Küresel ısınmaya yol açan gazlardan biri olan metan gazı emisyonlarının son on yılda hiç olmadığı kadar hızlı arttığını gösteren yeni bir çalışma, iklim krizinde tehlikeli bir noktaya gelmeden acilen harekete geçilmesi gerektiğini vurguladı.
Frontiers in Science dergisinde dün (30 Temmuz) yayınlanan makale, küresel ısınmanın yarısından sorumlu olan metan emisyonlarının 2006 yılından beri önemli ölçüde arttığını gösterdi. Eğer emisyonları azaltmak için adım atılmazsa 2020’lerin geri kalanında artış devam edecek.
Dünya, küresel sıcaklık artışının sorumlusu olarak karbondioksit emisyonlarına odaklanırken atmosfere ulaştıktan sonraki 20 yıl boyunca karbondioksitten 80 kat daha ısıtıcı etkiye sahip olan metan emisyonları hakkında yeterince adım atılmıyor.
‣ Rapor: Küresel metan emisyonlarının 6 yılda yüzde 75 azaltılması gerekiyor
Son 10 yılda rekor seviyelere ulaştı
Guardian‘ın aktardığına göre çalışmanın baş yazarı olan Duke Üniversitesi‘nden iklim bilimci Drew Shindell, metan emisyonlarının hızla artmasının endişe verici olduğunu belirterek “Yaklaşık 20 yıl öncesinde kadar artış oldukça durgundu ama son birkaç yılda devasa bir metan yığınına sahip olduk. Bu durum antropojenik ısınmayla mücadeleyi daha da zorlaştırdı” dedi.
2020 yılından bu yana küresel metan emisyonları 2010’lu yıllara kıyasla her yıl yaklaşık 30 milyon ton arttı. 2021 ve 2022 yıllarında ise metan emisyonlarında yıllık rekorlar kırıldı.
‣ Verilerle doğrulandı: Kazakistan’da tarihin en büyük metan sızıntılarından biri meydana geldi
‣ Araştırma: Grönland saldığından daha fazla metan gazı emiyor
‣ Dünya genelinde çöplüklerden 1.200 büyük metan sızıntısı gerçekleşti
Artışın sorumlusu fosil yakıtlar, hayvancılık, tarım ve küresel ısınma
Metan seviyesindeki rekor artışın tek bir nedeni olmasa da bilim insanları bazı olası sebeplere işaret etti.
Metan gazı, petrol, gaz ve kömür çıkartma ve işeme faaliyetleri sırasında açığa çıkıyor. Metan emisyonlarının arttığı yıllarda yeni gaz projeleri de arttı. Diğer yandan ineklerin geğirmesi ve gaz çıkarmasıyla da açığa çıkan metan gazı, hayvancılık faaliyetleri sonucunda da artış gösterdi.
‣ Ember: Kömür kaynaklı metan emisyonları hükümetlerin söylediğinin iki katı olabilir
Son olarak daha az etkili olsa da pirinç üretiminin artması metan gazı emisyonlarındaki artışa katkı sağlamış olabilir.
Küresel sıcaklıkların artması, sulak alanlardaki organik maddelerin daha hızlı ayrışmasına neden olduğu için daha fazla metan salımını da tetikliyor.
Taahhütler yetersiz kalıyor
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliği, 2021 yılında 2030 yılına kadar metan emisyonlarını yüzde 30 azaltacaklarını bildiren Küresel Metan Taahhüdü adlı bir girişime öncülük etti.
Bu plan 155 ülkeye yayıldı ama mevcut politikalarla emisyonların yalnızca yüzde 13 seviyelerinde kesilebiliyor. Küresel iklim finansmanının ise yalnızca yüzde 2’si metan emisyonlarını azaltmaya ayrılıyor.
Shindell, “Hedefin ulaşılmaz olduğunu düşünmüyorum ancak hedefe ulaşmak için çabalarımızı iki katına çıkarmamız gerekiyor” dedi.
Eski ABD başkanı Bill Clinton‘ın iklim danışmanlığını yapan Paul Bledsoe, şimdiye kadar göz ardı edilmiş olsa da sıcaklık artışını sınırlamak için metanın kontrol altına alınması gerektiğini söyledi.
İklim değişikliği ile mücadelede kilit rol oynuyor
Metan gazının atmosferde tutunma ömrü yüzlerce ve binlerce yıl atmosferde kalabilen karbondioksite oranla çok daha düşük. Bu nedenle tüm metan emisyonları acilen kesilirse biriken metanın yüzde 90’ı 30 yıl içinde terk edebilir.
Bu da metan emisyonlarına odaklanmanın küresel ısınmayı azaltmak için yalnızca karbondioksite odaklanmaktan daha etkili bir çözüm olduğunu gösteriyor.
Çalışmada ülkeler için karbondioksit ve metan azaltma çabalarını birlikte ele almak ve belirli koşullar altında en etkili metan azaltma projelerini belirlemek gibi eylemler de öneriliyor.
‣ IEA: 1,5°C eşiğini aşmamamız için metan emisyonlarında acil, keskin bir düşüş şart
