Gazeteci Orhan Erinç yaşamını yitirdi

TGC ve DİSK Basın-İş tarafından yapılan yazılı açıklamada, Orhan Erinç’in dün hayatını kaybettiği duyuruldu.

Erinç’in cenazesi 24 Ocak 2023 Salı günü saat 11:00’de Cağaloğlu‘ndaki Cemiyet binası önüne getirilecek, düzenlenecek törenin ardından Şakirin Camisi‘nde kılınacak öğle namazından sonra Merdivenköy Mezarlığı‘nda toprağa verilecek.

2009 Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü ve Basın Şeref Kartı sahibi Erinç’in ölümüne ilişkin TGC’nin yayımladığı mesajda şu görüşler yer aldı:

Değerli meslektaşımız, önceki başkanımız Orhan Erinç’i kaybetmenin üzüntüsü içindeyiz. Orhan Erinç uzun yıllar süren meslek hayatında muhabirliği çok önemseyen tutumuyla öne çıktı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin hemen her kademesinde hizmet verdi. Son olarak 2001-2013 yılları arasında başkanlık görevini sürdürdü. Orhan Erinç Türkiye Gazeteciler Sendikası’nda da iki dönem Genel Başkanlık görevinde bulundu.

Orhan Erinç hakkında

4 Ocak 1936’da Balıkesir’de doğan Orhan Erinç, Son Posta  (1957-1962), Yeni Sabah (1962-1963), Cumhuriyet (1963-1981) gazetelerinde muhabir, istihbarat şefi, sekreter ve yazı işleri müdürü olarak çalıştı. Kısa bir süre Gece Postası gazetesinde (1962) genel yayın müdürlüğü görevinde bulundu. Hürriyet gazetesinde (1981-1984) köşe yazarı olarak görev aldı. Türk Haberler Ajansı’nda (1984-1985) genel yayın müdürlüğü, Güneş Gazetesi’nde (1987-1990) dizi yazılar ve araştırma müdürlüğü yaptı.

1960-1990 yıllarında TGC’nin yayımladığı İstanbul Bayram Gazetesi’nde muhabir, istihbarat şefi, yazı işleri müdürü ve genel yayın müdürü olarak görev aldı. 15 Şubat 1993’de Genel Yayın Danışmanı olarak Cumhuriyet Gazetesi’ne döndü. 3 Eylül 1994’de Genel Yayın Yönetmeliği’ne getirildi. 4 Ocak 2001’de köşe yazarı olarak görev yapmaya başladı. 6 Temmuz 2010’da Cumhuriyet Vakfı Başkanlığı’na seçildi ve Cumhuriyet Gazetesi İmtiyaz Sahipliği’ne getirildi.

Cumhuriyet davasında çalışma arkadaşlarıyla birlikte yargılandı, hüküm giydi. Alev Coşkun‘un 8 Eylül 2018’de Cumhuriyet’te yönetime getirilmesiyle birlikte, arkadaşlarıyla birlikte gazeteyi bıraktı.

Erinç’in kitapları arasında ‘Seçim 1977’, ‘Türk Basınında Cumhuriyet’in 60 Yılı’, ‘Bir Arpa Boyu’, ‘Medya ile Politika’, ‘Pazartesi Yazıları/Şu Bizim Enayi Defteri’, ‘Demokrasiye Kitakse’, ‘Sıkmabaşın Başağrısı’, ‘Medya ve Demokrasi Masalları’, ‘Atatürk’ün Emniyet Müdürü’, ’10 KASIM Öncesi ve Sonrası-Atatürk’ün Vefatı’, ’10 KASIM/Atatürk’ün Ardından Ne Yazdılar’ bulunuyor.

