Sağlık Bakanı Eris’e karşı aşı talebi için ‘küresel propaganda’ dedi, hekimler endişeli: Halk sağlığı tehdit altında

Amerika ve Avrupa kıtasında Coronavirüs’ün (Covid-19) baskın varyantı haline gelen Eris varyantı, Türkiye’de de görülmeye başlandı. Sağlık Bakanı “Birileri istiyor diye aşı program” başlatamayız” derken, hekimler bakanı sorumluluğa davet ediyor.

Bakan Fahrettin Koca, Covid-19 dolayısıyla yaşamını yitirdiği belirtilen Erzin Devlet Hastanesi Başhekimi Dr. Ersin Mahmutoğlu‘nun ölümü üzerine başlayan tartışmalar üzerine sosyal medya hesabından bir açıklama yaparak,  “Toplu bir aşı kampanyası ya da kapanma benzeri tedbirler asla uygulanmayacak. Covid-19, artık griple nasıl mücadele ediliyorsa tıpkı öyle mücadele edilecek bir hastalıktır. 85 milyon müsterih olsun” dedi.

‘Kara propaganda’

““Ne acıdır ki arkadaşımız Dr. Ersin’in vefatı, bilhassa hekimleri üzecek şekilde anılmaya, adeta bir kara propaganda aracı olarak kullanılmaya başlanmıştır” diyen Koca, “Bu propaganda, Eris varyantı sebebiyle, tıpkı salgının başlarındakine benzer, şu an için asla gerçekçi ve gerekli olmayan, bilimsellikten tamamen uzak tedbirlerin uygulanmasına ve aşı kampanyaları başlatılmasına yöneliktir” diye konuştu.

Bakan Koca’nın açıklaması şöyle:

“Arkadaşımız Dr. Ersin Mahmutluoğlu adının karıştırıldığı tezvirattan incinmesin, nur içinde yatsın. Bilindiği gibi, Erzin Devlet Hastanesi Başhekimimiz Dr. Ersin Mahmutluoğlu’nu yakın bir tarihte kaybettik. Kendisine tekrar Allah’tan rahmet diliyorum. Ne acıdır ki arkadaşımız Dr. Ersin’in vefatı, bilhassa hekimleri üzecek şekilde anılmaya, adeta bir kara propaganda aracı olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Bu propaganda, Eris varyantı sebebiyle, tıpkı salgının başlarındakine benzer, şu an için asla gerçekçi ve gerekli olmayan, bilimsellikten tamamen uzak tedbirlerin uygulanmasına ve aşı kampanyaları başlatılmasına yöneliktir. Her ürünün üreticisi gibi, aşı üreticileri de ürettikleri ürünün daha fazla alıcı bulmasını isteyebilirler. Ama bilim buna bakmıyor! Gereksiz bir ilacı kim kullanmak ister, onu hangi hekim önerebilir? Öneriyorsa, o tıp ahlakına bağlı bir hekim midir? Hastayla ilişkisi dışında, olası başka ilişkileri de akla gelmez mi?”

‘Küresel ve yerel propagandaya boyun eğmeyiz’

“Bilim adına bilime aykırı girişimlerde bulunanları ve ülkemizin gereksiz yere “sosyal bir depresyona” sürüklenmesinde sakınca görmeyenleri bilimin tarafsızlığını, sorumluluğunu üstlenmeye davet ediyorum. Kim ne derse desin, spekülasyonlardan hareketle, gerçekçi veriler olmadığı halde yapılmayacak olanı yapmayacağız. Sosyal depresyon da büyük bir sağlık sorunudur.

Covid-19’la mücadelede, radikal tedbirler almaktan aşı uygulamasına, insanımızın sağlığı için ne gerekiyorsa hepsini, milletçe uyum içinde yaptık. Şimdi gündemde olan küresel ve yerel propaganda, eski tecrübenin haklı endişesinden hareketle bir boyun eğdirme çabasıdır. Boyun eğmeyiz, eğmeyeceğiz. Bu söz konusu bile olamaz. Toplu bir aşı kampanyası ya da kapanma benzeri tedbirler asla uygulanmayacak. Covid-19, artık griple nasıl mücadele ediliyorsa tıpkı öyle mücadele edilecek bir hastalıktır. 85 Milyon müsterih olsun.

