TOKAT – Tokat’a bağlı Kızık köyünün güney kısmında dere yatağı kenarında yer alan Roma dönemine ait kaya mezar, kaçak hazine avcılarının talanına uğradı.
Doğa fotoğrafçılarının ve yerli turistlerin ilgi odağı olan mezar anıtının bulunduğu kayalık alanda defineciler dinamit patlattı. Kaya mezar anıtının bulunduğu mağara girişinin ise matkaplarla delindiği ve alanın çevresinde kazı yapıldığı görüldü.
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. Alpaslan Demir, bu kişilerin zengin olma umuduyla birçok tarihi yapıya hasar verdiğini belirterek “Definecilik bir hastalık. Tedavi edilmesi gereken bir hastalık” dedi.
Yer altında buldukları için kendilerini hak sahibi görüyorlar
Demir, kaçak kazı veya define arayanların temel kanaatinin yer altında bulunanlar üstünde kendilerini hak sahibi olarak görmeleri olduğunu söylüyor:
“Ama 1989 yılından itibaren kültür varlıklarının tamamı devletin malıdır. Bunu bilmeleri gerekiyor. Bu işin hukuki yönleri var. Bir yerde define olduğunu iddia ediyorlarsa, devletten izin almaları gerekiyor. Toprak kendilerinin ise bile bulunanın yüzde 50’si devletin olur. Eğer toprak kendisinin değilse yüzde 10’nu toprak sahibinin, yüzde 40 bulan kişinin, yüzde 50’si ise devletin olur.
“Bunların hepsi bizim kültürel mirasımız” diyen Demir, bu eserlere verilecek zararın veya bulunan materyallerin yurt dışına çıkarılmasının hem vicdani hukuki boyutu olduğuna vurgu yapıyor.
Yaptığı araştırmalar nedeniyle Türkiye’nin birçok ilini ve köyünü gezdiğini söyleyen Prof. Dr. Demir, “Definecilik bir hastalık. Tedavi edilmesi gereken bir hastalık. Bu işin içinde olan kişilerin hiç vicdanları yok.Patlayıcı da kullanıyorlar, o tarihi eserlere zarar da veriyorlar.
Ama bilmeleri gereken şey şu: Ben dolaştığım köylerde definecilerle konuştum. ‘Buldunuz mu?’ diye soruyorum; hepsi ‘Biz bulamadık ama şunlar bulmuş’ diyorlar. Hep bir umut dünyası ile hareket ediyorlar. Ama bu süreç içerisinde de tarihi eserlere zarar veriyorlar. Oysa bunların hepsi bizim geleceğimize, çocuklarımıza aktaracağımız bir mirastır.”
Harabeye döndü
Bölgede doğa fotoğrafçılığı yapan Fehmi Ertin, söz konusu mezarın üç yıl öncesine kadar sağlam olduğunu, tahrip edildiğini görmekten büyük üzüntü duyduğunu belirtti:
“Çok güzel, Roma döneminden kalma bir mezardı. Üç yıl sonra arkadaşlarımız ile buraya geldik, şimdi etrafı dinamitlerle patlatıldığı için harabe olmuş. Tokat tarihi ve kültürel özelliklerin olduğu bir yer. Biz bunları korumaya ve tanıtmaya çalışıyoruz ama maalesef vatandaşlar buna pek sahip çıkmak istemiyor. Her bulunan mezarda define olacak diye bir kaide yok.”
