By 
Lewis Carroll’un en büyük eseri “Alice Harikalar Diyarında” resimli olarak çıktığı günden bu yana bütün dünyada bilinen ve birçok dile de çevrilen bir çocuk romanı olmuştur. Bu fantastik masalı bilenler hatırlayacaklardır. Ablası ile parkta otururken canı sıkılan Alice, yeleğinden çıkardığı saate bakarak geç kaldığı için acele eden ve kendi kendine konuşan beyaz bir tavşan görür ve merak edip onun peşinden gider. Tavşanı kaybolduğu deliğe kadar izleyen Alice, sonu bir türlü gelmeyen bu deliğin içine düşer. Düştüğü yerde tavşanın geçtiği kapıyı gören kahramanımız, onu takip etmek istese de küçük kapıdan geçemez. Sehpadaki “Beni iç” yazan iksiri içince küçülen Alice, bu sefer de sehpanın üstünde kalan anahtara yetişemez. Üstünde “Beni ye” yazan bisküviyi yiyince de boyu başı tavana değecek kadar uzar. Anahtara uzanıp tekrar iksiri içince de yeterince küçülür ve kapıdan geçerek kendini “Harikalar Diyarında” bulur. Bundan sonra ortaya çıkan karakterler ve olaylar hayal gücümüzün tüm sınırlarının ötesine geçecek kadar fantastiktir.
Asit yolculuğunun vardığı ‘hit durağı’
Hikayeyi 1855 yılında 32 yaşında iken yazan ve 1865’te yayınlayan Carroll, o yıllarda migreni için tedavi görüyordu ve günlüğünde halüsinasyonlar gördüğünü yazmıştı. O dönemde baş ağrısı tedavisinde kokain kullanılıyordu ve afyon kesin olarak yasaldı. Gene de Carroll’un bu fantastik hikayeyi yazdığında uyuşturucuların etkisinde olduğu kanıtlanmış değildir. Ancak tam bir asır sonra, 1965 yılında Alice Harikalar Diyarı’ndan esinlenerek psyhcedelic müziğin kilometre taşlarından biri olan “White Rabbit” adlı şarkısını yazan Grace Slick, San Fransisco’daki diğer müzisyenler gibi LSD kullanıyordu ve şarkıyı da bir “Asit Yolculuğu” sonrasında bestelemişti.
Slick şarkıyı, 8 veya 10 tuşu eksik olan ve 50 dolara satın aldığı upright piyanosunda notalara dökmüştü ve bunun hiç kendisine sorun olmadığını ve eksik olan notaları kafasında duyduğunu söylemişti. LSD etkisi altında iken Miles Davis’in “Skeches of Spain” albümünü defalarca dinlemiş ve en çok da giriş parçası olan “Concierto de Aranjues”den etkilenmişti. O dönemde eşi ile beraber “The Great Society”adlı gruptaydı ve şarkıyı ilk olarak onlarla yorumlamıştı.
1966 yılında The Great Society’den ayrılan Slick, Jefferson Airplane grubuna katıldı. Jefferson Airplane, 1965 yılında San Fransico’da kurulmuş olan bir Rock grubuydu ve solisti Signe Anderson doğum yapınca grubundan ayrılmaya karar vermişti. Grup sadece 750 dolar ödeyerek Grace Slick’in kontratını Great Society’den satın aldı. Bu küçük yatırımla Jefferson Airplane üyeleri turnayı gözünden vurmuştu. Slick’in güçlü ve aynı zamanda yumuşak sesi grubun psyhcedelic müziğine çok uyuyordu ve eski bir model olarak güzelliği ve sahnede duruşu, grubun konser performanslarına renk katıyordu. Fakat bunlar gruba asıl katkısının yanında neredeyse önemsiz kalacaktı.
Slick gelirken eli boş gelmemişti ve heybesinde iki de şarkı vardı. Bir tanesi kayınbiraderi Derby Slick’in yazdığı “Somebody to Love” diğeri de kendi bestesi olan “White Rabbit” idi. Jefferson Airplane’in “Surrealistic Pillow” adlı albümünde yayınlanan her iki şarkı da Bilboard Hot 100’de üst sıralara kadar tırmanmıştı.
