[Bir şarkının hikayesi] Layla/ Eric Clapton

Fuzuli başta olmak üzere Türk edebiyatındaki 30’dan fazla şair tarafından işlenen Leyla ve Mecnun’un İran’da geçen hikayesi, 10’uncu yüzyılın sonlarında Azeri şair Nizami Ganjavi tarafından yazıldı.

Hikayeye göre, Necid’de bulunan Ben Amir kabilesine mensup Leyla ve Kays birbirlerine aşık olurlar. Bu aşkı duyan annesi Leyla’yı okuldan alır ve görüşmelerini yasaklar. Ayrılık ıstırabıyla mahvolan Kays, halk arasında Arapçada deli manasına gelen “Mecnun” adıyla anılmaya başlar. Babası Leyla’yı bir başkası ile evlendirince iyice deliye dönen Mecnun için kainat artık sadece Leyla’nın aşkından ibarettir. Çölde hayvanlarla yaşamaya  başlayan Mecnun, Leyla’nın vücudu da dahil bütün maddi varlıklarla ilişkisini keser. Kocası ölen Leyla, bir gün onu çölde bulur ama Mecnun onu tanımaz ve “Leyla benim içimdedir, sen kimsin?” der. Kısa zaman sonra Leyla hayata gözlerini kapar. Bunu öğrenen Mecnun, sevdiğinin mezarının başında ağlayarak Yaradan’dan canını almasını ve  Leyla’sına kavuşturmasını ister. Duası kabul olur ve Mecnun Leyla’sına kavuşur.

Birçok şaire ilham kaynağı olan bu hikaye, yüzyıllar sonra İngiliz bir müzisyenin en ünlü şarkısına da ilham kaynağı oldu.

‘Allahım, herkes anlayacak’

Rolling Stone dergisi tarafından “Tüm Zamanların En İyi 100 Gitaristi” listesinde ikinci sırada gösterilen Eric Clapton, kariyeri boyunca The Beatles, Bob Dylan, Pink Floyd, Dire Straits, Tina Turner gibi ünlü müzisyen ve gruplarla birlikte çaldı. 1968 yılında George Harrison, Clapton’u The Beatles’in dokuzuncu stüdyo albümü olan “White Album”ün kayıtlarına davet etmiş ve ünlü gitarist, Harrison’un “While My Guitar Gently Wheeps” adlı bestesinin gitar solosunu çalmıştı.

George Harrison ve Eric Clapton’un arkadaşlıkları aslında çok daha eskiye dayanıyordu. Harrison, The Beatles’ın ”A Hard Days Night” filminin çekimleri sırasında tanıştığı Pattie Boyd ile görüşmeye başladığında, onu diğer yakın arkadaşları ile olduğu gibi Clapton’la da tanıştırmıştı. Pattie Boyd ile George Harrison’un beraberliği 1966 yılında evlilikle sonuçlanacaktı. İki ünlü müzisyenin arkadaşlıkları devam ederken, yolunda gitmeyen bir şey vardı. Eric Clapton, Harrison’un eşi Pattie Boyd’a umutsuzca aşık olmuştu. Bu arada iki gitarist çok sık görüşüyorlardı ve 1969 Aralı’nda Harrison ve Clapton, Amerikalı grup Delaney & Bonnie ile beraber turneye dahi çıkmıştı. O günlerde The Beatles hala resmi olarak dağılmamıştı.

Bir gün Clapton’a arkadaşı Ian Dallas bir kitap hediye etti. Kitap, Nizami Ganjavi’nin “Leyla ve Mecnun” adlı eseriydi. Eric Clapton, sevdiğine kavuşamayarak tüm hayatını tek aşkına adayan Mecnun’un hikayesinden çok etkilenmişti ve bu hikayeden ilham alarak, Pattie’ye hitaben “Layla” adlı şarkısını yazdı.

