İsveç Sol Partisi lideri Nuşi Dadgostar, hükümetin hem halka hem siyasal partilere neyi kabul ettiğini açıklaması gerektiğini söyledi: “Her şeyden önce, hükümet parti liderlerini bir araya getirmeli ve ne üzerinde anlaştıklarını açıklamalıdır.”
Kimin sınır dışı edileceğine ve İsveç gazetelerinde nelerin yayınlanması gerektiğine yabancı güçlerin karar vermesine izin verilmemesi gerektiğini belirten Dadgostar, Sol Parti’nin ülkenin güvenlik politikasının Türkiye’nin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eline geçmesi riskine karşı uyardı.
Yeşiller’den ambargo ve terör eleştirisi
Bir güven oylaması peşinde olmadıklarını belirten Yeşiller Partisi sözcüsü Per Bolund da memorandum’daki “Terörle mücadele ile ilgili kısımlarda, Türkiye’nin teröre bakış açısının geçerli olmasının endişe verici” olduğunu söyledi. Per Bolund, anlaşmanın belirsizliklerle dolu olduğunu ve İsveç’teki Kürt örgütleri için belirsizlik yarattığını kaydetti.
Sosyal Demokrat Parti hükümetinin parlamentodaki çoğunluğunu tek oyuyla güvenceye alan bağımsız Kürt-İsveçli milletvekili Amineh Kakabaveh ise anlaşmaya çok öfkeli ve Dışişleri Bakanı Ann Linde için güven oylaması istemeye hazırlanıyor.
Kakabaveh geçen kasımdaki hükümet krizi sırasında kendisiyle Sosyal Demokratlar arasında anlaşmaya bağlanan Kuzeydoğu Suriye’deki Kürt gruplarla işbirliğini derinleştirme anlaşmasının artık geçerliliğin kalmadığını da söyledi.
Andersson: Terörist etkinliklerde yoksa iade de yok
Parlamento üyelerinin yüzde 80’den fazlasının NATO’ya katılmak konusunda onay verdiğini hatırlatan Başbakan Magdalena Andersson ise memorandumdaki taaahütler konusunda da, “İade taleplerini her zamanki usullerimize göre değerlendireceğiz” dedi:
“Hiçbir İsveç yurttaşı asla sınır dışı edilemez. Tartışmalar boyunca sınır dışı edilmeler konusunda İsveç yasalarına ve uluslararası hukuka göre hareket edeceğimizi açıkça ifade ettik. Terörist etkinliklerde bulunmadıysanız, kaygı duyacağınız bir durum olmamalı.”
Anlaşma dünya basınının gündeminde, Kürtler endişeli
Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’yla varılan mutabakat gereği “terör listesi” içerisinde yer alan 33 kişinin iadesini istemesi dünya basınının da gündeminde.
AFP haberinde, “Ankara, İskandinav ülkelerinin NATO üyelik hedeflerine verdiği desteği güvence altına almak için varılan anlaşma kapsamında İsveç ve Finlandiya’dan 33 sözde Kürt militanın iadesini istiyor” diyerek kararı duyururken “Mutabakat, Erdoğan’ın kaygılarının çoğunu ele alıyor gibi görünüyor” dedi.
The Economist’deki haberde de “1 milyondan fazla Kürt göçmen Avrupa ülkelerine yerleşti, Finlandiya’da 18 bin ve İsveç’te yaklaşık 100 bin kişi yaşıyor. Türkiye’nin İsveç’ten iade edilmesini istediği kişilerin listesi yazar ve yayıncıları içeriyor. İçlerinden biri yıllardır hayatta değil” bilgisine yer verildi.
Haberde, “ABD, Avrupa Birliği, Finlandiya ve İsveç, PKK’yi terör örgütü olarak kabul ediyor. Ancak Batılı ülkeler kendi güvenlikleri için bir tehdit olarak görmüyor. Madrid’de NATO liderleri, Erdoğan’ı birkaç taviz karşılığında vetosunu bırakmaya ikna etti. Ancak Türkiye ve NATO müttefiklerinin terörün anlamı ve Kürtler üzerinde uzlaşmaları daha uzun yıllar alacak” denildi.
Politico dergisi de İsveç’te yaşayan kürt yazar Kurdo Baksi’nin endişelerine yer verdi. Kurdo iki ülkenin Kürtleri ve bu ülkelere sığınan diğer demokratik görüşlü Türkleri iade etmesi olasığılığından huzursuzluk duyduklarını söyledi.
The Guardian gazetesi ise Türkiye’nin veto hakkından feragat etmesi karşılığında ABD Başkanı Joe Biden tarafından “ödüllendirildiği” yönünde bir yazı yayınladı.
Ne olmuştu?
Bu hafta İspanya‘nın başkenti Madrit’te gerçekleşen ve Rusya‘nın Ukrayna‘ya saldırısı nedeniyle Finlandiya ve İsveç’in başvurularının en önemli gündem maddesi olduğu NATO Zirvesi’nde bu iki ülkenin üyelik süreçleri hakkında üçlü memorandum imzalanmıştı.
Türkiye, bir süredir bu ülkelerin terörizme ve teröristlere destek verdiği, ülkelerinde barındırdığı ve Türkiye’ye silah ambargosu uyguladığı gerekçesiyle üyelik sürecini engelliyordu. Zirvenin hemen öncesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın da katıldığı görüşmelerde uzlaşma sağlandı ve bir memorandum hazırlandı.
Memoranduma Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, İsveç Dışişleri Bakanı Anne Linde imza attı.
Yapılan ortak bildiride yer alan maddeler şöyle:
- Finlandiya ve İsveç, tüm terör örgütlerinin Türkiye’ye karşı gerçekleştirdikleri saldırıları açık ve net biçimde kınar.
- Finlandiya ve İsveç, PKK ve diğer tüm terörist örgütlerin ve bağlantılı şahısların faaliyetlerini engelleyeceklerini taahhüt eder.
- Türkiye, Finlandiya ve İsveç terör örgütlerinin faaliyetlerini engellemek amacıyla aralarındaki iş birliğini artırmaya karar vermişlerdir.
- Finlandiya ve İsveç, PKK ve bütün uzantılarının para toplama ve eleman devşirme faaliyetlerine yönelik soruşturma başlatacak ve bunları yasaklayacaklardır.
- Türkiye, NATO’nun açık kapı politikasına desteğini teyit eder ve Madrid Zirvesi’nde Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliği için davet edilmesine desteğini ifade eder.
- Müstakbel NATO müttefikleri olarak Finlandiya ve İsveç, PYD/YPG ve Türkiye’de FETÖ olarak tanımlanan örgüte destek sağlamayacaklardır.
- İsveç yeni ve daha etkin bir Terör Suçları Kanunu’nun 1 Temmuz itibarıyla yürürlüğe gireceğini ve hükümetin terörle mücadele mevzuatını tahkim edeceğini teyit eder.
- Türkiye, Finlandiya ve İsveç, aralarında artık hiçbir milli silah ambargosu bulunmadığını teyit ederler.
