Amerikalı doğabilimci John Burroughs, “Sevgi olmadan bilgi kalıcı olmaz. Fakat sevgi önce gelirse bilgi kesinlikle arkasından gelecektir,” diyor. Çocuklarımızı üzerinde yaşadığımız gezegene saygı duyan bireyler olarak yetiştirebilmek için biz ebeveynlerin öncelikli görevi, erken dönemde doğa sevgisi verebilmek. Onların minik omuzlarına taşıyabileceklerinden fazla yük ve korku bindirmeden, doğayla oyun arkadaşı olmalarını sağlamak, bu yolda atacağımız ilk adım. İkinci adım ise doğayla ve yaşadığımız çevreyle uyumlu, sürdürülebilir yaşam tarzı benimsemeleri için doğru rol modelleri sunan çocuk kitapları seçmek.
***
Böğürtlen Cini ve Sarı Gaga
Sevilen çocuk kitapları yazarı ve illüstratörü Feridun Oral, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Tekstil bölümü mezunu. Artful Living için verdiği söyleşide öğrenciyken staj yaptığı dönemlerde tekstil sektörünün kendisine göre olmadığını anladığını, oradaki çalışma şartlarının bilgi, beceri ve yaratıcılığını hayata geçirebilmesinin önünde engel olarak gördüğünü söylüyor. Üniversitenin son yılında çocuk dergileri için vinyetler, illüstrasyonlar çizmeye başladığında çocuklar için çizmenin hayal gücünü, yaratıcılığını arttırdığını fark ediyor ve mezuniyet sonrası çalışmalarını tekstil yerine çocuk kitapları alanına yöneltiyor. O günden bugüne yirmiye yakın çocuk kitabını hem yazıp hem resimleyen Oral, yerli ve yabancı çok sayıda yazarın metinlerini çizmeye devam ediyor.
Feridun Oral çok yönlü bir sanatçı. Çocuk kitapları illüstrasyonları dışında resim, heykel, seramik alanında birçok sergi açtı. Düş Kedileri adlı çalışmasıyla 2001 yılında Japonya’da düzenlenen Avrupalı İllüstratörler Bienali’nde onur ödülü aldı. IBBY Türkiye tarafından 2008 yılında “Yılın En İyi Resimli Çocuk Kitabı” olarak ödüllendirilen Kırmızı Elma İngilizce, Almanca, Fransızca, İspanyolca, Katalanca, Korece ve Bulgarca dillerinde basıldı. İngilizce basımı yapan WingedChariot Yayınevi tarafından ipad/ipod ortamına aktarıldı ve dünyada internet ortamında yayımlanan ilk Türkçe çocuk kitabı oldu. Pirinç Lapası ve Küçük Ejderha ile IBBY Türkiye tarafından “Yılın En İyi Resimli Çocuk Kitabı” (2012) ödülünü aldı. Aynı yıl Kırmızı Kanatlı Baykuş Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği (ÇGYD) tarafından “Yılın En İyi Resimli Öykü Kitabı” ödülüne layık görüldü.
Feridun Oral’ın yazıp resimlediği kitaplarda doğa, dostluk, dayanışma ön plandadır. Doğada birbiriyle yan yana gelemeyecek hayvanları paylaşırken, yardımlaşırken görmek şaşırtıcı değildir. Umut hiç kaybolmaz onun metinlerinde. Çizimleri metni görsel olarak destekler, hatta önüne geçer. Çocuklar her bir ayrıntının içinde kaybolmak ister. Bir sonraki sayfaya geçmek kolay iş değildir. Kanımca Feridun Oral’ın kalemine en çok kış masalları yakışır.
Böğürtlen Cini ve Sarıgaga, Oral’ın yazıp resimlediği kış masallarından birisi. Böğürtlen Cini, yaşlı ağaç ve yavru kuş arasında geçen dostluğu ve dayanışmayı anlatır. Kitabın Deniz’in kitaplığına katılması da ayrı bir dostluk ve dayanışma örneğidir. İlk katıldığımız Doğa Arkadaşımın Kutusu oyununda Deniz’in gizli arkadaşı Emre ve annesi Nilgün hanımın hediyesi kitap, yıllardır başucumuzda, en sevdiklerimiz arasında yerini korur.
Soğuk ve karlı bir kış gününde Böğürtlen Cini ormanda yürürken bir kuş sesi duyar. Bu soğukta, tüm kuşlar çoktan sıcak ülkelere göç etmişken, olacak iş değildir. Adımlarını hızlandırır. Bir ağacın ona seslendiğini duyar. Tüm ağaçlar yapraklarını dökmüş, kış uykusuna dalmışken yaşlı ağaç olanca gücüyle uyanık, tek bir yaprağını dökmemeye kararlıdır. Zira ilk uçma denemesinde kanadını kıran, ailesi göç ettiğinde onlara eşlik edemeyen yavru bir kuşa ev sahipliği yapmaktadır. Yavru kuşu Böğürtlen Cini’ne emanet eder. Heybetli gövdesini nihâyet rahat bırakır. Bir anda tüm yaprakları dökülür, esner ve kış uykusuna dalar.
Günler geçer, Böğürtlen Cini ve Sarı Gaga’nın dostluğu derinleşir. İlkbaharın eli kulağındadır. Bir gece Böğürtlen Cini pabuçlarını tamir ederken korkunç bir fırtına çıkar. Gök gürler, şimşekler çakar. Her ikisinin de aklı yaşlı dostlarındadır. Sabah erkenden dışarı çıkıp yanına giderler ama yaşlı ağaçtan geriye kalan yanık bir beden ve yeni filizlenmiş bir daldır. İki arkadaş filizlenen dalı diker ve yıllar içinde onun önce genç bir fidana, sonra da yeniden ağaca dönüşünü izlerler çünkü yaşam ve ölüm hep el eledir, doğanın döngüsü hiç bitmez.
1992 yılında Unesco Noma Concour yarışmasında Ormandaki Ses adıyla runner-up ödülü kazandı ve aynı isimle Japonca yayımlandı. Nagazaki’de bir okulda çalışma kitabı olarak kullanıldı.
Türkçede Böğürtlen Cini ve Sarıgaga adıyla ilk kez 1993’te yayımlanan kitap, yeni baskılar yapmaya ve çocuklarla buluşmaya devam ediyor.
Böğürtlen Cini ve Sarı Gaga
Yazan ve resimleyen Feridun Oral
YKY Doğan Kardeş
Okul öncesi 3-7 yaş
Sayfa sayısı 36
Tuğba Gürbüz