By 
Deniz kıyısındaki tatil beldesi Şarm el-Şeyh‘te düzenlenen iki haftalık konferans, dünyanın dört bir yanındaki hükümetlerin Avrupa’nın ortasındaki bir savaştan çok yüksek tüketici maliyetlerine kadar pek çok krizle boğuşurken, küresel ısınmayla mücadelede küresel kararlılığın testi anlamını taşıyor.
Guterres konferansta yaptığı konuşmada, “Küresel emisyonlar tarihin en yüksek seviyesinde ve artıyor. İklim etkileri ekonomileri ve toplumları yok ediyor ve bu eğilim de giderek güçleniyor. Ne yapmamız gerektiğini biliyoruz ve bunu yapmak için araçlarımız ve kaynaklarımız var” dedi. Tüm tarafları insanlığın karşı karşıya olduğu en büyük meydan okumaya davet etmek için Mısır’da bulunduğunu belirten BM Genel Sekreteri, “Dünya izliyor. Basit bir mesajım var: Ayağa kalkın ve sağlam durup gereken her şeyi yapın” diye konuştu.
‘Müzakerelerde kritik bir dönemdeyiz’
Perşembe sabahı yayımlanan anlaşmanın ilk taslağına göre küresel ısınmayı 1,5C sınırlama hedefi korunuyor ancak en çekişmeli konuların bir çoğunu konferansın son günü olan bugüne dek çözümsüz kalmış durumda.
En tartışmalı noktalar arasında, gelişmekte olan ülkelerin en önemli talebi olan; iklim değişikliği kaynaklı fırtınaların, sellerin, kuraklıkların ve orman yangınlarının etkisini halihazırda hisseden yoksul ülkeleri destekleyecek yeni bir fonun kurulup kurulmayacağı konusu var.
Beklenen nihai bir anlaşma için ortaya konan 20 sayfalık taslak, delegelerin “kayıp ve hasar fonu” hakkında ilk kez tartışmalara başlamış olmalarını “memnuniyetle karşılıyor”, ancak bir fon oluşturmaya giden yol hakkında hiçbir ayrıntı vermiyor.
G77 ülkeleri baş müzakerecisi ve geçen aylarda yaşanan selden büyük zarar gören Pakistan’lı diplomat olan Nabeel Munir, “Kayıp ve hasar konusunda anlaşamazsak, o zaman bunun başarılı bir COP olacağını söyleyemeyiz” dedi.
Ancak ABD de dahil olmak üzere zengin ülkeler, sera gazı emisyonlarına tarihi katkılarından dolayı kendilerini sınırsız bir sorumluluğa maruz bırakabileceğinden korkarak yeni bir kayıp ve hasar fonu oluşturulmasına karşı çıkıyor.
Guterres konuşmasında, müzakerecilerin kayıp ve zarar konusundaki görüş farklılıklarının arasını “gelişmekte olan ülkelerin karşılaştığı zorluğun aciliyetini, ölçeğini ve korkunçluğunu” yansıtacak şekilde kapatmayı umduğunu söyledi: “”Dünya çapında gördüğümüz kayıp ve hasarın ölçeğini kimse inkar edemez. Dünya gözlerimizin önünde yanıyor ve boğuluyor.”
Guterres, fosil yakıt kullanımının kısıtlanması da dahil olmak üzere geçen yıl Glasgow’daki zirvede kararlaştırılan 1,5°C sınırına ulaşmak üzere ülkelerin emisyonlarını azaltmak için daha fazlasını yapma taahhüdünü görmek istediğini de sözlerine ekledi: “Fosil yakıt genişlemesi insanlığı adeta gasp ediyor. 1,5 hedefine ulaşma umudu, emisyon azaltımlarında bir adım değişikliği gerektirir.”
Ayrıca gelişmiş ülkeleri, yoksul ulusların iklim değişikliğine uyum sağlamasına ve temiz enerjiye geçmesine yardımcı olmak için yılda 100 milyar dolar sağlama taahhüdünü yerine getirmeye çağırdı.
