By 
İrlandalı protest şarkıcı ve aktivist Sinéad O’Connor, 56 yaşında hayatını kaybetti.
Ölümünü “büyük bir üzüntü” ile açıklayan ailesi, sanatçının ölüm nedeni ile ilgili kamuyu bilgilendirmedi.
O’Connor’ın özgün, güzel ve benzersiz sesine övgüde bulunan İrlanda Cumhurbaşkanı Michael D.Higgins, “İrlanda nispeten genç bir yaşta, benzersiz bir yeteneğe ve izleyicisiyle olağanüstü bir bağa sahip olan ,son yılların en büyük ve en yetenekli besteci, söz yazarı ve icracılarından birini kaybetti” açıklamasını yaptı.
Şarkının da şarkıcının da değişen kaderi
15 yaşında iken, okuldan kaçtığı ve bir mağazadan hırsızlık yaptığı gerekçesi ile 18 ay boyunca Dublin’deki Grianan Eğitim Merkezi’ne yerleştirilmişti. Rahibelerden birinin ona gitar alması ve bir de müzik öğretmeni ayarlaması sayesinde müzik kariyeri başlayacaktı.
Bob Dylan, David Bowie, Bob Marley ve Siouxsie and the Banshees gibi sanatçıların müziğinden etkilenerek çıkardığını söylediği 1987 tarihli ilk albümü “Lion and the Cobra”, İngiltere ve İrlanda‘da “Top 40” listesine girmeyi başardı.
Ama asıl başarısını “I Do Not Want What I haven’t Got” adlı ikinci albümü ile yakalayacaktı.
Çok yüksek notalarda dahi rahatlıkla falsetto yapabildiği geniş ses aralığı ile sıra dışı bir yorumcu ve besteci olan ünlü sanatçı Prince, bazı şarkılarını diğer şarkıcı ve gruplara vermesi ile de biliniyordu. “Nothing Compares U 2 “adlı şarkısını da kendi projesi olan Family grubuna vermişti.
Grup, 1985 yılında şarkıyı kendi isimleriyle çıkardıkları tek albümlerinde yayınladı ama albüm çok başarılı olmamıştı.
Sevilen birinin ardından yazılabilecek en iyi şarkılardan biri olmasına rağmen “Nothing Compares 2 U”, The Family’ nin albümünde çok fazla bilinmeyen bir parça olarak kalmak üzere iken, akıllı bir menajer hem şarkının hem de kendi sanatçısının kaderini değiştirecekti.
Şarkının ‘moleküler yapısını’ değiştiren yorum
Prince’in bu özel şarkısına cover yapma fikri, Sinéad O ‘Connor’ın menajeri Fachtna O’Kelley’in aklına geldi. O’Kelley’nin ortağı Chris Hill’in, demo kaydını kasetten dinleyip göz yaşlarını tutamadığını öğrenen Sinéad O’Connor, “O kadar mı kötüydüm?” diye espri yapmıştı.
Sinéad O’Connor parçayı 1989 yılında “I Do Not Want What I Haven’t God” adlı ikinci albümüne koydu ve Ocak 1990’da şarkının single’ı yayınlandı. Şarkının video klibinin yönetmeni John Maybury, Paris çevresinde birçok çekim yapmıştı ama sonunda sadece O’Connor’ın yüzünün göründüğü çok sade bir kurguyu tercih etmişti. O ‘Connor’ın kısacık saçlı görünümü, onu ilk defa yakından gören dinleyenleri için sürpriz olmuştu.
Sinéad O’ Connor, şarkının sanki moleküler yapısını değiştirdi ve onun yorumu bütün dünyanın ilgisini çekti. Bunun nedenlerinden biri de performansındaki duygusallığı ve samimiyeti idi. BBC Radio 6 ile yaptığı söyleşide “Her şey duygularla ilgiliydi, notalarla değil. Duygusal olarak kendimle özdeşleştiremediğim hiçbir şarkıyı söyleyemem” demişti. Pek çok dinleyicinin gözünde “Nothing Compares 2 U” ayrılan aşıkların baladı olarak bilinse de, O’Connor’ın versiyonu başka bir ilişkiden daha çok etkilenmişti. Şarkıyı yorumlarken gözlerinden dökülen bir damla göz yaşını sanatçı BBC ile yaptığı söyleşide şöyle açıklamıştı:
“Daha önce çalıştığım “Bel Canto” adında bir şarkı söyleme tekniği vardı. Seni etkileyen ve kendin için kullanabileceğin duygusal bir olayı bulman gerekiyor. Stanislavsky oyunculuk metodu gibi bir şey. Bu benim için hep aynı şeydi ve işe yarıyordu. Her zaman annemi düşünürüm. Annem, ben 17 yaşında iken öldü ve bu videoyu çektiğimde de aradan çok zaman geçmemişti.”
