By 
Nathanael Johnson tarafından Grist‘de yayımlanan yazıyı Yeşil Gazete yazarı Ali Serdar Gültekin‘in çevirisiyle paylaşıyoruz.
***
Etiyopya son 50 yılın en kötü kuraklığı içinde. Bu kuraklık sistem için, iklim değişikliği ile daha sık görmeye başlayacağımız bir şok. Fakat Etiyopyalılar aynı zamanda toprağı kuraklıklar için daha dayanıklı hale getirmek için bir deneyin de yuvası. Eğer değişmekte olan dünyamıza uyum sağlayacaksak bunun gibi deneyler nasıl yapacağımızı bize gösterecekler.
Etiyopya’nın yalçın dağlık arazisinde yağmur kavrulmuş, çok kullanılmış araziye düştüğünde, tepe aşağı verimli toprağı da sürükler. Çiftçiler genelde hektar başına 130 ton verimli toprak kaybederler. Bu kayıp yakın tarihte Amerikalı çiftçiler tarafından kaydedilmiş en kötü erozyonla karşılaştırılabilir. Tüm su toprak altına süzüleceğine çabucak tepe aşağıya gittiği için kuyular kurur. Su olmadan ekinler solar ve çıplak arazi daha fazla erozyona açık hale gelir.
Bu döngü Tigray, Etiyopya’da hükümetin çiftçileri taşımalarını düşündürerek bir nehir havzasını neredeyse bir çöle çevirdi. Çiftçiler taşınmak yerine araziyi kurtarmaya karar verdiler. Ve başardılar da. Evlerini terk etmek yerine çiftçiler kımıldamadı. Yerel bir yetkilinin ifade ettiği üzere, bir zamanlar çöl olan şimdi bir orman.
Bu başarıdan ilhamla çiftçiler aynı şeyi Etiyopya’nın Adisghe vilayetinde deniyorlar. Africa Reserach in Sustainable Intensification for the Next Generation (Africa RISING) adlı uluslararası projenin desteğiyle çiftçiler barajlar, tarım terasları ve zenginleştirme havuzları inşa etmeye başladılar. Tepelere ağaçlar ve çoraklaşmış alanlara toprağı örtücü bitkiler ektiler.
CIAT araştırmacısı Tesfaye Tesfamichael yamaçlarda verimli toprak kaybını önlemek için kurulan kontrol bentlerini gösteriyor. Georgina Smith / CIAT
Tüm bu yöntemlerin tek bir amacı var. Suyu yavaşlatmak. Bunun için çiftçiler mesela sel yataklarına doludizgin akıntıyı durdurmak, aşınan toprağı yakalamak ve suyun toprağa sızması için bir havuz oluşturmak amacıyla kontrol bentleri inşa ettiler.
Videoda da görebileceğiniz üzere sonuçlar şaşırtıcı (Henry Tenenbaum tarafından çekildi ve Georgina Smith at International Center for Tropical Agriculture tarafından yapıldı.)
Artan su güvenliği, tarımsal eğitim ve gübrelerin (sentetik ve hayvansal) doğru kullanımı sayesinde çiftçiler proje başladığından beri üretimlerini ikiye katladılar.
Kolay olmayacak. International Center for Tropical Agriculture’dan toprak bilimci ve kır ekolojisti Lulseged Desta’nın bana söylediği üzere çiftçiler her yıl 2 aya varan zamanlarını set inşa etmek ve ağaç dikmek için ayırmalılar. Yapılan tüm işin ederi nedir? Organizatörler hesapladıklarında eğer yapılan iş ücretli emek ile gerçekleşseydi her 10 kilometrekare için projeye 2,200 $ ek masraf ekleyecekti. Bu Etiyopya’da çok para, fakat aileleri başka bir yere nakletmekten kesinlikle daha az.
Topluluk üyesi lifli materyalin toprağa geri dönmesiyle toprak kalitesindeki artışı gösteriyor. Georgina Smith / CIAT
Bu proje asla kuraklığı çözecek sihirli değnek olmadı. Ovalar hâlâ acı içerisinde. Fakat bu daha büyük bir çözümün parçası: Bu çeşit bir dönüşüm, iklim krizinin daha bariz etkilerini hafifletebilir. Bu çiftçilere göç etmektense yurtlarında yiyecek üretmelerine yardımcı olabilir. Ve Desta’nın söylediği üzere bu gibi toprak rehabilitasyon çabaları ülkenin her yanına yayılmış durumda.
İklim değişikliği fakir yerleri daha çok etkiliyor. Bunun bir sebebi basitçe hissiselim çevresel koruma önlemlerine fazla para ayıramamaları. Bu Etiyopya emsali bizlere gösteriyor ki küçük bir yatırım ve çok fazla çalışmayla en savunmasız yerler dramatik bir şekilde daha dirençli hale gelebiliyor.
Haberin İngilizce orijinali
Haber: Nathanael Johnson
Yeşil Gazete için çeviren: Ali Serdar Gültekin
(Yeşil Gazete, Grist)
Comments