Batı’da hayal kırıklığı
Birleşik Kralllık, Avrupa Birliği ve Kanada‘dan bir heyet ise mevcut müzakere metinlerindeki boşluklara dikkat çekmek ve müzakerelerin başarısız olmasına izin verilmemesi gerektiğine vurgu yapmak üzere dün COP27 Başkanı Sameh Shoukry ile bir araya geldi. Heyet, şimdiye kadarki müzakerelerle ilgili hayal kırıklıklarını vurguladı.
Bu arada Brezilya‘nın seçilmiş Cumhurbaşkanı Luiz Inacio Lula da Silva, zirvede delegelere, Birleşmiş Milletler’in iklim değişikliği konusunda daha güçlü adımlar atması için nasıl yetkilendirilebileceğini görüşmek üzere Gutteres ile görüşeceğini söyledi: “Birleşmiş Milletler forumları hiç bitmeyen teorik tartışmalar olmaya devam edemez.”
Para nerede?
ABD Özel İklim Elçisi John Kerry dün Çinli mevkidaşı Xie Zhenhua ile zirve sırasında dünyanın en büyük iki emisyon kaynağı arasında potansiyel yenilenmiş iklim işbirliğinin bir işareti olarak basına kapalı bir toplantı yapmıştı. Kerry toplantıdan ayrılırken, “İlerleme kaydediyoruz. Bırakalım görüşmeler devam etsin” diye konuştu.
Xie ise daha sonra, Pekin‘in güçlü bir sera gazı olan metan emisyonlarını azaltma politikalarını tartışmak üzere ABD ve AB’nin ev sahipliğinde düzenlenen zirvede bakanlar düzeyinde bir toplantıya katıldı.
Çin ve ABD, bu hafta başlarında , Tayvan üzerindeki diplomatik gerilimler nedeniyle verilen bir aradan sonra iklim işbirliğini yeniden başlatma konusunda anlaşmıştı. Bununla birlikte, COP27’nin küresel iklim hırsında çok fazla artış gösteremeyeceğine dair endişeler devam ediyor.
Örneğin, mevcut COP27 taslak anlaşması, Hindistan’ın bunu tüm fosil yakıtları kapsayacak şekilde genişletme yönündeki AB destekli bir önerisine rağmen, Glasgow anlaşmasının kömürün kademeli olarak azaltılması talebini tekrarlıyor. Ayrıca ülkeleri “verimsiz fosil yakıt sübvansiyonlarını aşamalı olarak kaldırmaya ve rasyonalize etmeye” çağırıyor. Glasgow anlaşmasında “rasyonelleştirme” kelimesini bulunmuyordu.
E3G‘den Catherine Abreu, “Tüm fosil yakıtların aşamalı olarak kaldırılmasına atıfta bulunmak yerine, kömür ve fosil yakıt sübvansiyonları konusundaki yaklaşımımızın geçen yılkinden daha zayıf bir versiyonuna sahibiz” dedi.
AB iklim politikası sorumlusu Frans Timmermans da ilk taslağın arzulanan ama kaleme alınmayan çok şeyi bıraktığını söyledi. Reuters’e konuşan Timmermans, “Sonuç metni için hala muazzam miktarda çalışma gerekiyor. Bu nedenle, tartışmalara devam edeceğiz ve COP sona ermeden önce bu ortak zemini bulabileceğimizi umarak katkılarımızı sunacağız.”
Taslak belgede küresel sıcaklık artışının sınırlandırılması konusunda geçen yılki COP26 anlaşmasında yer alan “sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelerin 1,5°C üzerinde sınırlama çabalarını” sürdürmeyi öngörüyor.
Sıcaklıklar zaten küresel ölçekte 1,1°C arttı ve bu on yıl içinde emisyonlarda hızlı ve derin kesintiler olmaksızın 1,5°C’yi geçeceği tahmin ediliyor.
Comments