By 
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından 25 Mayıs’ta yayımlanan yeni enerji yatırım raporu, bu yıl yenilenebilir enerji teknolojilerine son iki yılda yaklaşık yüzde 25’lik bir artışla 1,7 trilyon dolardan fazla yatırım yapılacağını öngörüyor.
IEA Başkanı Fatih Birol’un tahminine göre, bu trende ayak uyduramayan işletmeler ve yatırımcılar piyasanın gerisinde kalacak.
Geçen hafta, Birol enerji endüstrisinin donuk tepkisi nedeniyle hayal kırıklığına uğradığını ifade ederek “Konuşurken iklim değişikliğinin önemini kabul ediyorlar. Ama sayılara baktığınızda, arada büyük bir fark var” dedi.
Bu farkın kapatılması için bu kasımda Dubai’de yapılacak olan Birleşmiş Milletler iklim zirvesi (COP28) öncesi Birol, pozisyonunu kullanarak veriye dayalı hedef taahhüdünde bulunmaları için petrol ve gaz şirketlerine çağrıda bulunuyor ve “Petrol ve gaz şirketlerinin ciddiye alınabilmeleri için bazı taahhütlerde bulunmaları gerek” diyor.
‘Fosil yakıt şirketleri temiz enerji yatırımlarını artırmalı’
Bir ekonomist olan Birol, sayılara şöyle bir göz atarak durumun analizini açıklıyor. Söz konusu şirketler geçen yıl COVID-19 pandemisi öncesine kıyasla muazzam bir artış yaşayarak 4 milyon dolarlık gelir etti. Bu para, enerji geçişine güç vermek için kullanılabilirdi ancak bunun yerine şirketler büyük bir kısmını kâr paylarına ayırarak hisselerini geri almak ve borçlarını ödemek için kullandı.
Bu amaçla, Birol enerji şirketlerinin net sıfır hedeflerine uyum sağlamak adına benimsemeleri gereken iki somut hedef belirliyor. Birincisi, petrol ve gaz şirketlerinin, Kapsam 1 ve Kapsam 2 emisyonları olarak geçen işletme ve tedarik zinciri emisyonlarını 2030’a dek yüzde 60 azaltmayı taahhüt etmeleri gerekiyor.
IEA tarafından yapılan bir analiz, küresel emisyonların yaklaşık yüzde 15’inin petrol ve gazı yerden çıkarma ve bunları tüketicilere ulaştırma işletmelerinden kaynaklandığını gösteriyor.
Birol fosil yakıt şirketlerinin ikinci hedefinin de temiz enerji teknolojilerine yatırımlarını artırmayı taahhüt etmeleri olduğunu belirtiyor. Bir IEA analizine göre, geçen yıl petrol ve gaz şirketleri harcamalarının yüzde 5’ini kendi geleneksel fosil yakıt tedarik işletmelerinin dışına vakfetti. Bu düşük yüzde yalnızca temiz enerji teknolojilerine daha az sermaye aktarımı değil, aynı zamanda şirketlerin uzmanlıklarını geçişten tam olarak faydalanacak şekilde kullanmadığı anlamına geliyor.
‘COP masasında fosil yakıt şirketlerinin de yeri olmalı’
Birol, “Muazzam mühendislik deneyimleri var, büyük ve karmaşık projeleri nasıl yürüteceklerini biliyorlar” diyor: “Eğer onları aramıza katabilirsek, hedeflerimize ulaşmamıza gerçekten yardımcı olabilirler.”
Birol, IEA’nın şu anda petrol ve gaz şirketlerini bu taahhütleri COP28 için zamanında yapmaları için “güçlü bir şekilde” zorladığını ifade ediyor.
Birol şunları kaydediyor:
“Petrol ve gaz şirketlerinin COP toplantısındaki masada yerleri olmadığını söyleyenler var. Bana sorarsanız hükümetler, enerji endüstrisi, sivil toplum ve iklim değişikliği ile mücadeleye samimi olarak gönül veren yatırımcılardan oluşan büyük bir koalisyon oluşturmamız gerekiyor.”
Comments