Arka bahçeye diktiğin bütün çiçekler Anne,
Sen gidince öldüler
Biliyorum seninle yaşamak bazen zordu
Ama bir kez daha denemeyi diliyorum
Hiçbir şey seninle kıyaslanamaz
Bu sözleri söylerken Sinéad O’Connor’ın gözlerinden bir damla yaş süzülmüş ve bu samimi görüntüler videonun dünya çapında izlenirliğini arttırmıştı.
Prince’in ses mühendisi Susan Rogers, sanatçının O’Connor’ın yorumunu beğenmediğini fakat bunun olağan olduğunu çünkü Prince’in kendisi istemediği sürece, hiçbir şarkıcının kendi şarkılarına yaptığı cover’ları beğenmediğini söylemişti.
Sinéad O’Connor, 2021’de Rememberings adı altında yayınladığı anılarında, şarkı meşhur olduktan sonra Prince’in kendisini Hollywood’daki malikhanesine davet ettiğini ve onu sözlü olarak taciz ettiğini, bunun üzerine de sabahın beşinde orayı yürüyerek terk etmek zorunda kaldığını, Prince’in de arabası ile peşinden geldiğini söylemiştir. New York Times’a verdiği demeçte ise Prince’le aralarında geçenlerin “Nothing Compares 2 U” ile ilgili hislerini değiştirmediğini ifade etmiş ve “Bana kalırsa bu benim şarkım” demiştir.
Boykotlar, arayışlar…
Rolling Stone Dergisi 1991 yılında Sinéad O’Connor’ı “Yılın Sanatçısı” olarak gösterdi. Aynı dergi Connor’ın “Nothing Compares 2 U” yorumunu, 2021 yılında yenilediği “Tüm Zamanların En İyi 500 Şarkısı” listesinde 184’üncü sırada gösterecekti.
Sosyal ve politik görüşlerinde oldukça açık sözlü olan Sinéad O’Connor, 1992 yılında, Amerika’da çıktığı Saturday Night Live programında, canlı yayın sırasında oldukça cüretkar bir protesto hareketi yapmıştı. Performansı sırasında Bob Marley’in “War” adlı şarksını söylerken, Katolik Kilisesi’ndeki çocuk istismarlarını işaret ederek, ekranın önünde Papa John Paul II‘nin resmini yırtmış ve “Gerçek düşmanla savaşın” diye haykırmıştı. Bu hareketi sonucunda NBC onu ömür boyu boykot edecek ve protestocular Times Meydanı’nda plaklarını yakacaktı.
Konserlerinden önce Amerikan milli marşının çalınmasını istememesi nedeni ile de pek çok tepki alan O’Connor, Grammy Ödülleri’ni de boykot etmiş ve “Sanatsal yeteneği maddi başarıyla ölçen bir dünyanın parçası olmak istemediğini” ifade etmişti.
2018 yılında İslamiyeti seçen O’Connor, adını da Shuhada’ Sadaqat olarak değiştirdi.
2021 yılında, 17 yaşında hayatına son veren oğlu Shane’in ardından “Dünyadaki mücadelesine son vermek istedi, kimse onu örnek almasın” demişti.
12 Temmuz’da resmi Facebook hesabında, yakın zamanda Londra’ya döndüğünü, yeni albümünü bitirmek üzere olduğunu ve 2024’ün sonu ve 2025’in başına doğru turneye çıkacağını yazdı.
Sinéad O’Connor bir sanatçı olarak durduğu yeri, 2021 tarihli anı kitabında çok açık bir şekilde şöyle kaleme almıştı:
“Herkes bir pop yıldızı olmak ister, ama ben bir protest şarkıcısıyım. Sadece ifade etmem ve yüreğimden söküp atmam gereken şeyler vardı. Şöhret arzum yoktu.”
Huzur içinde uyusun…
Kaynakça
- Eams T., The Story of Nothing Compares 2 U by Sinéad O’Connor, 28.01.2020, Smooth Radio
- Harvilla R., How Sinéad O’Connor Turned a Prince Song Into Her Classic, 02.06.2021
- Irwin C., Why Sinéad O’Connor Gets Emotional Over “Nothing Compares 2 U”, Ultimate Prince
- Laurence R., Prince’s hearthbreaking song about loss, 22.04.2016, BBC Culture
- BBC, Sinéad O’Connor: Irish singer dies aged 56
- Fahy G. and Halpin P. , Sinéad O’Connor, singer of ‘Nothing Compares 2 U,’ dead at 56,
- Songfacts, Nothing Compares 2 U by Sinéad O’Connor,
- Wikipedia, Nothing Compares 2 U,Sinéad O’Connor,Prince,
(*) Bu yazı, 5 Şubat 2022 tarihinde Yeşil Gazete’de yayımlanan metnin, sanatçının vefatı üzerine güncellenmiş halidir.
Comments