Feminist Politik Ekoloji Buluşmaları: Tarihsel anlatılarda toplumsal cinsiyet adaleti

Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar Dergisi, Bahar 2022 döneminde Feminist Politik Ekoloji Buluşmaları başlıklı etkinlik serisiyle okurlarıyla buluşmaya devam ediyor. Serinin 11 Nisan Pazartesi günü gerçekleşecek olan ikinci etkinliğinin konuğu “Feminist Politik Ekoloji ve Tarihsel Anlatılar: Sürdürülebilirlik ve Toplumsal Cinsiyet Adaleti Üzerine Çıkarımlar” başlıklı konuşmasıyla Melissa Leach olacak.

2006’da çevrimiçi olarak yayın hayatına başlayan Feminist Yaklaşımlar, toplumsal cinsiyet hiyerarşilerini eleştirel feminist bir bakış açısından inceleyerek cinsiyet eşitliğine katkı sunmayı ve feminist aktivizm ile feminist kuramın buluşabileceği, birbirini besleyebileceği bir zemin oluşturmayı amaçlıyor.

Dergi, Bahar 2022 sayısında artık hayatı doğrudan etkileyen ekoloji krizini gündemine alıyor. Karar alıcıların krizin boyutları ile ilgili bilimsel verileri ve krizden çıkışa dair önerileri görmezden gelerek insanlığı ve gezegendeki birçok canlının yaşamını felakete doğru hızla sürüklediği bu dönemde, ekolojik kriz karşısında önerilen önlemlere, geliştirilen mücadele biçimlerine feminist bir perspektifle katkı sunmayı hedefliyor.

Feminist Yaklaşımlar’ın bu sayısındaki feminist politik ekoloji dosyasında çevre tarihi alanını feminist ekolojik bir bakış açısından yeniden değerlendiren, güncel ekolojik kavramlara feminist eleştirel bir perspektif geliştiren ve bu kavramlar bağlamında alternatif toplumsal pratiklere odaklanan, feminist politik ekoloji alanında referans niteliği taşıyan makalelerin Türkçe çevirileri ve değerlendirme yazıları yer alıyor.

Dergi, bu metinlerden hareketle Bahar 2022 döneminde “Feminist Politik Ekoloji Buluşmaları” başlığıyla bir webinar serisi düzenliyor.  Christine Bauhardt “Yeşil Yeni Düzen, Küçülme ve Dayanışma Ekonomilerine Feminist Yaklaşımlar” başlıklı konuşmasıyla serinin ilk konuğuydu. Serinin ikinci konuğu ise “Feminist Politik Ekoloji ve Tarihsel Anlatılar: Sürdürülebilirlik ve Toplumsal Cinsiyet Adaleti Üzerine Çıkarımlar” başlıklı konuşmasıyla Melissa Leach.

İlgili haber: ‘Sosyoekolojik dönüşüm için feminizm şart’

Melissa Leach konuşmasında feminist politik ekoloji ve tarihin kesişim alanlarına ve bu kesişim alanlarının, sürdürülebilirliğe ve toplumsal cinsiyet adaletine yönelik bugün ve gelecekteki dönüşümler için ne tür çıkarımlar barındırdığına odaklanacak.

Leach, 1996 yılında yayımlanan ‘Gender and Environmental History: From Representation of Women and Nature to Gender Analysis of Ecology and Politics’ (Toplumsal Cinsiyet ve Çevre Tarihi: Kadınların ve Doğanın Temsilinden Ekoloji ve Politikanın Toplumsal Cinsiyet Perspektifiyle Analizine) başlıklı makalesinden hareketle ve bu makaledeki argümanları güncelleyerek tarihsel anlatıların seçiciliğinden bahsedecek ve bu anlatıların farklı siyasi ve politika pozisyonlarını  desteklemek için nasıl kullanılabileceğini açıklayacak. Webinarın konusuna ilişkin olarak yapılan açıklamada kadının tarihsel anlatılardaki temsili üzerine şu ifadeler kullanılıyor:

“Özellikle ‘kadınları’ ‘doğaya’ yakın olarak sunan tarihsel anlatılar, kadınların bakım rolünü evrenselleştiren, özselleştiren ve araçsallaştıran ‘kadınlar ve çevre’ politikalarını desteklemek üzere harekete geçirildiler. Bu eğilim son dönemdeki sürdürülebilir kalkınma ve iklim değişikliğine dönük kaygıların eşliğinde yeniden yükseliyor.