“White Rabbit“’in Great Society tarafından kaydedilen ilk demo’su Grace Slick’in yorumuyla o kadar kötüydü ki kaydı iyileştirmek için eklenen her enstrüman şarkıyı sadece daha kaotik yapmıştı. Jefferson Airplane’in kaydı ise çok yalın bir bas gitar girişi ile başlıyor sonra davul, askeri bir marşa benzeyen temposuyla ona eşlik ediyor, ardından elektro gitar da gerilimi arttırıyordu. Nihayet 28 saniye sonra Grace Slick gizemli sesi ile Alice’in hikayesinden esinlenerek sözleri -belki de şiir demek daha doğru olurdu – hiçbir gitar solosu veya başka bir duraklama olmadan kesintisiz okuyordu. The Wall Street Journal ile yaptığı söyleşide Slick, Ravel‘in Bolero’sundan da esinlendiğini söylemişti. Bolero’da olduğu gibi “White Rabbit de gittikçe yükselen uzun bir “crescendo” idi. Grace’in sözleri uzatarak yorumlaması ise müzikle birleşince halüsinojen kullanımı ile çıkılan “asit yolculuğunu” çok iyi yansıtıyordu.
‘Eh, günaydın!’
Şarkının sözlerinde birçok metafor gizliydi ve hikayeyi bilmeyenler için neredeyse anlamsızdı.
Bir hap seni genişletir
Ve bir hap seni küçültür
Ve annenin sana verdikleri
Hiçbir şey yapmazlar
Git sor Alice’e
Üç metre boyunda olduğu zamanları
Slick bir söyleşide, “Küçük kızlara okunan peri masallarında her zaman Prens’in gelip onların kurtaracağı anlatılırdı Fakat bu Alice için geçerli değildi. Esrarengiz bir yerde tek başınaydı ve gene de merakının peşinden gitti. Bu Beyaz Tavşan’dı “ demişti.
Ve eğer tavşan kovalamaya gidersen
Ve biliyorsan düşeceğini…
2016’da yayınlanan “Şarkının Anatomisi” adlı kitapta ise Slick, bütün gayretlerine rağmen birçok insanın şarkıyı yanlış yorumladığını söylemişti. “Kendimi her zaman “White Rabbit”’i söyleyen güzel görünümlü bir okul öğretmeni olarak düşünmüştüm. Şarkıyı duymak isteyen insanların esası kaçırmamaları için kelimeleri yavaş yavaş ve net bir şekilde söyledim. Ama gene de kaçırdılar. O zamanlar hiç kimse, şarkının çocuklarına uyuşturucu kullanmamalarını söyleyen ebeveynlere hitaben yazıldığını fark etmemişti. Ailelerimiz bize Peter Pan, Alice Harikalar Diyarında ve Oz Büyücüsü gibi hikayeler okuyorlar. Bütün bu hikayelerde uçabilen çocuklar, konuşan hayvanlar ve olağanüstü kahramanlar var. Sonra bize neden uyuşturucu kullanıyorsun diye soruyorlar. Eh günaydın”
“White Rabbit”, Rolling Stone dergisi tarafından hazırlanan “Tüm Zamanların en iyi 500 Şarkısı” listesinde 455. sırada gösterilir. Grace Slick’in diğer hit şarkısı “Somebody To Love” da aynı listeye daha üst sıralardan girmeyi başarmıştır. Jefferson Airplane “Psyhcedelic Rock” müziğin öncü gruplarından biri olarak kabul edilir.
Kaynakça
- Taylor T., Unravelling the weird sixties World of Jefferson Airplane’s “White Rabbit”, June 2021
- Songfacts, White Rabbit
- Rolling Stone, White Rabbit, The 500 Greatest Songs of All Time
- Wikipedia, Jefferson Airplane
Comments