Hayvan haklarıyla ilgili teklif taslağı Cumhurbaşkanına sunuldu: Göstermelik cezalar var

Hayvan hakları yasası teklif taslağının Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunulduğu duyuruldu.

Söz konusu taslakta, hayvanları öldüren, eziyet eden ve cinsel istismara maruz bırakanlara hapis cezası öngörülse de hayvan hakları aktivistleri bu cezaların yetersiz olduğunu ve hapis yatarının olmadığını söylüyor.

Cumhurbaşkanının talimatına göre, yasa bu dönem Meclis kapanmadan hayata geçecek.

‘Ceza alsa bile hapis yatmayacak’

Yeşil Gazete’ye açıklamalarda bulunan Hayvan Hakları Yasama İzleme Delegasyonu Kurucu Üyesi ve hayvan hakları aktivisti Elif Ertürk, tasarıda bahsi geçen hapis cezalarının yetersiz olduğunu söylüyor.

Tasarıda verilmesi öngörülen hapis cezaları şöyle:

Ev hayvanı veya evcil hayvanları kasten öldürene 6 aydan 4 yıla kadar, hayvanlara eziyet edenlere 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası, hayvanlara cinsel istismar suçu için de 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası verilecek.

Nesli yok olma tehlikesi altında olan hayvanları öldürmenin cezası 1 yıldan 5 yıla kadar, bir hayvanın neslini yok etmenin cezası da 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası olacak.

Hayvan dövüştürenlere de 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilecek.

Elif Ertürk, söz konusu suçlardan ceza alınsa bile bu cezaların hapis yatarının olmadığını ve ceza alt sınırının en az üç yıldan başlaması gerektiğini ifade etti:

Hapis cezası olarak öngörülen cezalar çok yetersiz. 3-6 aydan başlayarak dört yıla kadar diyor ama hepimiz biliyoruz ki böyle cezaların hapis yatarı yok. Ceza alt sınırları en az üç yıldan başlamalı.

Mesela tecavüzde altı aydan başlayıp üç yıla kadar diyor. Böyle bir şeyin cezası yok ki, hapis yatmayacak.

Biz hapis cezasının gelmesini yıllardır talep ediyoruz ama gerçek bir hapis cezası olmalıydı. 3-6 aydan başlayan cezalar bir şekilde ya para cezasına çevrilecek ya da hiçbir şey çıkmayacak.

Ertürk, hayvan hakları için yapılan yeni kanunda Türkiye çapında her ilçede ve beldedeki sahipsiz hayvanların kısırlaştırılması için her belediyeye bir kısırlaştırma ve tedavi merkezi istediklerini, ancak bunun yine hayata geçmeyeceğini dile getirdi.

‘Belediye görevlisine ceza gelmezse bu işin sonu gelmez’

Tasarıda belediyelere ceza verilmesiyle ilgili hiçbir maddenin olmadığını söyleyen Elif Ertürk, görevini yapmayan belediye görevlisi ve belediye başkanına ceza verilmesi gerektiğini şöyle dile getirdi:

Belediyeye ceza hiçbir şekilde konuşulmuyor mesela. Hayvanları en çok öldüren, katleden yerel yönetimler. Hayvanı kısırlaştırmıyor, işini yapmıyor, dağın başına atıyor. Hayvanlar orada açlıktan ölüp gidiyorlar.

Görevini yapmayan belediye görevlisine bir ceza gelmezse bu işin sonu gelmez. Hem belediye başkanına hem belediye görevlisine de bir ceza gelmeliydi. Ama bundan bahsedilmiyor.”

‘Hayvanlar o sokakta değil, başka bir yerde mi yaşayacak?’

Hazırlanan taslaktaki maddelere göre, çok sayıda hayvanın birlikte yaşadığı hayvan besleme odaklarının yerleriyle birlikte park, bahçe ve arsalardaki beslenme noktalarını Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenecek. Bu alanlar dışında hayvanların beslenmesi engellenecek.

