Çanakkale-Ayvacık’ın Tuzla Köyü’nde planlanan 11 Jeotermal Kaynak Arama Sondajı için “ÇED Gerekli Değildir” kararı iptal edildi.
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, Gülpınar Sürdürülebilir Yaşam Derneği, Ziraat Mühendisleri Odası, Assos Dostları ve Ege ve Marmara Çevreci Belediyeler Birliği’nin açtığı davanın duruşması 20 Haziran 2024 tarihinde görülmüştü.
MTN Elek. Ür. San. ve Tic. A.Ş., Çanakkale-Ayvacık’ta bulunan Babadere, Kocaköy ve Taşağıl mahalleleri çevresinde jeotermal kaynak araması için sondaj çalışması yapmayı planlıyordu. Sondaj alanında Babadere JES-2 (11,8 MWm/11,5 MWe) adında yeni bir santral kurarak bölgede bulunan Babadere JES santraline ikinci bir ünite eklenecekti.
Çanakkale Valiliği bölgede planlanan 11 jeotermal kaynak arama sondajı için 18 Mayıs 2023 tarihinde, “ÇED Gerekli Değildir” kararı verdi. Kararın üzerine çevre savunucuları, sondaj proje alanda bulunan tarım alanları ve meraları gerekçe göstererek kararı yargıya taşıdı.
6 Ekim 2023’te Ayvacık’ın Tuzla Köyü’nde Halkın Katılımı Toplantısı gerçekleştirildi. Açılan dava sonucunda gerçekleştirilen bilirkişi incelemesi davacılar lehine sonuçlandı. 20 Mayıs’taki son duruşmanın ardından dün (3 Haziran), “ÇED Gerekli Değildir” kararının iptaline karar verildiği açıklandı.
Daha önce MTN Enerji’nin Ayvacık’a bağlı Tuzla, Taşağıl ve Babadere köylerinde sondaj kurusu açmak için aldığı izne karşı da dava açılmış; ÇED Gerekli Değil kararı iptal edilmişti.
‣ Yurttaş kazandı: Çanakkale’de MTN Enerji’ye verilen izin, artık geçersiz
Davacılar: Daha fazla JES istemiyoruz
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği Başkanı Süheyla Doğan, karar sonrasında jeotermal kaynak arama projelerinin sondaj aşamasında kullanılan kimyasallar ve atıklar nedeniyle çok ciddi çevre kirliliğine yol açtığını hatırlattı:
“Bu nedenle bölgemizde daha fazla sondaj, daha fazla JES istemiyoruz. MTN Enerji A.Ş. tarafından yapılmak istenen 11 adet sondajın ve ayrıca Babadere JES-2 projesinin iptal edilmesinden dolayı çok mutluyuz. Diğer projeleri de takip edip mücadelemize devam edeceğiz.”
Ayvacık’ta biri MTN Enerji’ye ait olmak üzere dört jeotermal enerji santrali bulunuyor: Babadere JES (MTN A.Ş.), Tuzla JES (ENDA A.Ş.), İDA JES (YERKA A.Ş.) ve TRANSMAK JES (TRANSMAK A.Ş.). Mevcut tesislere ek olarak bölgede birçok jeotermal kaynak arama projesi ve ruhsatı mevcut.
Kirletiyor ve zehirliyor
Davayı açan dört örgütün, iptal kararının ardından yaptığı basın açıklamasında JES’lerin ve jeotermal kaynak arama projelerinin zararlarına dikkat çekildi:
- Tesislerden salınan karbondioksit, hidrojen sülfür, metan, hidrojen, sülfür dioksit ve amonyak hem insan sağlığına hem de bölgedeki tarımsal faaliyetlere zarar veriyor.
- Bu akışkanların derelere ve açık alanlara bırakılması, içlerinde bulunan bor ve arsenik gibi çözünmüş mineraller yüzünden su kaynaklarını zehirliyor ve bitki örtüsüne zarar veriyor.
- Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün raporuna göre Aydın’daki JES’ler nedeniyle bölgedeki arazilerde bor, yeraltı suyunda da yoğun arsenik saptanmıştı.
- Kirliliğin yanında JES’ler ve jeotermal sondaj çalışmaları, bölgede arazi bozunumunu tetikliyor, heyelan tetiklenmesine yol açıyor, ekosistemde hasar bırakıyor ve mera alanlarının kaybına yol açıyor.
İlk mücadele değil
Daha önce de Bakrom A.Ş. tarafından Assos yakınlarında, jeotermal kaynak arama sondajı yapılmak istenilmişti. Kazdağı Derneği, Gülpınar Derneği, EMARÇEP ve 100’ün üzerinde bireysel davacı kararı dava etmişti ve Büyükhusun Jeotermal Kaynak Arama Projesi’ne verilen “ÇED Gerekli Değildir” kararı iptal edilmişti.
Benzer şekilde Erecek Jeotermal Kaynak Arama Sondaj Projesi için de dava sonucunda ÇED Gereklidir kararı çıkmıştı.
‣ Çanakkale’de JES’lere izin yok: İki projenin ÇED gerekli değildir kararı iptal edildi
‣ Bilirkişi Kazdağları’ndaki JES projesi için ‘ÇED Gerekli’ dedi
