Açık Radyo Ansiklopedisi, nam-ı asıl Açık Kitap. Radyo cenahının tanımlaması ile söyler isek, “Açık Radyo gibi bir kitap”. Açık Radyo’yu takip eden, dinleyen, kitaba da “eh işte, çat pat” göz gezdiren biri olarak söyleyebilirim ki bu tanım cuk demiş yerine de bir güzel oturmuş.
Aslında ansiklopedi okumayı seven biri değilim. Ansiklopedi dediğin lazım geldiğinde lazım gelen maddeye bakınıp işini gördükten sonra da kütüphanedeki yerine tıkıştırdığın basılı bir mevkutedir benim indimde. Ama iş Açık Radyo’nun çıkardığı, üstelik de “Açık Radyo gibi” diye imleyerek çıtayı en tepeye koyduğu bir Açık Radyo Ansiklopedisi’ne gelip dayandığında renk ister istemez değişiyor.
Kitabı edindiğim 20 Kasım 2010 tarihinden beri içimden geldiği gibi okuyamamıştım. Bizim gazetenin kitap ekinde “Açık Kitap”tan maddeler eşliğinde kendi zihnimde bir seyahate çıkmak buna vesile olur ümidi ile işte siftahı da bu hafta yapıyorum. Niyetim öyle madde madde kitaptan alıntılar yapmak, türk öğün çalış güven tevhid-i tedrisat mantığı ile hareket edip siz okurları canınızdan bezdirmek değil elbette. Eğlentili, Şenlikli, Şamatalı bir kültür seyahatine çıkmaktır maksadım. Zati açık radyocuların, “Açık Radyo gibi bir kitap” der iken kastettikleri tam tamına bu.
Kitabın içeriğinden, düzenlenişinden, algımın seçiciliği kadarı ile işleyişinden bahsedeyim dilerseniz bu hafta. Önümüzdeki sayıda da çala kalem (ya da kaşık) deşmeye başlarız gözümüze çarpanları, bizi anekdotları-bilgi kıırntıları ile yüreğimizden çatından, alnımızın kaşından vuranları.
Açık Kitap aslen açık radyoya emek verenlerin kendi ilgi alanlarının, bu bilgi mutlak tarihe not düşülmeli dedikleri hikayelerin, belgelerin, vakaların dertop edilidiği bir eğlenceli enformasyon deryası.
Bir örnek, A harfinden “Ada Beyi” maddesi (sahife 29), maddeyi kaleme alan yıllar yılı her Salı sabahı 11:00 ila 12:00 saatleri arasında Bozcaada’daki ev stüdyosundan biz Açık Radyo meczuplarına adayı, ada hayatını, ada tarihini, adadaki eş dost hısım akrabayı anlata anlata bitiremeyen Deniz Pak.
Deniz ne yazabilirdi peki “Açık Kitap”ta, elbetteki adaya has bir deniz ürünü olan “Ada Beyi“ni. O da öyle yapmış zaten, “Ada Beyi”ni anlatmış. Latince isminden girmiş, ona o ismi ilk verenden devam etmiş yetinmemiş bir de üstüne “Ada Beyi Buğulaması” tarifi patlatmış. Arife tarif gerektirmeyen bu leziz anlatısının bir yerinde de görün bakın ne yazmış.
“Balık servis edildikten sonra tepside kalanları sakın dökmeyin. Eşeğin büyüğünü ahırda unutmuş olursunuz. Tam doydum derken, kalanlarla yapılması elzem olan çorba tarifi sırasını bekliyor.”
Açık Kitabın büyük bölümü bu minval açık radyo emekçilerinin kendi ilgi alanlarının (aynen açık radyo programlarında da olduğu gibi) yazı olarak paylaşılmasından oluşuyor. Açık Radyo’ya gelen dinleyici mektupları, Açık Radyo’nun artık bir gelenek haline gelen dinleyici destek şenliğine katılan radyo dostlarının sarfettiği kelamlar, Açık Radyo’nun alamet’i farikası haline gelen, “Kainatın tüm seslerine, renklerine, titreşimlerine açık” sloganı radyo halinde değil de kitap halinde ilgilenenlerin beğenisine sunulmuş.
Açık Kitabı A harfinden okumaya başlayan benim gibilerin monotonluktan sıyrılmaları için de bir güzellik düşünülmüş. Okuduğunuz herhangi bir maddede yer alan bilgi ayrı bir madde halinde kitapta yer alıyor ise parantez içerisinde belirtilmiş. Bu sayede A harfinden bir madde okurken parantez içindeki bilgi ile kitabın sonuna, orada iken başka bir bilgi ile kitabın ortasına savrulmak olası. Böyle böyle giderken Macellan gibi yeni bir kıtaya ulaştığınızı anlamayıp kendinizi Hindistanı öte yoldan keşfetmiş zannına kapılabilirsiniz, ben o zanna zaman zaman kapılıyorum da o yüzden söylüyorum. (O Macellan değil kardeşim, Kristof Kolomb idi diyenlerinizi duyar gibiyim. Siz de kitabın deryasında bir o yana bu yana savrulsa idiniz ben misal şaşırırdınız hanya ile konyayı)
Kitabın gözüme çarpan tek eksiği arkasında kitap maddelerini içeren bir indeksinin olmaması. Ah ah, o indeks de olsa idi tadından yenmezdi inan olsun. Gözümü kapar parmağımı tesadüf-i arif bir maddeye getirip dönülmez akşamın ufku misali kitap içinde bilgi kırıntıcığı turlarına bile çıkardım.
Bu haftalık “Açık Kitap, Yazı Kalır”ın nev-i şahsına münhasır bilgilerini iletmekle iktifa edelim ama haftayadan tezi yok dalalım kitabın dehlizlerine. Ha unutmadan, Sanal alemdeki değil matbu alemdeki sörf evladır.
anavarza
Alper Tolga Akkuş
