İstanbul Boğazı’nın deniz çayırları şamandıralarla korunacak

Türk Deniz Araştırmaları Vakfı‘nın, (TÜDAV) denizleri ve deniz varlıklarını korumak, ekolojik denge ve sürdürülebilirliğe destek olmak amacıyla yürüttüğü “Denizlerin Geleceği: Deniz Çayırları” projesinde şamandıralama aşamasına geçildi.

İş Bankası’nın desteğiyle hayata geçirilen projenin yeni etabı için şamandıraların atıldığı bölgeler arasındaki Beykoz açıklarında, TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk ve bankanın genel müdür yardımcısı ve sürdürülebilirlik lideri İzlem Erdem projenin amacını ve vardıkları noktayı anlattı.

Bayram: Hem ekosistemi koruyacak hem de iklim değişikliğini izleyeceğiz

Projenin yeni aşamasında temmuz ayı içinde; deniz çayırları örtüsünün başladığı yerlere toplam 10 adet mapa ve şamandıra yerleştirileceğini belirten Öztürk, şunları söyledi:

“Böylece, ilk kez Marmara’ya sadece deniz çayırlarının korunmasını amaçlayan şamandıralar yerleştirmekle kalmayacağız aynı zamanda iklim değişikliğini de izleyecek sistemleri konumlandıracağız. Deniz suyu sıcaklıklarının artışı, küresel ısınmanın en önemli göstergelerinden biri. Proje kapsamında şamandıralara yerleştirilecek sıcaklık ölçüm cihazlarıyla düzenli olarak elde edeceğimiz deniz suyu sıcaklığı verileri, iklim değişikliğinin etkilerini anlamamıza önemli katkılar sağlayacak. Şamandıraların bağlanacağı tonozların zaman içinde Marmara’da biten sübye ve kalamarlar için yaşam alanı oluşturacağını düşünüyoruz. Ayrıca deniz çayırları alanlarına yerleştirilen bu mapa ve şamandıralarla bölgede yürütülen faaliyetlerde (balıkçılık, dalış, su sporları ve tekne, gemi geçişleri vb.) farkındalık sağlamayı hedefliyoruz. Toplam 10 adet şamandıraya zarar verilmemesine özellikle dikkat çekmek istiyoruz.”

Yeni ‘Posidonia oceanica’ deniz çayırı yatakları bulundu

Projedeki geçmiş çalışmalara ilişkin de bilgi veren Öztürk, “2023 yılında Marmara’da yeni Posidonia oceanica deniz çayırları yatakları bulduk ve bunların sonuçlarını bilimsel dergilerde yayımladık. Beş bin metrekarelik üç yeni alan bu çiçekli bitkinin yeni yayılım alanı oldu. Bu çayırların son yayılım alanları Marmara Adaları. Buna ek olarak Aralık 2023 itibarıyla Marmara Adası, Avşa Adası, Erdek merkez ve köylerinde toplam 20 okulda 4 binin üzerinde ilk ve ortaokul öğrencisine denizlerimiz ve deniz çayırlarıyla ilgili eğitimler verdik” diye konuştu.

Erdem: Çözüm geliştirmeye her zamankinden çok ihtiyaç var

İklim değişikliği tehdidine karşı tüm kurumlara önemli sorumluluklar düştüğünü belirten Erdem ise, denizlerdeki biyolojik çeşitliliğin korunması, kirliliğin azaltılması ve bu güzelliklerin nesiller boyu devam etmesi için sürdürülebilir çözümler geliştirmeye, bilinçli adımlar atmaya her zamankinden çok ihtiyaç olduğunu söyledi:

“Geçen yıl ilk adımını attığımız projeyle Marmara Denizi’nin sağlığı için kritik öneme sahip “Posidonia oceanica” deniz çayırlarının bulunduğu alanların haritalandırılmasını, üzerindeki atıklardan temizlenmesini ve korunmasını amaçlıyoruz. Daha birinci yılımızda denizlerin akciğeri olarak bilinen iki yeni deniz çayırı alanı keşfedilmesi, oksijeni tükenmekte olan Marmara Denizi için sevindirici bir gelişme oldu. Hem harcanan çabaların karşılığını almanın mutluluğunu yaşadık hem de daha fazlası için daha da motive bir şekilde yolumuza devam ettik. 100. yılımızda projenin etkisini artırmak için yeni bir aşamaya geçiş yapıyor, şamandıralama çalışmalarını başlatıyoruz.”

İzlem Erdem, İş Bankası’nın emisyon azaltım stratejisi kapsamında karbon-nört banka o ve kredilerden kaynaklanan emisyonları azaltmak için de taahhütte bulunduklarını da belirtti.

Deniz çayırları, deniz canlıları için yaşamsal öneme sahip

Marmara Denizi’nin sağlığı için kritik öneme sahip son “Posidonia oceanica” deniz çayırlarının haritalanması, üzerindeki atıklardan temizlenmesi ve korunması amaçlanan projenin yeni etabında ilk kez yapılan şamandıralama çalışmasıyla, ilk iki şamandıra, ince deniz otu ya da “Zostera marina” olarak bilinen deniz çayırlarına ev sahipliği yapan Büyük Liman ve Beykoz – Sultaniye açıklarına yerleştirildi. Temmuz ayında sekiz yeni araştırma şamandırası daha Marmara Adaları bölgesinde Narlı Köyü ve Paşalimanı Adası çevresine atılacak.

Birçok deniz canlısı için yaşamsal öneme sahip habitatlar olan deniz çayırları, balıklar ve omurgasız canlılar gibi çeşitli türlere üreme, beslenme ve barınma alanı sağlıyor. Örneğin, Marmara Adaları’nda deniz çayırları Karagöz, İzmarit, Papaz balıkları, deniz atı, deniz iğnesi, yengeç ve karidesler, pinalar ile kalamar ve sübyeleri de barındırıyor. Deniz çayırlarının korunması, bu türlerin yaşam döngülerinin sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi için büyük bir öneme sahip.

Proje, deniz ekosistemlerinin sağlıklı ve dengeli bir şekilde devam edebilmesi için bu önemli alanların korumasını ve toplumsal bilincin artırılmasını hedefliyor.