By Karadeniz’in üzerindeki karabasan bir türlü dağılmıyor. HES’lere karşı yıllardır mücadele sürdüren Karadenizli yurttaşlar taşocakları, madenler, nükleer santral derken bir de Yeşil Yol denen talan projesine direniyor. Yıllardır Karadeniz’in hareket hâlindeki tüm su varlığı, dereleri, nehirleri boru ve kanallarla kelepçelendi, bu su kaynaklarının bir kısmı yanlış ve plansız HES’lerle kurudu gitti. Dağları taşocaklarıyla, madenlerle delik deşik edildi, Karadeniz’e inen her vadide üç beş tane taşocağı olduğunu söylemek mümkün. Dünyada sayılı Türkiye’nin tek fiyorduna nükleer santral yapılmak isteniyor. Bunlar yetmiyormuş gibi Karadeniz’in yaylalarını ranta ve talana açan Yeşil Yol projesi, Karadeniz’in çevre mücadelesine yeni bir mücadele alanı daha kattı.
Karadeniz Bölgesi’nde Artvin’den başlayıp Rize, Trabzon, Giresun, Ordu, Gümüşhane, Bayburt veSamsun’a kadar uzanan sekiz ilin yaylalarını birbirine bağlamayı planlayan proje, 2600 kilometre uzunluğundaki bir otoban ağının yapılmasını içeriyor. Şu anda bu yaylalara ulaşım yok değil, hepsine çıkılabilen yollar mevcut. Karadeniz’e yapılan sahil yolu üzerinden yaylalara ulaşabiliyorsunuz. 2014’te resmen yürürlüğe giren ve 2000-2600 metrelik yükseklikten geçecek projeyi DOKAP (Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı) üstlenmiş. Bahanesi de Karadeniz’de yayla turizmini geliştirmek. Projenin master planına göre sekiz ilde 38 turizm merkezi yapılması planı var.
Doğu Karadeniz Bölgesi’ni de içine alan Kafkasya, WWF’in belirlediği 200 Küresel Ekolojik Bölge arasında. Bölge, yeryüzünün en zengin biyolojik çeşitliliğine sahip, ancak tehdit altındaki 35 “sıcak nokta”sından biri. Karadeniz’in sarp coğrafyasında yüzlerce kilometre uzunluğunda ve onlarca metre genişliğinde bir yol ağı açmak, devasa kazı ve dolgularla hektarlarca orman arazisi, mera ve binlerce ağacın yok olmasına neden olacak. Rize’deki Ayder Yaylası, Trabzon’daki Uzungöl ve bölgedeki HES projeleri için açılan yollar bunun en bilinen örnekleri. Gerek Uzungöl gerekse Ayder tamamen betonlaştırıldı, doğası tamamen tahrip edildi, bu hâliyle turist filan geldiği de yok.
Doğu Karadeniz Dağları ikisi küresel, 80’i Avrupa ve 214’ü ulusal ölçekte olmak üzere toplam 296 tehlike altındaki bitki türüne evsahipliği yapıyor. Küresel göç yolları üzerinde yer alan bölge aynı zamanda Önemli Kuş Alanı. Projenin yapılacağı alan Avrupa’da bulunan 100, Türkiye’de bulunan dokuz Sıcak Orman Noktası’ndan ikisini içeriyor.
Proje neresinden tutsanız elinizde kalıyor. Hâliyle Karadeniz’de 2600 kilometrelik bir yolun geçeceği güzergâh üzerinde 1., 2. ve 3. derece doğal SİT alanları bulunuyor. Yolun neredeyse her adımı göllerden, meralardan, ormanlardan geçiyor. Bu sebeple koruma kurullarından pek çok izin alınması gerekli. ÇED süreci işletilmemiş, proje tamamen harita üzerinden yapılmış. Böyle bir yola ihtiyaç var mı, ekolojik dokuya etkisi nedir, turizme katkısı var mı bunların hiçbirini bilmiyoruz. Projenin etkilerinin bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekirken, her bir yol aşaması ayrı ayrı projelendirilip ÇED’den kaçırılıyor.
Bölgede yaşayan insanlarla konu paylaşılmış değil, şeffaflık, istişare hak getire. Yurttaşlar ayakta, nöbet tutuyor, komando eşliğinde iş makinelerinin girmeye çalıştığı yerlerde direniş var. Her yönüyle tipik bir AKP iktidarı oyunu sergileniyor.
Risk sadece doğal hayata verilecek zararla sınırlı da değil. Asfaltla kaplanıp genişletilecek yollar, 38 farklı noktada turistik tesis inşaatlarına ve beraberinde ciddi bir yapılaşmaya da yol açacak. Yeşil Yol için dökülecek beton ve asfalt yüzünden toprakla suyun ilişkisi kesileceğinden yağışların sele dönüşme riski artacak. Daha fazla beton ve asfalt, doğal olarak daha fazla yol, daha fazla otomobil, daha fazla tesis, daha fazla fosil yakıt ve daha fazla sera gazı emisyonu demek.
Durum böyleyken daha güçlü şekilde “Karadeniz’de yollar hâlâ yeşilken Yeşil Yol projesinden vazgeçin” demek gerekli.
Bu yazı taraf.com.tr/ den alınmıştır
Pelin Cengiz
Comments