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nde (TGC) üç dönem, Türkiye Gazeteciler Sendikası’nda da iki dönemde başkanlık yaptı. Cevat Fehmi Başkut ve Nail Güreli’nin  ardından iki kuruluşta da başkanlık yapan üçüncü gazeteci oldu. Cumhuriyet Gazetesi’nde Ekim 1963 ile Eylül 2018 arasındaki iki dönemde toplam 43 yıl muhabir, istihbarat şefi, editör, yazı işleri müdürü, genel yayın danışmanı, genel yayın yönetmeni, yazar ve imtiyaz sahibi olarak görev yapan ilk çalışan oldu. Evli ve iki kızı bir torunu var.

Cumhuriyet davası

Cumhuriyet yazar ve yöneticilerinin “FETÖ ve PKK terör örgütlerine üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” iddiasıyla başlatılan soruşturmada, 31 Ekim 2016’da Cumhuriyet gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Murat Sabuncu, İcra Kurulu Başkanı Akın Atalay ve Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi, okur temsilcisi Güray Öz’ün ün evi 31 Ekim 2018 günü sabaha karşı 04.00’te basıldı.

Aynı gün Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Murat Sabuncu, yazar Hakan Kara, yazar Hikmet Çetinkaya, karikatürist Musa Kart, Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi avukat Bülent Utku, yazar Güray Öz, Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi avukat Mustafa Kemal Güngör, Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Önder Çelik, Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Bülent Yener, Cumhuriyet Kitap eki Genel Yayın Yönetmeni Turhan Günay ve yazar Aydın Engin gözaltına alındı.

Erinç’in evinde arama yapıldı; yaşı dolayısıyla gözaltı kararı alınmadı.  Erinç, operasyon kapsamında üç saat ifade verdi. Mustafa Balbay’ın tweeti ve Alev Coşkun’un da aralarında bulunduğu kişilerin tanık anlatımları ve  Aydınlık Gazetesi yazarı Mehmet Faraç’ın iddiaları soruldu. Erinç, Faraç’ın iddiaları için  “Adı geçenin ifadesini itibar edilemez buluyorum. Çünkü kendisi CHP Parti Meclisi’ne seçilmek için Cumhuriyet’in bir töreninde CHP Genel Sekreteri’nin elini öpmüş bir kişidir. Gazeteciliği tartışmalıdır” dedi.

5 Kasım 2016’da gözaltına alınan Murat Sabuncu, Kadri Gürsel, Musa Kart, Önder Çelik, Bülent Utku, Mustafa Kemal Güngör, Güray Öz, Hakan Kara, Turhan Günay tutuklandı.Yurt dışında olan Akın Atalay, 12 Kasım 2016’da Türkiye döndü ve aynı tarihte tutuklandı.

16 Kasım 2016 tarihinde soruşturma kapsamında savcılığa ifade veren Erinç’e savcılıkta Cumhuriyet’te yayımlanan bazı haberler ve haber başlıkları, tanık ifadeleri, ve Cumhuriyet Vakfı’nın gayrimenkul satışları soruldu.

O dönem gazetenin muhabirlerinden olan Ahmet Şık, attığı bir tweet nedeniyle 30 Aralık 2016’da tutuklandı. 7 Nisan 2017’de gözaltına alınan Cumhuriyet muhasebe çalışanı Emre İper, 16 Nisan 2017’de ByLock kullanıcısı olduğu iddiasıyla İstanbul 12. Sulh Ceza Hakimliği tarafından tutuklandı.

43 yıla kadar hapsi istendi

Daha sonra hazırlanan ve Erinç’le birlikte toplam 19 Cumhuriyet yönetici ve çalışanının sanık olarak yer aldığı iddianamede, Erinç hakkında “terör örgütü üyesi olmamakla birlikte terör örgütüne yardım etmek” ve “hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanmak” iddiasıyla 11.5 yıldan 43 yıla kadar hapis cezası istendi.

Erinç hâkim karşısına ilk kez 24 Temmuz 2017 günü çıktı. Beş gün süren duruşmanın dördüncü gününde savunma yapan kıdemli gazeteci, bir gazetenin yayın politikasının değişikliğini sorgulamanın ceza mahkemelerinde yapılamayacağını söyledi. Erinç, “Bu konunun ağır ceza mahkemesinde tartışılmasını anlamıyorum” sözleriyle “gazeteciliğin yargılanmasına” tepki gösterdi.

