By 
Stillerinde blues ve folk müzik gibi çeşitli türlerin etkileri görülse de ağırlıklı gitar odaklı melodileri ile Led Zeppelin, hard rock ve heavy metalin atalarından biri olarak tanımlanır. 1960’lı yılları nasıl Beatles’ın müziği domine etti ise, 1970’li yıllara da Deep Purple ile beraber Led Zeppelin’in damgasını vurduğunu söylemek yanlış bir tespit olmaz.
Onlar gibi efsane olmuş birçok sanatçı ve grupta da olduğu gibi Led Zeppelin’in de grubun kendi büyüklüğünü aşan bir şarkısı vardı. Bu parça rock müziğin köşe taşlarından biri olarak gösterilen ikonik şarkıları, “Stairway to Heaven” idi. 1970’li yılların başında tüm önemli rock gruplarının eşdeğer bir “Stairway”leri vardı. Jethro Tull’ın Aqualung’ını, Deep Purple’ın “Child in Time”ını bu kategoride gösterebiliriz. Ancak diğerlerinden farklı olarak “Stairway to Heaven”, rock müzik dinleyen neredeyse herkes tarafından biliniyor. Bunun nedenlerinden biri de Zeppelin’in tam olarak Hard Rock ya da Progressive Rock gibi tek bir türe bağlı kalmaması ve yeni nesil rock müzikseverler üzerinde de duygusal bir etki yaratabilmesi idi.
15 dakikalık epik
Grubun gitaristi ve şarkıların çoğunun bestecisi olan Jimmy Page , dördüncü albümlerini yayınlamayı planladıkları olası tarih olan 1971 Kasım’ından 18 ay önce, gazetecilere uzun ve epik bir şarkı yapmak istediklerini söylemişti. Page gazetecilere yeni şarkılarının 15 dakika sürebileceğini söylüyor ve “doruğa ulaşacak” bir şarkı olarak tanımlıyordu.
1980 yılında Berlin’deki canlı performansları haricinde şarkı hiçbir zaman 15 dakika uzunlukta icra edilmedi, ancak stüdyo kaydı sekiz dakika süren “Stairway”, konserlerde en az 10 dakika boyunca dinleyicileri büyülemeyi başardı.
Jimmy Page, Stairway to Heaven’ı grubun solisti Robert Plant ile Led Zeppelin III için şarkı yazdıkları, 250 yıllık eski bir Galler kulübesinde, ateşin karşısında yazdıklarını söylemiş ve duvarlarında ruhların dans edebileceği bu otantik kulübe imajı, şarkıya daha da mistik bir hava katmıştı.
Şarkının yapısını bestelemeden çok daha önce kafasında planlayan Jimmy Page yıllar sonra bestesini aynı coşku ve heyecanla şöyle anlatmıştı:
“Şarkı, ilerledikçe kademe kademe çözülen katmanlar şeklinde bir konsept yaratmaya çalıştık. En başta açılışı yapan kırılgan bir gitar girişi var, bu kırılgan gitarın üstünde bir vokal var ve oradan 12 telli gitar ve elektronik piyano ile daha coşkulu dalgaların içine giriliyor.”
“Stairway”, Page’in tarif ettiği gibi akustik gitar eşliğinde mutlak bir dinginlikte başlıyor ve bu atmosfer mellotron ve flütün katılımı ile devam ediyordu. Ardından Robert Plant, hayatı boyunca parasını biriktiren, ancak sonunda hayatının bir anlamı olmadığını ve onu cennete götürmeyeceğini anlayan yaşlı bir kadının hikayesini anlatıyordu. Bu sakinlik, grubun bateristi John Bonham’ın çeyrek notalık davul girişi ile beraber yerini gerilime bırakıyor ve çok geçmeden de Jimmy Page’in solosu ile şarkı dördüncü vitese geçiyordu. Yedinci dakikadan sonra ise heavy metal bir parçaya dönüşüyordu. Finalde, tüm enstrümanlar susuyor ve en başta olduğu gibi mutlak bir dinginlikte sadece Robert Plant’in a capella vokali duyuluyordu:
“And she’s buying a stairway to heaven”
Çift saplı Gibson’un dönüşü
Şarkının sözlerini yazan Robert Plant ilham anını anlatırken ilginç ifadeler kullanmış ve bu da dedikodulara yol açmıştı:
”Elimde kalem kağıt ile oturuyordum ve bilmediğim bir nedenle hiç havamda değildim. Birdenbire sözler kalemimden kağıda döküldü.