2007 yılında yayınlanan “Wonderful Today” adlı kitabında Pattie Boyd, Eric Clapton’un şarkıyı kendisine dinlettiği günü şöyle anlatıyordu:

“Gizlice Güney Kensington’daki dairesinde buluştuk. Eric’in buraya beni yeni bir şarkıyı dinletmek için çağırdığını biliyordum. Kasetçalara bastı, sesi açtı ve bana o güne kadar dinlediğim en güçlü ve dokunaklı şarkıyı çaldı. Şarkı, sevdiği kadına umutsuzca aşık olan birinin hikayesini  anlatan ‘Layla’ idi. İlk anda ‘Allahım, herkes bunun benim hakkımda olduğunu anlayacak’ diye düşünmüştüm.”

Layla, bana diz çöktürüyorsun
Layla sana yalvarıyorum, sevgilim lütfen
Sevgilim, endişelerimi hafifletemez misin?

Seni teselli etmeye çalıştım
Eski sevgilin seni yüzüstü bıraktığında
Aptal gibi sana aşık oldum
Tüm dünyamı alt üst ettin.

“Layla”, Eric Clapton’un grubu Derek and Dominos‘un stüdyo albümü, “Layla and Other Assorted Love Songs”adlı albümünde yer aldı. Albümün kaydı sırasında Clapton’un yakın arkadaşı Duane Allman, Miami’de turnede idi ve Clapton onu kayda davet etti. Eric Clapton’un büyük bir hayranı olan Allman, Clapton tarafından aslında bir balad olarak yazılmış olan “Layla” için, tüm zamanların en iyi gitar girişlerinden biri olarak kabul edilecek olan  bir gitar riffi yazarak parçanın  rock müzik tarihinin unutulmazları arasında yer almasında büyük bir katkıda bulunmuştu. Kayıtlar sırasında Allman’ın çaldığı ve “Layla gitarı” olarak da bilinen 1957 Gibson gitar, bir açık arttırmada 1.25 Milyon dolara alıcı buldu.

Bir şarkı yaratmak, duygulara mühür basmaktır

“Layla” uzun bir piyano bölümü ile bitiyordu ve bu bölüm grubun bateristi Jim Gordon tarafından yazılmıştı. Grubun klavyecisi Bobby Whitlock, piyano bölümünün şarkıyla alakası olmadığını ve parçanın  bütünlüğünü bozduğunu söylemişti.

Eric Clapton, 1992 yılında MTV için “Layla”nın  unplugged versiyonunu kaydetti. Sanatçı bir oktav aşağıdan ve daha yavaş bir tempoda kaydettiği akustik versiyon için, gitar riffini tamamen değiştirmiş ve piyano bölümünü çıkarmıştı.

Clapton, 2007 yılında New York Times ile yaptığı söyleşide “Layla”daki umutsuzluğun kendi hayatının dokümanteri olmadığını, yaratıcı bir seçim olduğunu söylemiş ve şöyle ilave etmişti: “Aşk şarkıları yazma sanatı budur. Pattie’ye umutsuzca takıntılı idim ama bir şarkı yaratmak, duyguların üzerine damga vurmak gibidir.”

1977 yılında George Harrison’dan boşanan Pattie Boyd, 1979 yılında Eric Clapton ile evlendi. Harrison ve Clapton  arkadaş kalmaya devam ettiler, hatta George Harrison çiftin düğününe dahi katıldı. Eric Clapton, “Layla”dan sonra Pattie Boyd için “Wonderful Tonight” adlı şarkısını yazdı. Çiftin evlilikleri 10 yıl sürdü.

Pattie Boyd, 2007 yılında gazeteci  Penny Junor ile birlikte Wonderful Today adı ile otobiyografisini  yazdı ve aynı yıl İngiltere ve ABD’de yayımladı. Kitap, New York Times’ın “Best Seller” listesinin başında yer aldı.

Rolling Stone dergisinin 2021 yılında güncellenen “Tüm Zamanların En İyi 500 Şarkısı”listesinde  “Layla”, 224’üncü sırada gösteriliyor.

Kaynakça

• Moore R., Behind The Song: Layla Eric Clapton, American Songwriter, 2020
• societyofrock.com, The Story of a Song,”Layla” by Eric Clapton, 1998
• wordpress.com, The Story Behind The song “Layla”
• Songfacts, Layla
• Wikipedia, Eric Clapton, Layla,Derek&Dominos.