5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde orman yangınları için kırmızı alarm

Dünya Çevre Günü, 1972 yılında düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) Çevre Konferansı’ndan bu yana çevrenin korunması konusunda dünya çapında farkındalık yaratılması ve eylemde bulunulması amacıyla her yıl 5 Haziran’da kutlanıyor.

Türkiye’de toplam ormanlık alanın yüzde 60’ı birinci ve ikinci derece yangına hassas alanladan oluşuyor. EFFIS verilerine göre Türkiye’de geçen sene çıkan orman yangınlarında 206 bin hektardan fazla alan yandı, onlarca farklı türden binlerce hayvan hayatını kaybetti. Türkiye, 39 ülke arasında en çok orman alanı yanan ülke olarak birinci sırada.

Gezegenimizin akciğeri olan ormanlar, iklim krizi ile mücadelede karbon yutağı olarak büyük öneme sahip. Fakat iklim krizinin etkileri arttıkça orman yangınlarının süresi ve şiddeti de artıyor.

İlgili haber: Ormanlar neden yanıyor?

2021 yılı Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da orman yangınlarının en yıkıcı olduğu yıl olarak kayıtlara geçti. Avrupa coğrafyasında, 39 ülkede orman yangınları çıktı, 1.113.464 hektar alan yandı.

Bilimsel raporlar yangınların ve etkilerinin küresel sıcaklıkların yükselmesiyle birlikte daha da artacağını söylüyor.

İlgili haber: İklim değişikliği, orman yangını riskini en az yüzde 30 artıyor

İlgili haber: Kolorado yangınının gösterdikleri: Artık yangın sezonu yok, ormanlar bütün yıl risk altında

Tedbirler ne olmalı?

Ormancılık politikası uzmanı Prof. Dr. Erdoğan Atmış, ilk tedbirin yangının çıkmasını önlemek olduğunu söylüyor, ancak bu tedbirlerin ne olduğu da sorgulanmalı.

İkinci amaç ise yangınları en erken şekilde tespit edip erken müdahale etmek.

Erken müdahale için karada ekiplerin ve araçların yeterli olması gerektiğine dikkat çeken Atmış, 2020 ve 2021’deki yangınlarda büyük alanların yanmasının nedeninin yeterli kaynak ayrılmaması olduğunu söylüyor.

Bir diğer neden ise orman içindeki yoğun faaliyetler:

“Ormanlarda maden sahaları, enerji sahaları, turizm sahaları vb. ormancılık dışı amaçlar için verilen izinler ormanları paramparça etti. 2B ile orman dışına çıkarılan alanlarda yeni siteler, yerleşimler kuruldu. Yine eskiden yangın riski olan yerlerde yaz aylarında odun üretimi yapılmazdı, artık yapılıyor. İnsanlarımız yazın ormanları rekreasyon için daha fazla kullanmaya başladı. Bunların hepsi ormanlardaki insan etkileşimini arttırdı. Bu da yangın riskini artırıyor. Havaların sıcak gittiği ve nem açığının arttığı temmuz ve ağustos aylarında bitkiler de kurumuş olduğu için yanıcı madde riski de artıyor.”

İlgili haber: Muğla Valiliği’nden yangın tedbirleri: 24 ormanlık alana giriş yasaklandı

Atmış, eğitilmiş orman işçisi ve araç gereçteki yetersizliklerin, yangının bir kere başladığında kolay ve hızlı yayılmasına neden olduğunu ifade ediyor:

“Ne yazık ki ormancılık örgütü uyguladığı yanlış ormancılık politikaları nedeniyle orman yangınlarıyla ciddi şekilde mücadele etme gücünü kaybetti. İşte bütün bunlar bu seneyi de, gelecek seneleri de ülkemiz adına yangın felaketlerinin yüksek olabileceği bir yer haline getiriyor.”

İlgili haber: Orman yangınlarıyla mücadele bütçesi 2.7 milyar TL düşürüldü

İlgili haber: Geçen yıl ‘hurda’ denilen THK’nin yangın söndürme uçakları bu yıl kullanılacak

Genç aktivistten imza kampanyası

Bu Çevre Günü’nde genç iklim aktivisti Baran Örnek, Change.org Türkiye’de başlattığı Orman Yangınları İçin Kırmızı Alarm kampanyasıyla orman yangını sezonunun başladığını ve ormanları korumak için acil eylem planlarının yapılması gerektiğine dikkat çekiyor.

Bu acil eylem planının talepleri ise imza kampanyasında şu şekilde sıralanıyor:

• Orman yangınlarının hızlı kontrol altına alınabilmesi için Bakanlık tarafından yapılan hazırlık planları açıklansın.
• Yangınların yoğunlaştığı bölgelere yeterli sayıda yangın gözetleme ve erken müdahale kuleleri inşa edilsin.
• Yangın helikopterlerinin sayısı açıklansın. Yeterli sayıda helikopter derhal satın alınsın.
• Şu sorulara cevap verilsin: Yangın işçilerinin sayısı artırıldı mı? Yangınlar için ne kadarlık bütçe ayrıldı?
• Kaç yangın söndürme uçağı var? Bu uçakların bakım ve onarımı yapıldı mı? Bu uçakların kaçı kullanılıyor?
• Yangınlar sırasında can kaybını azaltmak için tahliye planı hazırlandı mı?

İmza kampanyası başlatan Örnek, “5 Haziran Dünya Çevre Günü, oysa en büyük çevre zenginliğimiz olan ormanlarımızı yangınlarla kaybetmeye başladık bile. Önlemsizlik, yangınlardan daha büyük kayıplara yol açıyor” diyor:

“Geçen sene yok olan ağaçları, yitirdiğimiz canları, yükselen çığlıkları unutmadım. Pek çok canlının yuvası olan ormanlar barındırdığı biyoçeşitliliğin yanı sıra özellikle fosil yakıtların gün geçtikçe kirlettiği havamızı temizliyor, ciğerlerimizi oluşturuyor. Tedbirsizlik ise ciğerlerimizi feda etmek ile eş değer.”

Baran Örnek, iklim krizi ile mücadele için yetkililerden orman yangınlarına karşı gerekli önlemleri almalarını talep ediyor.

İlgili haber: Küresel piyasalar da iklim değişikliği tehdidi altında, Türkiye’de en büyük risk, sıcak dalgaları