By 
Erzincan İliç’teki Çöpler Altın Madeni’nde meydana gelen yığın liçi kayması sonucu yaşanan felaket, Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne (UCM) taşınıyor.
Madeni işleten SSR Mining şirketini 2022’deki siyanür sızıntısından sonra da şikayet ettiklerini belirten Avukat İsmail Hakkı Atal, şirketi bu kez ‘ekokırım ve insanlık suçu’ işlendiği gerekçesiyle Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne şikayet edeceğini ifade etti.
Daha önce de siyanür sızıntısı şikayet edilmişti
Çöpler Altın Madeni’nde yaşanan facia, “geliyorum” demişti. 21 Haziran 2022’de madenin borularından biri kırılmış ve yırtılan boru içerisinde yaklaşık 20 ton civarında siyanürlü solüsyon liç sahasına ve yola akmıştı.
Cumhuriyet Başsavcılığı o dönem sızıntı iddialarıyla ilgili “çevreye zarar verecek şekilde, atık veya artıkların toprağa, suya veya havaya verilmesi” hükmünü içeren 182’nci maddesinde düzenlenen “çevrenin taksirle kirletilmesi” suçuyla soruşturma başlattı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ise madencilik firmasına 16 milyon 441 bin Türk lirası idari para cezası kesildiğini ve suç duyurusu yapıldığını açıkladı. Ardından tesisin faaliyetleri durduruldu.
Daha sonra yeniden çalışmasına izin verilen madende 13 Şubat 2024’te 10 milyon metreküp siyanürlü yığın liçi, Sabırlı Deresi yatağı başta olmak üzere çevre bölgelere doğru kaydı. Kayan yığının altında kalan dokuz işçiye hala ulaşılamamışken, bölgede kaymaların devam edebileceği uyarısı yapılıyor.
‣ İliç’teki siyanür sızıntısı Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde: Ekokırım ve insanlık suçu işlendi
‣ Çevre Bakanlığı’nın İliç’te ‘çevre izin ve lisans belgesinin iptali’ ne anlama geliyor?
‣ [İklim Masası] İliç’teki facia, kuralsızlığın ve kontrolsüzlüğün sonucu
‣ Enerji Bakanlığı Anagold’un maden ruhsatlarını iptal etmedi
UCM’de ilk kez ‘doğaya karşı işlenen suç’ davası
Doğu Akdeniz Çevre Dernekleri’nin gönüllü avukatı Av. İsmail Hakkı Atal, Yeşil Gazete’ye yaptığı açıklamada 2022 yılında sundukları şikayetin UCM’de ilk kez ‘doğaya karşı işlenen suç’ kapsamında görülen dosyayı içerdiğini belirtti.
Bu şikayete cevap olarak UCM, dosyanın değerlendirildiğini ancak gerekli kriterler karşılanmadığı için, ileride başka delillerin oluşması durumunda geri dönülmek üzere dosyanın muhafaza edileceğini iletti.
Atal’ın aktardığına göre Uluslararası Ceza Mahkemesi, 2016 yılında yayınladığı politika belgesi ile artık çevre suçlarına da bakacağını açıklamıştı. UCM, yalnızca mahkemeyi hukuken kabul eden ülkelerin vatandaşlarına ya da bu ülkelerin topraklarında gerçekleştirilen suçlara ilişkin ceza uygulayabiliyor. Ancak iklim değişikliğine olumsuz katkıda bulunan herkes, neticede gezegene zarar veren faaliyetlerde bulunulduğundan, UCM’nin kapsamına giriyor.
Atal’ın verdiği bilgiye göre şu anda net bir şekilde siyanür borusunun patlamış ve ardından da madenin çökmüş olması, UCM’nin yargı şartlarını karşılıyor. 2022’de yapılan şikayet üzerinden dosyaya yeniden bildirimde bulunulacak ve oluşan yeni delillere göre kararın yeniden gözden geçirilmesi sağlanacak.
Erzincan İliç’te yaşanan maden felaketi, aynı zamanda yalnızca Türkiye sınırları içerisindeki toprakları ve suyu değil, sınırların ötesindeki bölgeleri de kirletme tehlikesi taşıdığından, UCM kapsamında değerlendirilebilecek.
Şikayetin sonucunda yalnızca UCM’yi tanıyan Kanada vatandaşı yetkililer değil, ABD‘li ve Türkiyeli yetkililer de ceza alabilecek.
Comments