Eğitim-Sen İstanbul 3 No’lu Şube tarafından düzenlenen anadilde eğitim sempozyumu, “Anadili Temelli Çok dilli Eğitim Tartışmaları Kapsamında ‘Azınlık’ Okulları” başlığındaki oturumla devam etti. Oturumda Ermeni okullarında yöneticilik yapan Garo Paylan ile Rum tarihçi Foti Benlisoy konuştu.
Anadilde eğitim tartışmalarında Lozan Anlaşması’nın temel alınmaması gerektiğini belirten ve Rum eğitim sistemi hakkında bilgiler veren tarihçi Foti Benlisoy, Rum eğitim sisteminin Türk milli eğitim politikalarının bir hedefi haline geldiğine dikkat çekti.
Benlisoy, şöyle konuştu: “Bu da çok normal, yeni bir ulusal kimlik inşa ediliyor. Gelişkin bir rakiple, paralel eğitim sistemiyle var olmak gibi bir lüksü tanımıyordu. Rum okullarının karşı karşıya olduğu spesifik bir durum var. Dış politika kozu olarak da kullanılmıştır. Yunanistan’dan eğitim araçları ve öğretmenlerin gelişi engellenirdi. Türkiye-Yunanistan gerilimi eğitime hemen yansırdı. Rum öğretmenler sürekli kontrol altındaydı. Rum öğretmenlerle Türk öğretmenler arasında sürekli gerginlik olurdu. Okul binalarına el konulmuştu. Başından itibaren Rum eğitim sistemini mümkün mertebe işlemez kılma girişimleri olmuştur. ‘Milli bünyeye iştirak edin’ şeklinde baskılar sürekli olmuştur. Cumhuriyete devredilen oldukça gelişkin eğitim sisteminden geriye bu sayede hiç bir şey kalmamıştır.”
1915’de 2 bin Ermeni okulu yok oldu
Garo Paylan, Ermenilerin 1915 yılı öncesinde Osmanlı sınırları içinde 2 bin okula sahip olduğunu, bu okullarda 150-200 bin arasında öğrencinin eğitim aldığını belirtti. Paylan, “Köylerde kesin olarak anaokulları vardı ve Ermenice öğretilirdi” dedi.
Okullardaki eğitim kalitesinin yüksek olduğunu örneklerle anlatan Paylan şöyle konuştu: “1915 bizim için milat. 2 bin okulun neredeyse tamamı yok ediliyor. Devleti olmadan 2 bin okulu yöneten bir toplumdan bahsediyoruz. 1915’te 2 milyon olan Ermeni nüfustan geriye 200 bin kişi kalıyor. Şu anda ise 50 binin altında nüfus var. 20 okulumuz kaldı. 3 bin öğrencimiz var. Her yıl 250 yeni öğrenci okullara kaydediliyor.”
(Etha, Agos)