Bu konuya da değinen Elif Ertürk, hayvanları besleme noktalarına Tarım ve Orman Bakanlığı’nın karar verecek olmasına şöyle tepki gösterdi:

Bizim en hassas olduğumuz, kırmızı çizgimiz altıncı maddemiz var.

Sokaktaki hayvan kısırlaştırılır, aşılanır, tekrar yaşadığı ortama geri bırakılır. Biz bu maddenin hiçbir şekilde delinmemesi gerektiğini görüşmelerimizde defalarca ifade ettik.

Ama şimdi, mesela parklarda, sokaklarda hayvanları besleyemeyeceğiz. Besleme noktalarına ilçe tarım müdürlüğü karar verecekmiş. Böyle saçma bir madde olamaz. Bu, altıncı maddenin delinmesi demek.

Sokağımdaki iki tane köpek için mama koyamayacağım. İlçe tarım bana besleme noktası gösterecek. Bu ne demek oluyor? O hayvanlar o sokakta değil, başka bir yerde mi yaşayacak? Bu ucu açık ve son derece tehlikeli noktalara giden bir durum olur.”

‘Evdeki hayvan sayısına karışılması hak ihlali’

Taslakta yer alan ve tepkilere neden olan bir diğer madde de apartmanda hayvan besleme sayısına sınırlama getirilmesi. Hayvan hakları aktivisti Ertürk, bu durumun bir hak ihlali olduğunu dile getirdi:

Yine en büyük tehlike evdeki hayvan sayısına kısıtlama. Evdeki hayvan sayısına karışılması bir hak ihlalidir. Bizler barınaklardan, sokaklardan hayvan kurtarmış durumdayız.

Belediyeler zaten görevlerini yapmadıkları için biz bu hayvanları kurtarmak, evimize almak zorunda kalıyoruz. Hayvan sayısına bir kısıtlama getirilemez. Böyle bir şey olursa Türkiye çapında infialler yaşanır.”

Taslakta geçen söz konusu maddelerin beklentileri kesinlikle karşılamadığını ifade eden Elif Ertürk; avcılıkla, yunus parklarıyla, faytonlarla, deneyle ilgili hiçbir düzenlemenin de olmadığını söyledi.

‘Rapordan çok uzak’

Ertürk, TBMM Hayvan Haklarını Araştırma Komisyonu tarafından tüm partilerin üzerinde uzlaşarak hazırladığı Hayvan Hakları Raporu‘ndan şu an çok uzak bir tasarının göründüğünü söyledi.

“Rapora tamamen aykırı bir yasa tasarısıyla karşı karşıyayız” diyen Elif Ertürk, taslakta göstermelik cezaların yer aldığını; bu tasarının hayvanların korumayacağı gibi, tam tersinin bile söz konusu olabileceğini ifade etti.

Taslaktaki diğer maddeler

Teklif taslağında yer alan diğer maddeler ise şöyle:

• Hayvanlar yasada “mal” değil “canlı varlık” olarak yer alacak.
• Cumhuriyet savcıları, hayvana karşı işlenen suçlarda suçüstü yapılması halinde yazılı başvuru ya da şikayete gerek kalmaksızın re’sen soruşturma açabilecek.
• Evlerde beslenen kedi ve köpeklere dijital kimliklendirme yapılacak. Kimliklendirme yapmayan hayvan sahiplerine bin 200 TL para cezası kesilecek.
• Hayvanını sokağa terk edenlere 2 bin TL’ye kadar para cezası verilecek.
• Sokak hayvanlarının kısırlaştırılması ve hayvan barınakları, rehabilitasyon ve aşılama için belediyeler büyüklüklerine göre, bütçelerinden pay ayırmak zorunda olacak.
• Sokakta yaşayan sahipsiz hayvanlar uyutma vs. gibi yöntemlerle öldürülmeyecek. Sahipsiz sokak hayvanlarının üremesinin önüne geçilmesi için, tüm sokak hayvanları 3-4 yıllık sürede kısırlaştırılacak.
• Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino, Fila Brasileiro gibi köpek ırklarının ve melezlerinin üretimi, sahiplenilmesi, Türkiye’ye girişi, alım-satımı, reklamı, takası, hediyesi yasak olacak.