“Parlayan her şeyin altın olduğundan emin olan bir kadın
Cennete giden merdiveni satın alıyor”
Oturdum ve yazdığım sözlere baktım, neredeyse koltuğumdan düşüyordum.”
Plant’in, elindeki kalemi hareket ettiren başka bir şeyin olduğunu ima etmesi, Şeytan’ın sözleri dikte ettirdiği yönünde spekülasyonlara yol açmış, bazı dinleyiciler şarkının yaratılmasında Şeytan’ın rolü olduğuna inanmıştı. Sözlerin tersten okunması halinde şarkıda satanik mesajlar bulunduğu ve Led Zeppelin üyelerinin bu şarkı karşılığında Şeytan’a ruhlarını sattıklarını iddia edenler dahi olmuştu. Plant ise bu iddiaları gayrı ciddi bulduğunu söyleyerek şarkının tamamen iyi niyetlerle yazıldığını ifade etmişti.
Jimmy Page, “Stairway to Heaven”ın stüdyo kaydında üç değişik gitar kullandı. Bunlardan biri akustik gitar, diğeri Fender Telecaster, bir diğeri de 12 telli Fender elektro gitardı. Bu durum stüdyodaki kaydın benzerini konserde tekrarlamayı imkansız hale getiriyordu. Ancak Gibson’un EDS-1275 çift saplı modeli, Page’e gitar değiştirmeden 12 telliden 6 telliye geçme imkanı vermişti. Led Zeppelin konserlerinde Page’in bu gitarı kullanması sayesinde, Gibson’un imalattan kaldırmayı planladığı bu model tekrar popüler hale geldi.
Tüm zamanların en iyi gitar solosu
Led Zeppelin 1980 yılında bateristleri John Bonham’ın ölümünden sonra dağıldı. Robert Plant grup dağıldıktan sonra “Live Aid” konseri gibi istisnalar haricinde “Stairway”i söylemeyi reddetti ve kendisinin favori Zeppelin şarkısının “Kashmir” olduğunu ifade etti.
2012 yılında Led Zeppelin, Kennedy Center Onur Ödülü’ne layık görüldü. Gala gecesinde Amerikan rock grubu Heart, Stairway to Heaven’ı seslendirdi. Performanslarının başında Robert Plant’ın memnuniyetsizliği yüzünden okunuyordu ancak dördüncü dakikadan sonra orijinalinde olduğu gibi şarkıda vites yükselince, Plant dahil tüm grup üyelerinin yüzü gülmeye başlamıştı ve müthiş bir koro eşliğinde yapılan final tüm dinleyicileri ayağa kaldırdı.
Led Zeppelin tüm zamanların en önemli müzik grupları arasında gösterilir. Grubun dünya çapında 200 ila 300 milyon plak sattığı tahmin ediliyor. Stairway to Heaven, 2000 yılında Amerikan TV kanalı VH1 tarafından en iyi 100 Rock şarkısı arasında üçüncü sırada gösterilmiştir. Jimmy Page’in gitar solosu birçok yorumcu tarafından tüm zamanların en iyi gitar solosu olarak kabul edilirken şarkının akustik intro’su da en iyi gitar intro’ları arasında ilk sıralarda gösterilmektedir.
Kaynakça
- Gold A., What’s the meaning behind Led Zeppelin Stairway To Heaven?, 2019, American Songwriter
- Songfacts, Stairway To Heaven
- Hann M., Stairway to Heaven: The story of a song and its legacy, October 2014
- Bienstock R., A Look Back at Jimmy Page’s Gibson EDS-1275, March 25, 2021
- Wikipedia, Led Zeppelin, Stairway to Heaven,
Comments