By 
Uluslararası bir ekibin Çin, Pakistan, Tayland ve çevre ülkelerde yaptığı bir araştırmaya göre, kömürle çalışan termik santraller, endüstriyel tesisler ve diğer kaynaklardan çıkan aerollerin yarattığı hava kirliliği, muson yağmurlarını azaltıyor ve etkisini düşürüyor.
Hindistan, Çin, Pakistan, Tayland ve Hint Okyanusu’na kıyısı bulunan diğer ülkelerde milyarlarca insanın yaşamının bağlı olduğu yağmuru getiren Asya Musonu’nda son 448 yıldır görülmemişbir zayıflama trendi gözlemlendi. Yapılan yeni bir araştırmaya göre bunun faili kömürle çalışan termik santraller ve diğer kaynaklardan havaya yayılan aeresol kirliliği.
Birçok bölgesel iklim döngüsünden oluşan Asya Musonu, Güney Hindistan’dan Kuzey Çin’e kadar Asya’nın büyük kısmı için doğal bir sulama sistemi. Kara ve denizlerin yıl içindeki sıcaklık farkına bağlı olarak işleyen dünyadaki en önemli iklim döngülerinden biri. Araştırma, kömürle çalışan termik santrallerin ve diğer kaynakların yarattığı hava kirliliğinin nüfusu hızla artan bu bölgede gıda güvenliğini tehlikeye atabileceğini gösteriyor.
Geophysical Research Letters’da yayınlanan araştırma için uluslararası bir ekip Kuzeybatı Çin’de, musonların sınır bölgesindeki 310 ağaçtan alınan 584 ağaç halkası kesitini (artım burgusu ile) inceledi. Örneklerin bir kısmının ise önceki araştırmalardan edinildiği belirtildi.
Sözkonusu bölge, musonun sınırını yansıtması nedeniyle değişkenliği daha iyi gösterdiği için seçilirken, bölgedeki ağaç halkası kayıtlarını kronolojik sırayla derleyen araştırmacılar, elde ettikleri verileri yağışın zaman içindeki değişimini izlemek için kullandı.
Ağaç halkaları, büyüme hızları yağmura bağlı olduğu için (geniş halkalar sulak yıllarda, dar olanlar ise kurak yıllarda oluşuyor) iklim geçmişinin fiziksel karakteristiklerinin yani meteorolojik geçmişin (bkz.proxy) bir kaydını tutuyor.
70 yıllık yağış verisi
Bilim insanları elde ettikleri verilere ait bir ölçümlendirme dizisi oluşturmak için aynı bölgedeki meteoroloji istasyonlarından 1951-2013 yıllarında tutulan modern yağış verilerini de araştırmaya dahil etti. Kendi kayıtlarını bu bölgedeki şiddetli kuraklık ve çekirge istilası hakkındaki tarihi dokümanlarla karşılaştırarak test eden araştırmacılar, ayrıca son 80 yılda yağışlardaki keskin düşüşün sebebini bulmak üzere, muson’un sera gazları, sülfat aerosolleri ve güneş ışınlarının değişkenliği gibi farklı faktörlere tepkisini simüle eden bilgisayar modelleri oluşturdu. Tüm bu çalışmaların sonucunda, muson yağmurlarındaki azalmanın en rasyonel açıklamasının aerosol kirliliğinin artışı olduğu bildirildi.
Kömür kullanan elektrik santrallerinden, endüstriyel tesislerden ve diğer kaynaklardan çıkan sülfat aerosollerinin güneş ışınlarını geri yansıtarak atmosferin bazı bölgelerini soğutup küresel ısınmanın etkilerini önleyen küçük parçacıklar olduğu biliniyor. Musonun işleyişi hakkındaki verilere ve bilgilere dayanarak yapılan araştırmaya göre de havadaki artan sera gazının musonu zayıflatması değil, güçlendirmesi gerekirdi. Ancak Asya’da artan kömür kullanımının artırdığı aerosol kirliliğinin etkisinin, karbondioksit gibi sera gazlarının etkisini de aştığı belirlendi.
Araştırma sonuçlarının ortak yazarı Arizona Üniversitesi’nde Steven W. Laeavit, “Aerosoller yağış trendlerini etkiliyorsa, önümüzdeki on yılda Çin’de kömürden üretilen elektriğin azaltılması, azalan yağış paternini geriye çevirebilir veya azaltabilir” dedi. Georgia Teknoloji Enstitüsü’nden Kim Cobb da bu çalışmanın diğer uzmanları bölgesel yağış trendlerini incelemeye ve araştırmaya teşvik etmesini umduğunu söyledi: “Bu çalışma, benzerlerini desteklemeli ve dikkatimizi, kömür ile çalışan elektrik santralleri gibi, nispeten gözden kaçmış olan insan kaynaklı iklim değişikliğine yöneltmeliyiz.”
Haberin orijinali
Yeşil Gazete için gönüllü çeviren: Verda Zincirkıran
Comments