By 
İspanya’da dün düzenlenen erken seçimin galibi sosyalistler oldu, ancak tek başına iktidar olamayacak. Beş tutuklu Katalan siyasetçinin de yer alacağı yeni Meclis’te aşırı sağcı Vox da 24 vekille temsil edilecek.
İspanya’da dört yılda üçüncü kez gidilen sandıktan Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) birinci çıktı. Ancak oyların yüzde 29’unu alan parti, tek başına iktidar olacak sandalye sayısına ulaşamadı. Askeri yönetimin sona erdiği 1970’lerden beri ilk kez aşırı sağ bir parti meclise girerken, bağımsızlık yanlısı Katalan partileri de kilit konuma geldi.
Başbakan Pedro Sanchez’in lideri olduğu PSOE, katılım oranının yüzde 75 olarak kaydedildiği seçimler sonucunda 123 sandalye kazandı. Sanchez’in koalisyon kurabilmek için 42 sandalye kazanan merkez sol parti Podemos ya da özerk bölgelerden çıkan siyasi partilerin kapısını çalması gerekiyor. Sosyalist Parti ve Podemos’un bir araya gelmesi halinde de, hükümet kurmak için gerekli 176 sandalyeye ulaşılamıyor. 11 milletvekilinin daha koalisyona katılması gerekiyor.
Bu durumda, bağımsızlık yanlısı Katalan partisi Katalonya Cumhuriyetçi Solu’nun desteği önem kazanıyor. Ancak ERC’nin bağımsızlık referandumu ve tutuklu yargılanan Katalan siyasetçiler için af çıkarılması taleplerine Sanchez sıcak bakmıyor.
Sanchez, sonuçlar netleşinde yaptığı konuşmada ‘eşitsizlik ve yolsuzlukla mücadele ve bir arada yaşamayı güçlendirme’ yolunda çalışacağını söyleyerek “Geçmiş kaybetti, gelecek kazandı” dedi.
Tutuklu 5 Katalan Meclis’te
Bağımsızlık yanlısı Katalan siyasi partiler de seçimden güçlenerek çıktı. Bağımsızlık referandumu nedeniyle tutuklu yargılanan Katalonya Cumhuriyetçi Solu’na mensup (ERC) siyasetçilerden seçime katılan dokuz kişiden beşi milletvekili ve senatör seçildi. Meclis’te toplam 15 sandalye kazanan ERC’nin lideri Oriol Junqueras da Ekim 2017’de bağımsızlık ilan ettiği için şu an cezaevinde olan ve Meclis’e girme hakkı kazanan siyasetçilerden. ERC, milletvekillerinin yanı sıra seçimlerden 11 de senatör çıkararak, ülkedeki genel seçimlerde, ilk defa Katalonya’da birinci parti oldu.
“Devlete karşı ayaklanma” suçundan yargılanan Katalan siyasetçilerin, yasal olarak milletvekili veya senatör seçilmelerinden dolayı cezaevlerinden çıkarak mazbatalarını almalarında herhangi bir sorun yaşamaları öngörülmüyor. Ancak hüküm giyerek cezaevine dönmeleri halinde parlamentodaki oylamalara katılmalarını sağlayacak bir yasa da bulunmuyor.
Diğer bağımsızlık yanlısı parti Katalonya İçin Birlik (Junts) ise 2016 yılındaki seçimlere nazaran oy kaybetse de meclise yedi vekil, senatoya iki senatör gönderdi.
ERC liderlerinden Gabriel Rubian yaptığı konuşmada Endülüs’te aşırı sağ görüşlü Vox’ın çıkışına ve İspanyol milliyetçiliğine atfen “Endülüs’te olmayan bir şekilde Katalonya’da sol iyi bir şekilde seferber oldu. Katalonya’nın, faşizmle mücadele etmek ve onu ortadan kaldırmakla ilgili görüşü açık. Aşırı sağ için oldukça kötü olan bu sonuçlardan dolayı gurur duymalıyız” değerlendirmesi yaptı.
Hakkındaki tutuklama kararı nedeniyle Cenevre’de bulunan ERC’nin diğer liderlerinden Marta Rovira ise video konferansla canlı bağlanarak şunları söyledi: “Sandıklar bir Katalonya Cumhuriyeti’ni meşru kılıyordu ve bu seçimlerde de meşru kıldı. İspanya’daki siyasi partiler arasında siyasi tartışma olmasa da Katalonya’da bağımsızlık büyüyor. Bu sonuçlar bağımsızlık projesini büyütüyor. Şimdi diyalog ve müzakere etme zamanı.”
ERC sempatizanları, partinin genel merkezinde yapılan seçim sonuçlarının değerlendirildiği salonda “İspanya dinle, Katalonya cumhuriyettir” sloganları attı.
Franco’dan 45 yıl sonra
Seçimin dikkat çeken sonuçlarından biri de 1975 yılında diktatör Fransisco Franco’nun ölümünden sonra, demokrasiye geçişin sağlanmasından beri ilk kez aşırı sağcı bir partinin parlamentoya girmesi oldu. Oyların yüzde 10’undan fazlasını alan Vox partisi Partisi, ABD başkanı Trump’ın seçim kampanyasında kullandığı, “Amerika’yı yeniden büyük yap” sloganından esinlenen “İspanya’yı yeniden büyük yapma” sloganıyla yola çıktı. Toplumsal cinsiyet eşitliği ve erkek şiddetiyle ilgili yasaların kaldırılmasını, kürtaj ve eşcinsel evliliklerin yasaklanması gibi talepleri olan parti, İspanya’da resmi olarak yaşama hakkı kazanan mültecilerin dahi suç işlemesi halinde geri gönderilmesi gerektiğini savunuyor.
Halk Partisi’ne tarihindeki en düşük oy
Seçimin bir diğer sürpriz sonucu ise, sağcı Halk Partisi’nin oylarının yüzde 16,7’ye düşmüş olması. Mayıs 2018’deki güven oylamasına kadar ülkeyi yöneten parti, diğer sağ partilerin desteğini alsa bile koalisyon kuracak sandalye sayısına ulaşamıyor. Tarihindeki en düşük oyu alan Halk Partisi’nin 65 sandalyesi var. Bir önceki dönem ise 137 sandalyesi vardı.
İspanya İçişleri Bakanlığı’na göre genel seçimlere katılım, 2016 seçimlerine kıyasla yaklaşık 9 puan artarak yüzde 75’i geçti. Bu oran İspanya’nın demokrasi tarihindeki en yüksek katılım oranlarından biri kabul ediliyor.
Comments