‘Salgında engelli çocukların eğitimi fiilen sona erdi’

Eğitimde Eşit Haklar Platformu, ikinci bir emre kadar okullardaki destek eğitimin durdurulmasının ardından açıklama yayınladı.

Açıklamada, söz konusu kararın “Türk Milli Eğitimi’nin temel ilkelerine, anayasal haklar ve imzacısı olunan uluslararası sözleşmelerin tamamına aykırı” olduğu ve bu nedenle “engelli çocukların eğitiminin fiilen sona erdiği” belirtildi.

Açıklamada şöyle denildi:

Pandemi sürecinin başladığı Mart 2020’den bu yana özel eğitimde sunulan online destek, pek çok engelli grubu için “hiç destek almamakla” aynı anlamdadır.

Anaokulu ve 1’inci sınıfların pedagojik durumu, liselerdeki çocuklarınsa gireceği sınavlar düşünülerek verilen kısmi yüz yüze eğitim olanağı, engelli çocuklar için düşünülmemektedir. Zaten pandemi öncesi dahi ihtiyaç duydukları ve hak ettikleri eğitim saatlerinin çok altında ders alabilen engelli çocuklarımızın artık herhangi bir eğitim alma ihtimalleri kalmamıştır.

Tüm eylemlerde çocuğun yüksek yararı gözetilmeli

Platform, hak ve taleplerini şöyle sıraladı:

1. Covid-19 pandemisi, BM Engelli Hakları Sözleşmesi’nin 11’inci maddesi bağlamında insani acil risk durumudur. Buna göre devletimiz, pandemi sürecinde engellilerin hakları bakımından korunması adına Uluslararası İnsan Hakları Hukuku çerçevesindeki yükümlülüklerini yerine getirmek için gerekli tüm tedbirleri almalıdır. Bu bağlamda devletimizin, engelli çocukların diğer çocuklarla eşit bir şekilde tüm insan temel hak ve özgürlüklerinden tam olarak yararlanmasını sağlamak için gerekli tüm tedbirleri alması beklenir.
2. BM Engelli Hakları Sözleşmesi, Çocuk Hakları Sözleşmesi ve 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun’a göre engelli çocuklarla ilgili tüm eylemlerde çocuğun yüksek yararının gözetilmesi ilkesi temel düşüncedir.
3. BM Engelli Hakları Sözleşmesi’ne göre devletler, engelli çocukları ilgilendiren süreçlere engelli çocukların ve onları temsil eden sivil toplum kuruluşlarını dahil etmek zorundadır. Öte yandan Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’ne göre ailelerin özel eğitimin her aşamasına aktif katılımı ve özel eğitim politikalarının geliştirilmesinde Milli Eğitim Bakanlığı’nın, engelli çocuklara yönelik faaliyette bulunan sivil toplum kuruluşları ile işbirliği içinde çalışması esastır.
4. Ancak pandemi sürecinde engelli çocukların eğitim hakkına yönelik kararlarda karar süreçlerine, engelli çocukların, ailelerinin ve onları temsil eden sivil toplum örgütlerinin katılımlarının sağlanmadığı, sivil toplum örgütlerinin baskısı ile bazı toplantılar düzenlendiği ama sonuç olarak taleplerin karşılanmadığı görülmektedir. Alınan kararların yararlanıcısı olan engelli çocuklar için kapsayıcı olmadığı, eşitlik ve ayrımcılık ile ilgili yasaların ihlal edildiği açıktır.
5. Oysa Anayasa’mızda da devletimizin, durumları sebebiyle özel eğitim ve
   öğrenime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılmak için gerekli tedbirleri almak zorunda olduğu hüküm altına alınmıştır. Biz sivil toplum kuruluşları olarak pandemi sürecinin başından itibaren üstlendiğimiz sorumluluğun bilinci ile engelli çocukların eğitimden dışlanma riskiyle karşı karşıya kalacaklarını sürekli gündeme getirdik.
6. 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun, “Hiçbir gerekçeyle engellilerin eğitim alması engellenemez” ve “Eşitlik temelinde, hayat boyu eğitim imkanından ayrımcılık  yapılmaksızın yararlandırılır” derken, pandemi bahane gösterilerek, engelli çocukların eğitim hakkının engellendiği biliyoruz. Okullarda alınan önlemler engelli çocukları kapsamamaktadır. Bu şekilde eşit eğitim hakkının göz ardı edildiği ortadadır.
7. Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’nde, engelli çocukların, destek eğitim hizmetlerinden yararlanacağı belirtilmişken yine pandemi bahanesiyle destek eğitim hizmetleri durdurulmuştur.
8. Engelli çocukların eğitimden dışlanıyor olması nedeniyle, aileler maddi, manevi olarak yıpranmış, çocukların pandemiye dek yerleşmiş kazanımlarında geriye gidişler olmuş, eve kapanan çocuklarda istenmeyen davranış değişiklikleri ile birlikte bilişsel, duygusal, fiziki ve sosyal yönden artık telafisi güç zararlar ortaya çıkmıştır.

STK’larla işbirliği yapılmalı

Açıklamanın son kısmında Platform taleplerini; engelli çocuklarımızın eğitiminde onların yüksek yararının gözetilmesi, Platform’un çocukları ilgilendiren karar süreçlerine aktif olarak katılımımızın sağlanması, tüm kademelerde özel eğitim sınıfları ve özel eğitim okullarındaki eğitimlerin, kaynaştırma eğitiminin ve destek eğitim hizmetinin gerekli hijyen önlemleri alınarak ivedilikle başlatılması, yüz yüze eğitime erişimde sorun yaşayacak öğrenciler için uzaktan eğitim ve evde eğitim hizmetlerinin erişilebilirliğinin ivedilikle sağlanması, okula uyum sağlamakta zorlanan çocuklar için psikolojik destek hizmetlerinin sağlanması, eğitimin her bir engelli çocuğu kapsaması adına STK’larla işbirliği yapılması ve “Herkes için kapsayıcı ve nitelikli eğitimin başarılması” için Milli Eğitim Bakanlığı, Aile Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı’nın birlikte çalışması olara sıraladı.