The Guardian’da Nazia Parveen imzasıyla yayınlanan haberi Yeşil Gazete yazarlarından Ali Serdar Gültekin’in çevirisi ile paylaşıyoruz
***
Britanya’nın iş yerleri ve konutlarından çıkan milyonlarca ton plastik atığın sonu dünyanın çeşitli yerlerindeki çöplükler olabilir diye hükümetin mali gözlemcileri uyarıyor.
Yüksek miktarlarda ambalaj atığı geri dönüştürülmek ve yeni ürünlere dönüştürülmek için düzenli olarak deniz aşırı gönderiliyor. Fakat bu atıkların aslında Türkiye ve Malezya’daki alanlara dökülüyor olabileceğine dair şüpheler oluştu.
Her yıl Britanya’da 22 milyon ton atık çöp kutularına atılıyor. Geri dönüştürme oranları yüzde 44 oranında sabitlenmiş durumda ve Birleşik Krallık 2020 yılındaki yüzde 50 hedefini tutturamayacak gibi görünüyor.
Britanya kendi plastik atığını geri dönüştürecek alt yapıya sahip olmadığı için deniz aşırı gönderiyor.
Ambalaj geri dönüştürme yükümlülükleri atık üreten 7,000 şirketin belli miktarda geri dönüşüm sağladığını göstermelerini gerektiriyor.
Fakat Ulusal Denetim Ofisi (National Audit Office – NAO) bir raporunda Çevre Ajansının (Environment Agency) İngiltere’deki uygulamadaki ihmalini eleştiriyor.
Söylendiğine göre Michael Gove’un Çevre, Gıda ve Kırsal İşler Bakanlığı sistemin geniş çaplı etkinliğini değerlendirmek için yeterli çabayı göstermemekte ve atıkların ihraç edilmesiyle alakalı risklerin yönetilmesinde “yeteri kadar önlem alıcı” davranmamakta.
Uygulama kapsamında geri dönüşüm yükümlülüğü altındaki şirketler 2017 yılında kendi atıklarıyla ilgilenmek için geri dönüşüm tesisleri ve ihracatçıların “kurtarma kanıtı notlarına” 73 milyon İngiliz Sterlini katkı sağladılar.
2002 yılında beri Çin, Türkiye, Malezya ve Polonya’ya yapılan deniz aşırı atık sevkıyatı altı kat arttı. Bu miktar geçen yılki geri dönüşüm miktarının yarısına denk düşüyor.
Fakat NAO’nun diyor ki “Ajansın, kirlenmiş ya da düşük kaliteli malzemelerin ihracatında sistemin sağlayacağı teşviki kontrol etmek için yeterli yetkilerinin olmamasından kaygı duyuyoruz.”
Bazı malzemelerin Birleşik Krallık standartlarına göre geri dönüştürülmeme riski bulunuyor “ve bunun yerine çöplüklere gönderiliyor ya da kirliliğe katkıda bulunuyor.”
NAO diyor ki, 2017 yılında Birleşik Krallık konut ve iş yerlerinde 11 milyon ton ambalaj kullanıldı ve ambalaj atığının yüzde 64’ü geri dönüştürüldü.
“Görünüşe göre sistem, belli başlı geri dönüşüm mevzularıyla yüzleşmeden hedeflere ulaşmak için hükumete konforlu bir yola evrildi. Hükümetin elinde sistemin, şirketleri ambalajları en aza indirmek ya da geri dönüşümü kolaylaştırmak konusunda teşvik edip etmediği konusunda bir kanıt bulunmuyor.”
“Ve sistem, malzemeleri dünyanın başka bir bölgesine, bu malzemenin geri dönüştürüldüğünden emin olmak için uygun kontrollerin yapılmamasına ve diğer ülkelerin bu malzemeleri uzun süre boyunca kabul etmeye devam edip edemeyeceğinin dikkate alınmamasına dayanıyor.”
NAO başkanı Sir Amyas Morse, “Eğer Birleşik Krallık kendi atık ve kirliliğinin etkilerini izlemek konusunda kendine düşen rolü oynayacaksa ambalaj geri dönüşümünde daha sıkı olmalıdır,” diyor.
“Hükümetin, bu sistemin yaratabileceği farkı daha iyi anlaması ve yüksek miktarlarda ambalaj atığının geri dönüştürülmek üzere denizaşırı göndermenin risklerini daha iyi ele alması gerekiyor.”
Tarihsel olarak Birleşik Krallık geri dönüşümü Çin’e gönderiliyor. Çin’in imalattaki baskınlığı yıllar boyunca onu, dünyanın en büyük geri dönüştürülebilir malzeme ithalatçısı yaptı. 2016 yılında Birleşik Krallık, ABD ve Japonya’nın aralarında olduğu gelişmiş ülkelerden 7,3 milyar ton plastik atık ithal etti.
Greenpeace’in geçen yıl yayınladığı veriye göre tek başına Britanyalı şirkeler 2012 yılından beri 2,7 milyar ton plastik atığı Çin ve Hong Kong’a gönderdi. Bu miktar Birleşik Krallık’ın plastik ihracatının üçte ikisi.
Fakat geçen yaz Çin hükümeti, yang laji ya da “yabancı çöpüne” karşı kampanya sonucunda PET içecek şişeleri, diğer plastik şişeler ve saklama kapları ve tüm karışık kağıtlar dahil olmak üzere 24 çeşit katı atığı almayı bırakma niyetleri olduğunu açıkladı. Bu sert kısıtlamalar tüccarları, atıkları alacak başka ülkelere bakmaya zorladı.
Bir Defra sözcüsü “Mevcut ambalaj üreticisi sorumluluk yönetimi geldiğinden beri geri dönüşüm miktarları kayda değer şekilde arttı. Fakat hala alınması gereken çok yol var. Yeteri kadar atığı geri dönüştürmüyoruz ve çok fazlasını ihraç ediyoruz,” diyor.
Makalenin İngilizce orijinali
Haber: Nazia Parveen
Yeşil Gazete için çeviren: Ali Serdar Gültekin
(Yeşil Gazete, The Guardian)