Genç yaşta kaybettiğimiz hekim arkadaşımız bu yönden de talihsiz. Adı, etik dışı emel sahiplerinin dilinde. Kendisinin vefat nedeni çok açıktır. Dr. Ersin Mahmutluoğlu’nun 35 yaşından itibaren kalp yetmezliği rahatsızlığı vardı. Dr. Ersin, bu rahatsızlığına bağlı olarak gelişen hastalıklarıyla birleşen solunum yolu enfeksiyonu sebebiyle hayatını kaybetti. Yapılan 3 ayrı PCR testi sonucunda kendisinin Covid-19 olmadığı anlaşılmıştı. Buna rağmen, bilimsel mantıkla sağlaması yapılmış bir içerik sunuyormuş gibi görünerek, bilimsel karşılığı olmayan birtakım yorumlarda bulunanlar talihsiz bir davranış örneği sergilediler. Bugün konuşulanların ömrü kısa olacak, bilimin sözünün ömrü uzundur.

Hekimliğin rengi beyazdır. Bir hekime, kara propaganda yakışmaz. Arkadaşımız Dr. Ersin Mahmutluoğlu adının karıştırıldığı tezvirattan incinmesin, nur içinde yatsın.”

Hekimler tepkili

Hekimler ise Bakan’ın açıklamalarına tepkili. Eris varyantının şu anda büyük bir salgın halinde olmasa da dikkatle izlenmesi gerektiğine dikkat çeken Türk Tabipleri Birliği, Dünya Sağlık Örgütü Covid-19 Aşı İçeriği İzleme Komitesi‘nin hastalığın seyri, sıklığı, dağılımı, dolaşımdaki varyantların durumu ve kullanımdaki aşıların etkinliği gibi konuları değerlendirerek yeni bir Covid-19 aşısı önerdiğini hatırlattı.

Eris varyantı da dahil Omikron’un alt varyantlarına karşı koruyucu olduğu tıbbi onay alan yeni aşı, birçok ülkede risk gruplarına uygulanmaya başlandığını söyleyen Birlik, amacın hastane yatışlarını ve ölümleri azaltmak olduğunu ve primer aşılama ile ilk hatırlatma dozlarının ardından 6-12 ay sonra hatırlatma dozlarının tekrarlanması gerektiğine dikkat çekti.

TTB’nin altını çizdiği yüksek öncelikli gruplar ise şöyle:

• 50 yaş üstü herkes
• Ağır hastalıkları (diyabet, kalp hastalıkları, ciddi obezite vb) olan genç erişkinler
• Bağışıklığı baskılanmışlar (6 aydan küçük çocuklar, HIV’le yaşayan bireyler, solid organ veya kemik iliği alıcıları vb)
• Gebeler
• Bakım altındaki hastalar ve bu gruplara bakım verenler
•  Sağlık çalışanları.

Yeni Tek Değerli COVID-19 Aşısı

📌 Amaç: COVID-19’a bağlı hastane yatışlarını ve ölümleri azaltmak.

📌 Sıklık: Primer aşılama ve ilk hatırlatma dozlarının ardından 6-12 ay sonra tekrarlanacak hatırlatma dozları.

📌 Yüksek öncelikli gruplar:
☑ 50 yaş üstü herkes.
☑ Ağır… pic.twitter.com/dHKcbwy0zm

— Türk Tabipleri Birliği (@ttborgtr) September 26, 2023

TTB, Bakanlık düzeyinde “küresel aşı baskısı” gibi anlaşılmaz bir kavramın kullanılmasının, mücadele edilmesi gereken aşı kararsızlığını tam tersine büyüteceğine dikkat çekerek “Sayın Bakanı halk sağlığını tehdit eden bu bilim dışı açıklamayı geri almaya davet ediyoruz” dedi.

Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Infeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) ise “Sağlık Bakanı Sayın Dr. Fahrettin Koca’nın yaptığı ve bugüne kadar en az 20 milyon insanın hayatını kurtaran COVID-19 aşılarına karşı kamuoyunda şüphe yaratma potansiyeli taşıyan, ek olarak çocukluk çağı aşılaması dahil bulaşıcı hastalıkların önlenmesinde hayati önemi olan tüm aşılama faaliyetleri için ciddi sorun yaratabilecek açıklaması konunun uzmanı bilim insanları ve hekimlerde üzüntü ve hayal kırıklığı yaratmıştır” dedi.  

