşı’nın hemen ardından 1948 yılında yürürlüğe koydu ve 1996’ya kadar aktif şekilde uyguladı. Yasa, fiziksel ve algısal zorluk yaşayan ya da herhangi bir akıl hastalığı olan insanların çocuk sahibi olmamasını öngörüyor. Cüzzam gibi belli bir hastalığı taşıyanlar da bu kapsamda değerlendiriliyordu.
Yasanın yürürlükte olduğu 48 yıl boyunca en az 25 bin Japonun kısırlaştırma yoluyla ‘sterilize edildiği’ düşünülüyor. Bunların en az 16 bin kişinin rızası olmadan bu işlemin yapıldığı sanılıyor. Kısırlaştırma işlemleri 1960 ve 1970’li yıllarda zirveyi görürken, son operasyon 1993 yılında gerçekleştirildi.
‘Öjenik hareketi’
Öjenik hareketi Japonya ve Almanya’nın yanı sıra İngiltere, Kanada, Fransa, İsveç, Norveç, Danimarka, Finlandiya, İzlanda, Çin ve Brezilya gibi ülkelerde de farklı derecelerde uygulandı. Öjenik (eugenics), Charles Darwin’in Evrim Kuramı’nı toplumsal hayata uygulamak isteyenler tarafından ortaya atılan oldukça tartışmalı bir ‘felsefe’. Temelde, sağlıksız ceninleri ayırıp sağlıklı ceninler yetiştirmenin yollarını arayan bir yöntem olarak tanımlanıyor.