Diğer tarihsel anlatılarsa aksine, çatışmalı, iktidara dayalı toplumsal cinsiyet ilişkileri ile emek, kaynaklara erişim ve kaynakların kontrolü alanlarında kesişen eşitsizlikleri açığa çıkarıyor. Bu anlatılar ayrıca feminist politik ekoloji alanının uzun zamandır gündeminde olan ve şimdilerde hem tarihsel analizlerde hem de toplumsal cinsiyet-çevre politikaları tartışmalarında cinsiyetlendirilmiş ‘patikalar’ gibi yaklaşımlar aracılığıyla daha da önemsenen kadınlara ait bilginin ve kadınların öznelliğinin önemine de dikkat çekiyor. Yine de, bu anlatılar dahi ‘yeni’ feminist politik ekolojinin odaklandığı beden, deneyim ve insan dünyasını aşan iç içe geçmiş doğa-kültür ilişkilerini; insanları bakım hakkındaki temel ekofeminist kaygılarla ve bakış açılarıyla yeniden yan yana getiren ve yeni kuşak bir feminist politik-tarihsel-ekolojik analiz gerektiren soruları es geçiyor.”

Leach konuşmasında bu farklı bakış açılarını Batı Afrika’daki toplumsal cinsiyet, orman ve toprak ekolojisi ile ilişkili bir biçimde ele alacak. Bahar dönemi boyunca devam edecek olan Feminist Politik Ekoloji Buluşmaları, Friedrich Ebert Stiftung’un desteğiyle gerçekleşiyor. Dili İngilizce olan etkinliklerde Türkçe simultane çeviri yapılıyor.

11 Nisan Pazartesi günü saat 19:30’da çevrimiçi olarak gerçekleşecek olan Melissa Leach’in “Feminist Politik Ekoloji ve Tarihsel Anlatılar: Sürdürülebilirlik ve Toplumsal Cinsiyet Adaleti Üzerine Çıkarımlar” başlıklı konuşmasına link üzerinden kayıt yaptırmak mümkün.

Melissa Leach hakkında

Sosyal antropolog olan Melissa Leach Sussex Üniversitesi Gelişme Araştırmaları Enstitüsü (IDS) direktörü olarak görev yapıyor. Sürdürülebilirlik için Toplumsal, Teknolojik ve Çevresel Yollar Merkezi’nin (ESRC STEPS, Social, Technological and Environmental Pathways to Sustainability, www.steps-centre.org) kurucuları arasında yer alan Leach, 2006-2014 tarihlerinde merkezin yönetiminde yer aldı.

Batı Afrika’da uzun dönemli etnografik saha araştırması yürütttüğü dönemde, bilim ve ekoloji alanlarında feminist perspektifler geliştirmeye yönelik çalışmalar yaptı ve toplumsal cinsiyet, sürdürülebilirlik, sağlık ve kalkınma konuları etrafındaki kamusal söylemler ve tartışmalara odaklandı.

Leach’in toplumsal cinsiyet ve çevre konularındaki kitaplarından bazıları şunlar:

• Rainforest Relations: Gender and Resource Use Amongst the Mende of Gola, Sierra Leone (Yağmur Ormanları İlişkileri: Toplumsal Cinsiyet ve Gola’daki Mende Halkı Arasında Kaynak Kullanımı) (1994)
• Gender Relations and Sustainable Development (Toplumsal Cinsiyet İlişkileri ve Sürdürülebilir Kalkınma) (2015). 

Diğer pozisyonlarının yanısıra Leach, 2012-2017 yıllarında Gelecek Dünyanın Bilim Komitesi’nin (Science Committee of Future Earth) eş başkanlığını yaptı.

Leach, 2014 Birleşmiş Milletler Dünya Kadın Araştırma Raporu’nun (2014 UN Women World Survey Report) ve Zorlu Eşitsizlikler hakkındaki 2016 Dünya Sosyal Bilim Raporu’nun (2016 World Social Science Report on Challenging Inequalities) başyazarlığını yaptı. Aynı zamanda Sürdürülebilir Gıda Sistemleri Uzmanları Uluslararası Heyeti’nin (International Panel of Experts on Sustainable Food Systems (IPES-Food)) ve Uluslararası Bilim Kurulu’nun Bilim Planlama Komitesi’nin (International Science Council’s Committee on Science Planning) üyesi.

Şu anda İnsani Eylem Platformu’nda Sosyal Bilim alanındaki yürütücülerden biri olarak (Social Science in Humanitarian Action Platform) ve Wellcome Trust tarafından desteklenen ve Sierra Leone, Uganda, Senegal ve İngiltere’den bir grup antropolog ile birlikte yürütülen, Pandemi Hazırlıklılığı Projesi’nde (Pandemic Preparedness Project) eş-yürütücü olarak sağlık ve epideminin toplumsal boyutları hakkında çalışıyor. Leach, British Academy üyesi ve 2017’de Sosyal Bilime Hizmet kapsamında Kraliyet Nişanı aldı.