By 
Avustralya‘da birkaç yağışlı yazın ardından, El Niño hava olayı nedeniyle sıcak ve kurak bir yaz mevsimi bekleniyor. Üç yıl önceki şiddetli yangınların Türkiye büyüklüğünde bir alanı yok ettiği ve 33 kişinin ölümüne yol açtığı yıkıcı yangınların ardından en kötü orman yangını sezonuna hazırlanan ülkede kaygı yüksek.
Yeni Güney Galler başbakanı Chris Minns, “Korku dolu bir yaza hazırlıklı olun” uyarısında bulundu: “Ekim ayına giriyoruz ve yaz ortası koşullarını, birkaç gün 30 derecenin üzerinde, şiddetli rüzgarları yaşıyoruz. Orman yangınları bu ortamı seviyor.”
Sidney‘in batısındaki, Mavi Dağlar‘ın karşısında ve yollarda kanguru ölüleriyle dolu geniş otoyollar boyunca uzanan uzak bir maden kasabası olan Cobar‘da, hazır durumda bekleyen yangın ekipleri, yangın riskinin haritasını çıkarmak ve en kötüsüne hazırlık yapmak için uydu verilerini eski moda görsel kontroller ve yerel halkla yapılan görüşmelerle birleştiriyor. Kırsal İtfaiye Teşkilatı‘nın Uzak Batı bölgesi başkanı Brad Lennon, “Bu, manzarayı bilmek, durumsal farkındalığa sahip olmak ve yerel halk ve arazi sahipleriyle iyi ilişkiler kurmakla ilgili. Bir orman yangını başladığında herkesin nasıl müdahale edeceğini bilmesine ihtiyacımız var” diyor.
Ancak kuru taşradaki ot yangınları büyük bir endişe kaynağı olsa da, en büyük risklerin bulunduğu yerler kıyıya yakın bölgeler.
New South Wales Üniversitesi‘nden orman yangını uzmanı Profesör Jason Sharples, “Taşrada kesinlikle çok büyük yangınlar oluyor – orada bir milyon hektarlık yangınlar yanıyor – ama kimse bunları gerçekten bilmiyor çünkü bunlar yalnızca birkaç uzak yerleşimi etkiliyor.” diyor.
Yeni bir ‘Alev Çağı’
Avustralya ve benzer coğrafyalar için en büyük yangın fırtınaları. Bunun yarattığı ortam o kadar yoğun ve yıkıcı oluyor ki, “ateşlerin içinde çıkan fırtınaya” benziyor ve kendi hava sistemlerini yaratıyorlar.
“Gerçekten kötü bir fırtınayı düşünün. Rüzgarlar her yerde esiyor, karla karışık yağmur ve yağmur yanlara doğru gidiyor. Bunun yerine köz ve alevleri koyun. Dumandan dolayı da karanlık olacak. Bunlar çok karanlık, kaotik ve korkutucu olaylar” diyor Prof Sharples.
Araştırmalar , bir zamanlar nadir görülen bu kontrol edilemeyen yangınların sıklığının, küresel ısınmanın yol açtığı yeni bir ‘Alev Çağı’na girerken arttığını gösteriyor .
Kayıtların başladığı 1998 ile 2018 yılları arasında Avustralya’da 62 yangın fırtınası doğrulandı. Ancak yalnızca 2019’da ülke, pirokonvektif olaylar olarak bilinen bu devasa yangınlardan en az 30’unu yaşadı. Bu sezon bunların sayısının artması “çok muhtemel”.
Daha küçük orman yangınlarının aksine, bir yangın fırtınası başladığında onunla savaşmak neredeyse imkansız hale geliyor. Prof Sharples “Onları söndüremezsiniz. Verebileceğinizi düşündüğüm en iyi tavsiye şu: Bunlardan biri başladığında, yoldan çekilin” diye konuşuyor.
İklim ısınmaya devam ettikçe ve hava koşulları değiştikçe, kontrol edilemeyen yangınlar ve yangın fırtınaları daha da kötüleşecek. Yunanistan ve Sibirya’dan Kanada ve Kaliforniya’ya kadar ölümcül yangınlar gibi yangınların yoğunluğu ve sıklığının artıyor olması, bize bunu gösteriyor.
‣ Kanarya Adaları’ndan Tenerife’de orman yangını: 3 bin kişi tahliye edildi
‣ Yunan adalarında orman yangını: Rodos, Korfu ve Eğriboz’dan binlerce kişi tahliye edildi
‣ Maui Adası sekiz gündür yanıyor: Ölü sayısı 106’ya yükseldi, 1300 kişi kayıp
‣ Aşırı sıcaklarla boğuşan Portekiz’de orman yangınları sürüyor: Binlerce kişi tahliye edildi
‣ İtalya’nın güneyi orman yangınlarına, kuzeyi fırtınalara teslim: Bir günde sekiz kişi öldü
Geçen yaz yayınlanan Birleşmiş Milletler raporuna göre, aşırı orman yangınları 2030 yılına kadar yüzde 30 daha yaygın hale gelecek ve bu yüzyılın sonuna kadar görülme sıklığı yüzde 50 artacak.
Yangınların bizzat kendisi de saldıkları karbon miktarı nedeniyle iklim değişikliğininin olumsuz etkilerini daha da artırıyor. New York Times‘ın iklim köşe yazarlarından David Wallace-Wells, “Eğer orman yangınları bir ülke olsaydı, dünyanın dördüncü en büyük yangına neden olan ülkesi olurdu” diyor.
‣ Yunanistan’daki orman yangınları rekor seviyede karbon emisyonuna yol açtı
Prof Sharples ise ısınmanın kendisiyle mücadele etmek gerektiğine vurgu yapıyor; ” Eğer bununla mücadele etmiyorsanız, o zaman yangınlarla mücadele etmek için yaptığınız diğer şeylerin çoğu biraz aptalca bir iş olur” uyarısında bulunuyor.
Üç yıl önceki yangınlardan ders çıkaran Avustralya, aradan geçen zamanda bu tür yangınlara yönelik hazırlıklarını halen sürdürüyor. Ülke ayrıca 2022’de Yangın Tehlikesi Derecelendirme Sistemi’ni daha uzun vadeli tahminler ve yanıcı ortamlara ilişkin daha spesifik analizlerle güncelledi.
Comments