İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi‘nin (İSİG) 2024’ün ilk altı ayına ilişkin raporuna göre; yalnızca altı ayda en az 878 işçi hayatını kaybetti. Raporda bu yıl dikkat çekilmesi gereken işkolunun madencilik olduğu belirtildi. Erzincan, İliç‘teki Anagold Madencilik‘in altın madeninde yaşanan faciada hayatını kaybeden işçilerin yanı sıra ülke genelinde madenlerden iş cinayetleri haberlerinin gelmeye devam ettiğine dikkat çekildi. Madencilik işkolunda 40 işçi hayatını kaybetti.
Altı ayda en az 878, her gün en az 5 işçi hayatını kaybetti
Raporun verilerinin yüzde 71’i ulusal basından; yüzde 29’u ise işçilerin mesai arkadaşları, aileleri, iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri, sendikalar ve yerel basından öğrenilen bilgilere dayanıyor.
Rapora göre 2024 yılının ilk altı ayında en az 878, her gün “en az” 5 işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.
İSİG’in raporuna göre; 2024 yılının ilk yarısında iş cinayetlerinin dağılımı şöyle:
- İş cinayetleri her yılın ikinci yarısında “mevsimlik çalışmanın artmasıyla beraber” (havaların ısınmasıyla esas olarak tarım işkolundaki mobilizasyon ve üretim artışı) yükseliyor. Haziran ayında tarım işkolundaki ölümlerin tüm iş cinayetlerindeki oranı yüzde 30’a yaklaştı.
- 2024 yılının ilk altı ayında iş cinayetlerinin istihdam biçimlerine göre dağılımına baktığımızda 757 ücretli (işçi ve memur) ve 121 kendi nam ve hesabına çalışan (çiftçi ve esnaf) hayatını kaybetti. Yani ölenlerin yüzde 86’sını ücretliler yüzde 14’ünü ise kendi nam ve hesabına çalışanlar oluşturuyor…
- SGK son yıllarda kendi nam ve hesabına çalışanların ölümlerini “iş kazası istatistikleri”ne eklese de iki elin parmaklarını geçmiyor. Oysa biz iş cinayetleri istatistiklerinde çiftçi ve esnafların çalışırken ölümlerini de düzenli olarak kayıt altına alıyoruz. Ancak son iki yıldır bu ölümlerde kısmi bir düşüş var, bunun nedenini “çiftçi ve esnafların da ücretliler ordusuna katılmasındaki artış” olarak değerlendiriyoruz.
- Yine kadın hareketinin bir talebi ve kazanımı olarak son iki yıldır, ev hanımı diye tabir ettiğimiz ücretsiz ev işçilerinin çalışırken ölümlerini (7 ölümle en görünür biçimi cam silerken düşme) genel işler işkolunda “kendi nam ve hesabına çalışanlar” olarak kayıt altına alıyoruz.
- “Kendi nam ve hesabına çalışanlar”ın içinde çiftçilerin oranının yüzde 75-80 civarında olduğunu ve yine ölen çiftçilerin büyük bir çoğunluğunun 50 yaş üstü olduğunu belirtmeliyiz.
İş cinayetlerinin işkollarına göre dağılımı
2024 yılının ilk altı ayında iş cinayetlerinin işkollarına göre dağılımı ise şöyle:
- İnşaat, Yol işkolunda 224 işçi;
- Tarım, Orman işkolunda 141 emekçi (51 işçi ve 90 çiftçi);
- Taşımacılık işkolunda 103 işçi;
- Konaklama, Eğlence işkolunda 63 işçi;
- Belediye, Genel İşler işkolunda 49 işçi;
- Metal işkolunda 45 işçi;
- Ticaret, Büro, Eğitim, Sinema işkolunda 41 emekçi;
- Madencilik işkolunda 40 işçi;
- Gemi, Tersane, Deniz, Liman işkolunda 24 işçi;
- Savunma, Güvenlik işkolunda 18 işçi;
- Enerji işkolunda 16 işçi; Sağlık,
- Sosyal Hizmetler işkolunda 15 işçi;
- Gıda, Şeker işkolunda 14 işçi;
- Petro-Kimya, Lastik işkolunda 13 işçi;
- Tekstil, Deri işkolunda 12 işçi;
- Ağaç, Kâğıt işkolunda 24 işçi;
- Çimento, Toprak, Cam işkolunda 11 işçi;
- Banka, Finans, Sigorta işkolunda 1 işçi;
- İşkolu belirlenemeyen 36 işçi hayatını kaybetti…
Deprem bölgesinde inşaatlar yükselirken: Bölgede en az 49 işçi hayatını kaybetti
İSİG’in raporuna göre; işçi ölümlerinde ilk sırada inşaat işkolu geliyor:
“Bu noktada bir hususa dikkat çekmek gerekiyor. Yılbaşıyla birlikte 11 deprem şehrimizde inşa faaliyetleri hızlandı ve bölgede en az 49 inşaat işçisi hayatını kaybetti.”
