Şubat 2024’te dokuz işçinin öldüğü Ercincan‘ın İliç ilçesinde bulunan Çöpler Altın Madeni‘nde meydana gelen faciayla ilgili yeni bilirkişi raporu hazırlandı.
Yeni raporda facianın Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporları ile ilişkilendirilmeyeceği belirtildi.
Bu, ÇED raporuna onay veren dönemin Çevre Şehircilik Bakanı Murat Kurum‘un faciayla ilgili sorumluluğunun bulunmadığı anlamına geliyor.
İliç faciası ile ilgili bilirkişilerin seçimi ve hazırladıkları raporlar tartışmalara yol açmış, bilirkişiler ve şirket yetkilileri hakkında çok sayıda suç duyurusunda bulunulmuştu.
2024 Mayıs ayında yayımlanan son bilirkişi raporuna göre ise kazanın hemen ardından gözaltına alınan ve altı saat sonra serbest bırakılan Anagold Türkiye Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Yalçın Demirci’nin de aralarında olduğu 13 kişi “asli kusurlu” bulunarak tutuklandı. ODTÜ‘den dokuz, Cerrahpaşa‘dan iki ve İTÜ‘den bir üniversite hocası ve bir AFAD mühendisinden oluşan bilirkişi heyeti ayrıca, 07 Ekim 2021 tarih ve 6421 kayıt sıra numaralı Çevresel Etki Değerlendirme raporunda “olumlu kararı” veren yetkililerin asli kusurlu olduğunu tespit etmişti.
262 sayfalık bilirkişi raporunda dönemin Çevre Bakanı Murat Kurum’la birlikte 13 bakanlık görevlisi ve şirket yetkilisinin “asli kusurlu” 26 kişinin de “tali kusurlu” olduğu belirtilmişti.
Raporda “2021 ÇED Raporu’nda alıcı ortamlarda bazı kirletici parametrelerin sınır değerlerinin üzerinde olmasına rağmen ÇED izni verildiği görülmektedir” denilmiş; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 11 Mart 2024 tarihli yazısı ile Nihai Denetim Raporu’nun onaylandığı tespiti yapılmıştı.
Eylül ayında madenle ilgili soruşturma kapsamında, alınan ifadeleri ve daha önce hazırlanan iki bilirkişi raporunu “yetersiz” bulan Erzincan Cumhuriyet Başsavcılığı, yeniden rapor hazırlanması için yeni bir bilirkişi heyeti oluşturulmasına karar verdi.
Yeni bilirkişi heyetinin hazırladığı raporu ise CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz duyurdu.
‘Kurum’un asli kusuru buharlaştı’
Bilirkişi raporunu hazırlayan heyetin değiştirildiğini belirteren Yavuzyılmaz, “Murat Kurum’un asli kusuru buharlaşıverdi” dedi.
Yavuzyılmaz, ÇED raporunun onaylayan kurum ile facia arasında bağlantı olmadığına yönelik bilirkişi raporunda tutarsızlık olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi:
“Eğer bir kaza yaşanırsa bu ÇED raporuyla ilgili değilmiş, kaza olmazsa zaten ÇED raporuyla ilgili olamazmış.Süreç şu şekilde işliyor: Şirket ÇED raporunu hazırlıyor, Çevre Bakanlığı kontrol edip onaylıyor, şirket uygulamasını yapıyor.
Bakanın, içinde yanlışlar bulunan bir ÇED Raporunu onaylayarak, bu raporu uygulama aşamasına geçirmesinde nasıl kusuru olmaz? Bakanlığın bir rapora ÇED Olumlu Kararı vermesi yanlış bir raporu doğru yapmaz. Bakanlığın hata yaptığını gösterir.”