By 
Küresel ölçekte yaşanan kömür fiyatlarındaki artış, Türkiye’deki ithal kömüre dayalı termik santrallerin üretimlerine kısmen ara vermelerine sebep oluyor.
2020 Eylül ayında 50 dolar seviyesinde olan bir ton ithal kömür fiyatının, içinde bulunduğumuz ayda 172-175 dolar bandına ulaşması, termik santral tesislerinin yaşadığı sıkıntıların ana nedenini oluşturuyor.
Zarar ediyorlar
Dünya Gazetesi‘nden Mustafa Kemal Çolak‘ın haberine göre Piyasa Takas Fiyatı olarak tanımlanan PTF’nin, üretim maliyetlerinin yüzde 25-30 altında oluştuğunu ve zarar ettiklerini gerekçe göstererek ithal kömüre dayalı termik santral ünitelerinde üretimi durduran şirketlerin sayısı artıyor.
Eren Holding bünyesinde faaliyet yürüten Eren Enerji, bir ay içerisinde 5 ünitesinden 3’ünde üretimi durdurduğunu açıkladı. İzdemir Enerji Yönetim Kurulu Başkan Vekili Nuri Şahin de ellerindeki kömür stoklarının bitirilmesi sonrası maliyet sorunlarına çözüm bulunamaması halinde üretimlerini durduracaklarını dile getirdi.
‘Patinaj yapıyoruz’
Cengiz Holding ile birlikte ithal kömüre dayalı santrallerden en sonuncusunu kuran Alarko Holding CEO’su Ayhan Yavrucu, tesislerindeki durumu “Verimliliğimizin gücüyle üretimde patinaj yapıyoruz” şeklinde açıkladı.
Çok yüksek hammadde maliyetleri ile üretim yapma gayreti içinde olduklarını söyleyen Yavrucu, “Aynı yüksek oranda maliyeti artan doğalgaz santralleri ise BOTAŞ tarafından sübvanse ediliyor. Hammadde temininde sübvanse edilen doğalgaz santrallerinin oluşturduğu haksız rekabet, düşük elektrik satış fiyatına sebebiyet veriyor. Bu haksız rekabet ortadan kaldırılmalıdır. Aksi halde enerjide arz güvenliği ortadan kalkar” dedi.
İthal kömürle çalışan sekiz santral
Türkiye’nin Ağustos ayı sonunda 98.492,7 MW’a ulaşmış olan kurulu gücünün yüzde 9,1’e denk gelen 8.995,4 MW’lık bölümünü ithal kömüre dayalı termik santraller oluşturuyor.
Bu santraller 2020 yılında Türkiye’nin toplam elektrik üretiminin yüzde 20,5’lik bölümüne denk gelecek şekilde 62.466,47 Gigavat-saat (GWh) üretim gerçekleştirmişti.
Neden ithal?
Türkiye’deki mevcut linyit, ağırlıklı olarak düşük verimliliğe sahip. Yüksek oranda verimli olan Zonguldak bölgesi linyit ise ölçek sorunu oluşturuyor. Bu açıdan 8 tesisin kullandığı ithal kömür, peşin fiyata dayanan yıllık anlaşmaların neticesinde ağırlıklı olarak Kolombiya’dan (piyasada kullanım oranı yüzde 90) getiriliyor.
Kolombiya’dan bir aya yakın sürede gelen kömür, nakliye sırasında kırılma işleminden geçirilerek, üretime sunuluyor. Tesislerin kullandığı toplam ithal kömür, yıllık 20 milyon tonun üzerine çıkabiliyor. Kolombiya’dan bu yol ve yöntemle, yıllarca Türkiye’de yerli kömürden üçte bir oranında daha uygun fiyatla kömür temin edildi.
Kömürde dünya fiyatları bir yılda 3.5 kat arttı
Ancak 2020 Eylül’den itibaren ithal kömürde fiyat tarifesi hızla yükselmeye başladı. Üretim maliyetlerinde yüzde 85 oranında paya sahip ithal kömür fiyatlarında, bir yılda 3.5 kat artış oluştu.
Geçen Eylül’de 50 dolardan getirilen bir ton kömürün fiyatı, içinde bulunduğumuz Eylül ayında 170 doların üzerine çıktı. Yalnızca son üç ayda gerçekleşen fiyat artışı yüzde 70 oldu.
Comments