Cumhuriyet gazetesi yazarları ve yöneticilerinin hapsedildiği davada iddia makamının tanıklarından olan ve Cumhuriyet gazetesi yönetimi hakkında Cumhurbaşkanlığı’na imzasız bir ‘ihbar mektubu’ yazdığı ortaya çıkan Alev Coşkun’un 2018 yılındaki  toplantıda Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu Başkanlığı’na seçilmesinin ardından Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmenliği’ne yaklaşık 15 ay Silivri Cezaevi’nde tutuklu kalan Murat Sabuncu’nun yerine, Haber Koordinatörü Aykut Küçükkaya getirildi. Yönetim değişikliğinin ardından Yazı İşleri müdürleri Bülent Özdoğan ve Faruk Eren de görevden alındılar.

Murat Sabuncu’nun “Karanlığa karşı yaşasın Cumhuriyet” başlıklı veda yazısı gazetenin internet sitesine konmadı. Orhan Erinç de 2018 yılında Cumhuriyet gazetesinden ayrılan isimler arasında yer aldı.

Erinç, gazeteden ayrıldığı Eylül 2018’den itibaren uyguladığı “mutlak suskunluk” yaklaşımını  2021 yılında  İçişleri Bakanı Süleyman Soylu‘nun ‘terör manşetleri’ iddiası üzerine sorumlu olarak ‘Can Dündar ve ikinci cumhuriyetçilerin yönetimde olduğu’ dönemi gösteren bugünkü Cumhuriyet yönetimini eleştirerek bozdu.

Soylu’ya dolaylı dek verilen Cumhuriyet başyazında söz konusu edilen ‘hukuki başarı’ ifadesini eleştiren Erinç, Cumhuriyet Vakfı’nda yönetim değişikliğinin Alev Coşkun ve Mustafa Balbay‘ın odağında bulunduğu girişimlerle nasıl sağlandığına ilişkin süreci özetleyerek, “Cumhuriyet başyazısında sözü edilen hukuk başarısı ‘kirli’ bir başarıdır!”  değerlendirmesini  yaptı.

Erinç şunları söyledi:  “Mutlak suskunluk’ yaklaşıma, başyazıdaki saldırı nedeniyle ara vermiştim. Bugün yeniden başlatıyorum. Umarım suskunluğumuzun verecek yanıtımız olmadığından kaynaklanmadığını öğrenmişlerdir. Mutlaka dikkat etmişsinizdir. Yazdıklarımda Cumhuriyet’in haberciliğinden hiç söz edilmedi. Bizim dönemimizde verilen dört sütunluk Fethullah Gülen haberinin çıktığı gazeteyi koltuğunun altına alarak ‘Sayfanın hiç bu kadar yukarısında verilmemişti. Bunlar FETÖ’cü” diye savcıya koşanlar ve gizli başyazar görün bakın ne hallere düştüler. FETÖ’nün “Şimdilik susun” talimatı, talimat olduğu da vurgulanarak 4 Mayıs 2021 tarihli Cumhuriyet’te dokuz sütuna manşet oldu. Boşuna “Allah’ın sopası yok” dememişler… Muhbir başkan ve onun ağzına bakan yayın kurulu üyeleri döneminde bunu da gördüm ya; artık gam yemem…”

Erinç, “hayatının yarısından fazlasını geçirdiğini” vurguladığı Cumhuriyet gazetesinde bugünkü yönetimin, “kendileri gazeteden ayrıldıktan sonra yaptığı ilk işin, adlarının yazarlar bölümünden çıkarılması ve gazete arşivine erişim sağlayan şifreleri iptal etmek olduğunu” açıkladı.

Geçen yıl yaşamını yitirenTürkiye medyasının en kıdemli isimlerinden Aydın Engin‘in ardından yaptığı paylaşımda, “Aydın Engin, 7,5 yıllık hapis cezasını Cumhuriyet’teki gammazların suratlarına çarparak gitti!” demişti.