Son varyant EG.5’in (Eris) yayıldığı Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerinde ağustos ve eylül ayı içinde hastane yatışlarında ve ölümlerde ciddi artışlar gözlendiğini belirten KLİMİK, bu artışların hastalığın beklenen sonuçları olup esas olarak risk grubundaki kişileri etkilediğini, ağır hastalık gelişme riski taşıyan kişileri korumanın en etkili yolunun ise aşı olduğunu vurguladı:

“Her yıl grip aşıları için de yapılmakta olan, güncellenmiş aşılarla hatırlatma dozu  uygulamasının “aşı baskısı” olarak nitelendirilmesi talihsizliktir. Nitekim Sayın Fahrettin Koca’nın kendisi aynı açıklamasında grip aşılarını ‘önemsediklerini’ ifade etmiştir. Geldiğimiz noktada gripten en az iki kat daha ölümcül olan COVID-19 için dünyada yapılmakta olan da tam olarak grip aşısındaki gibi bir güncellemedir.”

Eris varyantı nedir, nasıl korunulur?

Eris varyantı, Omicron varyantının alt türü olarak aralarında Türkiye’nin de yer aldığı onlarca ülkede görüldü. Ankara Hacettepe Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Birimi, geçen perşembe günü ilgili birimler ve başhekimliklere gönderdiği yazıda, “Son 24 saat içinde hastanemizde yapılan SARS-COV-2 PCR (Koronavirüs) testlerinde pozitiflik oranı yüzde 3’ten yüzde 20’lere kadar ulaşmıştır” diyerek personel, hasta ve hasta yakınları için maske zorunluluğunu hatırlattı.

Eris, EG.5.1 olarak adlandırılan bir mutasyona sahip olan virüs. Bu mutasyon, Eris varyantının insan hücrelerine daha kolay bağlanmasına ve çoğalmasına yardımcı olabilir.

Dünyayı etkisi altına almaya başlayan varyant, ilk olarak 17 Şubat 2023 bildirildi, ancak ilk kez 2021 yılının sonlarında görülmeye başlanan omicronun alt varyantı olduğu olduğu biliniyor.

DSÖ, 9 Ağustos 2023 tarihinde yapılan İlk Risk Değerlendirmesine göre EG.5’i ve onun alt türlerini bir ilgi varyantı (Variant Of Interest-VOI) olarak belirlediğini bildirdi ve sağlık yetkililerine bulaşmasını dikkatle izlemelerini tavsiye etti.

Belirtileri

• Boğaz ağrısı
• Öksürük
• Burun tıkanıklığı veya burun akıntısı
• Değişen koku alma duyusu
• Baş ağrısı
• Hapşırma
• Ses kısıklığı
• Ateş

Fark edilmeyen belirtiler

Daha az da görülse aşağıdaki belirtilerin, Eris varyantı ile bağlantılı olabileceği düşünülüyor:

• Deri döküntüsü
• Ağızda veya dilde değişiklikler- ağızda şişme ve dilde veya ağız ve dudakların iç yüzeyinde ülserler
• Kızarmış ve ağrılı el veya ayak parmakları
• İshal
• Boğuk bir ses
• Kaşıntılı veya kırmızı gözler

Nasıl bulaşır?

Eris, diğer Covid-19 varyantları gibi solunum damlacıkları yoluyla yayılıyor. Bu damlacıklar, bir kişinin hapşırması veya öksürmesi sırasında havaya salınıyor ve başka bir kişinin nefes alması veya göze veya burnuna dokunması yoluyla bulaşabiliyor.

Bulaşıcı mı?

Eris’in diğer Covid-19 varyantlarından daha bulaşıcı olduğu düşünülüyor ancak bunun ne kadar hızlı ve kolay olduğu henüz tam olarak anlaşılmış değil.

Nasıl korunacağız?

Hekimler aşının önemine dikkat çekiyor. Özellikle risk grubundaki kişilerin “hatırlatma dozu” yaptırması önemli. Ayrıca Covid-19 pandemisi sırasında olduğu gibi maske takmak, elleri sık sık yıkamak, maskesiz kalabalıklarda uzun süre kalmamaya çalışmak da öneriliyor.