Raporda ayrıca madencilik işkolundaki iş cinayetlerine de şöyle değiniliyor:
“Bu yıl dikkat çekilmesi gereken bir işkolu madencilik. İliç Anagold maden işçisi katliamının da yaşandığı bu dönemde ülke genelinde madenlerden iş cinayetleri haberleri geliyor.”
En az 26 moto kurye hayatını kaybetti
Öte yandan pandemi ile birlikte kitleselleşen bir meslek olan moto kuryelerin güvencesiz bir şekilde çalıştırıldığına dikkat çekilerek “İş yetiştirme baskısının bir sonucu da iş cinayetleri. Bu dönem en az 26 moto kurye arkadaşımızı kaybettik, onlarca arkadaşımız yaralandı” denildi.
İş cinayetlerinin sektörlere göre dağılımı
İSİG’in raporuna göre 2024 yılının ilk altı ayında iş cinayetlerinin sektörel dağılımı şöyle:
- 303 sanayi sektörü işçisi,
- 227 inşaat sektörü işçisi,
- 207 hizmet sektörü işçisi
- 141 tarım sektörü işçisi hayatını kaybetti.
‘En fazla ölüm sanayide meydana geliyor’
Raporda sanayi işkolundaki ölümlere ilişkin olarak “Sanayi işkollarındaki ölümler ilk sıralarda olmasa da (taşımacılık hariç) sanayinin çok farklı işkollarında (maden, metal, enerji, tekstil, kimya, gıda, tersane, çimento, ağaç, sanayi taşımacılığı vd.) olduğu gerçeğinin altını çizmek gerekiyor” ifadeleri kullanılarak “sektörel olarak en fazla ölüm sanayide meydana geliyor” denildi.
2024 yılının ilk altı ayında iş cinayetlerinin nedenlerine göre dağılımı şöyle:
- Ezilme, Göçük nedeniyle 175 işçi;
- Trafik, Servis Kazası nedeniyle 169 işçi;
- Yüksekten Düşme nedeniyle 133 işçi;
- Kalp Krizi, Beyin Kanaması nedeniyle 111 işçi;
- Zehirlenme, Boğulma nedeniyle 65 işçi;
- Elektrik Çarpması nedeniyle 40 işçi;
- İntihar nedeniyle 38 işçi;
- Şiddet nedeniyle 31 işçi;
- Patlama, Yanma nedeniyle 28 işçi;
- Nesne Çarpması, Düşmesi nedeniyle 23 işçi;
- Diğer nedenlerden dolayı 65 işçi hayatını kaybetti…
Aşırı sıcaklar ve iş cinayetleri
Aşırı sıcaklara bağlı ölümlere ilişkin ise İSİG raporunda şunlara yer verildi:
“Geçtiğimiz yıl sıcakta çalışırken beyin kanaması ve kalp krizi geçirerek hayatını kaybeden PTT, enerji, inşaat işçileri oldu. Bu yıl da Adana’da bir tarım işçisini kalp krizi geçirmesi sonucu kaybettik. 2024 yılında Mayıs ayı ile beraber aşırı sıcaklar başladı. Şu an sıcaklılar zirve noktasına ulaştı ve 40-50 derece sıcakta açık alanda çalışan işçiler var.”
Yaşlara göre iş cinayetleri: 14 yaş ve altı 13 çocuk işçi hayatını kaybetti
Rapora göre; 2024 yılının ilk altı ayında iş cinayetlerinin yaş gruplarına dağılımı şöyle:
- 14 yaş ve altı 13 çocuk işçi,
- 15-17 yaş arası 20 çocuk/genç işçi,
- 18-29 yaş arası 175 işçi,
- 30-49 yaş arası 361 işçi,
- 50-64 yaş arası 215 işçi,
- 65 yaş ve üstü 52 işçi,
- Yaşını bilmediğimiz 42 işçi hayatını kaybetti…
